Depremzede kendi evini nasıl yapacak?: Bakanlık yetkilileri anlattı

Artı Gerçek - Maraş'ta 6 Şubat'ta meydana gelen depremlerde 11 ilde 850 binin üzerinde konut yıkıldı. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, seçim öncesi yaptığı açıklamalarda, TOKİ eliyle konutların büyük bölümünün bir yıl içinde yapılacağını iddia etse de, seçim sonrası tablo değişti.

TOKİ'nin yıllık 60 bin inşaat kapasitesi olması nedeniyle, önce müteahhitlik firmalarına ihaleler verilmeye başlandı. Bunun da yeterli olmayacağı görülünce, isteyen depremzedelere, kredi ve hibe desteğiyle yerinde dönüşüm hakkı tanındı. Ancak verilen hibe ve kredi desteğinin, inşaat maliyetinin yarısını zar zor karşılayacağı, her şeyini kaybeden depremzedelerin bu durumda evlerini nasıl yapacakları sorusu gündeme geldi.

TV100 yazarı Kübra Par, konuya ilişkin soruları, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı yetkililerine sordu. Kübra Par'ın köşesinden aktardığı bilgiler şöyle:

"Bireylerin kendi imkanlarıyla yapacağı inşaat maliyeti devletin toplu konutlardaki maliyet hesabından daha fazla çıkacak. Hele bir de enflasyon ortamında sürekli artan fiyatları hesaba katarsanız depremzede vatandaşın işi hiç kolay değil. Evi yıkılmış, sevdikleri felakette can vermiş, işleri bozulmuş, üstüne bir de yeniden inşa masrafları…

Peki devlet bu noktada nasıl bir katkı sağlayacak? Kendi evlerini yerinde yapmak isteyenlere nasıl imkanlar sağlanacak?

Dün bu konuyu Çevre ve Şehircilik Bakanlığı yetkilileri ile konuştum.

BİRİNCİ ŞİKAYET YETERSİZ FİNANSMAN DESTEĞİ

Vatandaşın birinci şikayeti finansman desteğiyle ilgili. TOKİ’de birim başı maliyet 2,5 milyon lira civarında iken vatandaşa birim başı 500 bin hibe 500 bin kredi olmak üzere 1 milyon destek sağlanıyor. 'Bu yetersiz değil mi?' diye sordum.

Sebebin alt yapı maliyetleri olduğunu söylüyorlar. 'Rezerv alanlar şehir merkezinden uzak noktalarda kuruluyor. Sıfırdan yollar, su elektrik ve kanalizasyon sistemleri yapılıyor. Bu da birim başı maliyeti yükseltiyor. Şehir merkezlerinde yerinde dönüşümde ise böyle bir maliyet yok. Vatandaşlarımız 100 metrekarelik bir daireyi 1 milyon lira civarına mal edebilirler' diye anlatıyorlar.

Evlerin metrekaresine göre kredi desteği 500 bin TL’den 800 bin TL’ye, iş yerlerinin metrekaresine göre ise 250 bin TL’den 500 bin TL’ye kadar değişiyor.

4 KIRMIZI ÇİZGİ

Ne var ki her yıkılan evin yerine yenisi yapılamayacak. Bakanlığın 4 kırmızı çizgisi var.

Birincisi fay hatları ve kırıkları üzerinde yapılaşmaya izin verilmeyecek. İkincisi sıvılaşma olan alanlarda yapılaşma olmayacak. Üçüncüsü dere yatakları ve zeminin uygun olmadığı yerlerde yapı yasağı getirilecek. Dördüncüsü mühendislik ve yapım işlerinde sıfır tolerans gösterilecek.

Aslında vatandaşlar yerinde dönüşümleri de TOKİ yapsın istiyormuş fakat buna kapasite yetmiyor. TOKİ’nin yıllık konut yapma potansiyeli 60 bin ile sınırlı. Hepsi TOKİ’ye bırakılırsa yıllar sürer.

2 ayda 203 bin yerinde dönüşüm başvurusu yapılmış, 400 bin aile evini yapmaya başlamış.

KAT SAYISI AZALACAK, DAİRE SAHİPLERİ NASIL BELİRLENECEK?

...Burada hak sahiplerini zorlayan mesele emsal oranlarının düşmesi. Yeni projelerde zemin artı 4 kata kadar izin verilecek. Peki bir apartmanda eskiden 10 kat ve 20 daire varsa yeni projede daire sayısı azalınca ne olacak?

Mecburen mülk sahipleri arasında kura çekilecek. Yerinde dönüşümden daire alamayanlar rezerv alanda hak sahibi olacak. Fakat o noktada bir mali değer problemi ortaya çıkıyor. Yıkılan kentlerde lüks konutlar da vardı. Rezerv alandaki evlerin değeri eski evden düşükse ne olacak? Bu noktada da Bakanlığın bulduğu çözüm geri ödemelerde kolaylık sağlamak ve belli indirimler sağlamak olmuş."
YAZININ TAMAMI