Deprem davalarında bir ilk: AFAD ve kamu kurumları da sorumlu

Artı Gerçek- Maraş merkezli 6 Şubat 2023 depremlerinde Maraş'ın Onikişubat ilçesi Hayrullah Mahallesi'ndeki Arıkan Sitesi'nin A ve B bloklarının yıkılması nedeniyle 112 kişi hayatını kaybetti, 5 kişi de yaralandı.

Maraş Cumhuriyet Başsavcılığı, müteahhit Adnan Bektaşoğlu ile statik proje müellifi ve fenni mesul Şener Yener hakkında, "bilinçli taksirle birden fazla kişinin ölümüne neden olma" suçundan 22 yıl 6'şar aya kadar hapis istemiyle dava açarken aynı suçtan, binanın inşa sürecinde Maraş Belediyesi'nde görev yapan 17 kamu görevlisi hakkında da iddianame düzenlendi. Her iki dosya daha sonra birleştirildi.

BİLİRKİŞİ RAPORU SUNULDU

Maraş 4. Ağır Ceza Mahkemesi'nde 6 Şubat'ta görülen üçüncü duruşmada dosyanın bilirkişi heyetine gönderilmesine hükmedilirken bilirkişi raporunun yetişmemesi nedeniyle 4 Kasım'daki beşinci duruşma 17 Mart 2026'ya ertelendi. Mahkeme dosyasına, mimar, şehir plancısı, jeoloji ve geoteknik yüksek mühendisi ile yüksek inşaat mühendislerinden oluşan beş kişilik bilirkişi heyeti tarafından hazırlanan rapor sunuldu.

AFAD, KAMU KURUMLARI VE YEREL YÖNETİMLER DE SORUMLU

Bilirkişi raporunda, AFAD ile kamu kurum ve kuruluşlarının il müdürlükleri ve yerel yönetimlerin yöneticilerinin, görev ve sorumlulukları kapsamında ayrı ayrı "sorumlu" oldukları vurgulandı. Raporda, Maraş İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü tarafından hazırlanan "Maraş İl Afet Risk Azaltma Planı (İRAP) 2020" raporunun 43. sayfasında, stadyum ve çevresi olarak belirtilen riskli alanın dava konusu Arıkan Sitesi'nin yakın çevresinde yer aldığı belirtilirken "AFAD İl Müdürlüğü tarafından dava konusu yapının bulunduğu alanla ilgili tespitler yapılmış olmasına rağmen dosyada herhangi bir bildirim, tebliğ veya yapının deprem dayanımının incelenmesi için gerekli yazışmaların yapılmadığı, AFAD İl Müdürlüğü başta olmak üzere raporun dağıtımı yapılan kamu kurum ve kuruluşlarının il müdürlükleri veya yerel yönetim yöneticilerinin görev ve sorumlulukları kapsamında ayrı ayrı sorumlu oldukları anlaşılmıştır" ifadelerine yer verildi.

7.5 BÜYÜKLÜĞÜNDE BİR DEPREM SENARYOSU ESAS ALINMIŞTI

AFAD, Maraş'ı pilot il olarak belirleyerek 2019'da İRAP hazırlık çalışmalarını başlattı. 23–24 Temmuz 2019 ile 19–20 Eylül 2019 tarihlerinde yapılan İRAP çalıştaylarında, Maraş'ın afet risklerini azaltmaya yönelik üç ana hedef ortaya kondu. Çalıştay sonuçlarına göre, "şehrin daha güvenli hale getirilmesi", "afet risk yönetiminin güçlendirilmesi" ve "afetlere karşı dayanıklı bir ekonomik yapı oluşturulması" öncelikli başlıklar olarak belirlendi.

Maraş Valiliği ile AFAD tarafından hazırlanan İRAP raporu ise 2020 yılında yayımlandı. Yayımlanan raporda, "Maraş'ta 7,5 büyüklüğünde bir deprem senaryosu" esas alındı. Raporun "Zarar görebilirlik analizleri" başlığında; risk tanımı, riskli alanların konumu, depremin olası etkileri, yürütülen önlem çalışmaları ile gelecekte ortaya çıkabilecek etkiler değerlendirildi.

'ZONLARDAKİ YAPILARIN TAHLİYESİ ZARURİ'

İRAP raporunda şu tespitlere yer verildi:,

"Olası büyük bir deprem gerçekleşmesi durumunda şehrin büyük bir kısmının etkileneceği öngörülmektedir. Bölgenin çok uzun sayılabilecek bir durgunluk dönemi geçirmekte oluşu nedeniyle halk, olası bir deprem tehlikesinden habersizdir. Bu durum tehlikenin boyutunu bir kat daha artırmaktadır. Bu nedenle olası bir depremde can ve mal kayıplarını en aza indirmek için, meskun alanlarda zemin etütlerinin ayrıntılı olarak yapılması ve tehlikeli zonlardaki yapıların tahliyesi zaruridir. Ayrıca, yeni kurulacak köy, kasaba ve kentlerin kuruluş ve gelişme yerlerinin seçiminde deprem etkinliği ve deprem riski mutlaka dikkate alınmalıdır. Aktif faylardan uzak ve sağlam zeminler üzerinde, betonarme ve statik hesapları doğru olan, depreme dayanıklı binalar yapılmalıdır."

ÖNLEMLER HAYATA GEÇİRİLMEDİ

İRAP raporunda yer alan uyarı ve tespitlere rağmen gerekli önlemler hayata geçirilmedi. 6 Şubat depremlerinde, Maraş’ta en az 12 bin 622 kişi hayatını kaybetti. (Haber Merkezi)