Elazığ depreminin bilançosu ağır, hasar gören evlerin yıkımı sürüyor

Remzi BUDANCİR

ARTI GERÇEK- Elazığ'da 24 Ocak’ta meydana gelen 6,8 büyüklüğündeki depremde 41 kişi yaşamını yitirdi, binden fazla kişi yaralandı. Merkez üssü Sivrice olan depremde çok sayıda ev yıkıldı, yüzlerce ev ağır hasar gördü. Kent merkezinde en fazla yıkım Sürsürü, Mustafa Paşa ve Kemal Paşa mahallerinde yaşandı. Depremin üzerinden yaklaşık bir ay geçmesine rağmen yaralar sarılmış değil.

YIKIM SÜRÜYOR

Deprem ilk başta 3 mahallede yıkıma neden olsa da, etkisi daha yıkıcı oldu. Kentteki yıkım üç mahalle ile sınırlı kalmadı. Depremden dolayı hasar gören evler boşaltıldı. Ağır hasarlı olan yapıların yıkımına başladın. Elazığ kent merkezinde hummalı yıkım çalışması var. Kentin her noktasında iş makinaları yıkım gerçekleştiriyor. Depremin ardından yapılmaya başlanan ve hala devam eden hasar tespiti yaşanan tahribatın boyutunu da ortaya çıkardı.

40 BİNİN ÜZERİNDE EV HASARLI

Elazığ Deprem Koordinasyon Kurulu'nun verdiği bilgiye göre kent merkezinde 30-35 bin bağımsız bölüm olmak üzere 49 bin ev ağır ve orta hasarlı olarak tespit edildi. Bunlardan 600’ye yakın binanın, acil yıktırılması gerekiyor.

DEPREMZEDELER ÇADIRLARDA KALAMIYOR, KONTEYNIR KENT YAPIMI SÜÜRYOR

Evleri hasarlı olan ailelerin çoğu başka evlere taşındı. Bazı aileler ise yakınlarının yanına taşındı. Aileler hem hava soğukluğu, hem de çadır kentlerin evlerinden uzak olmasından dolayı çadırlarda kalmaya yaşanmıyor. Sadece gidecek yeri olmayan ve ekonomik durumu kötü olan aileler kurulan çadır kentlerde kalıyor. Barınma sorunu yaşayan depremzedeler için konteynır kent çalışmaları sürüyor. Elazığ merkezde 16 bin kişi kapasiteli konteynır kent yapımı devam ediyor. Konteynır kentin 21 Şubat’a kadar bitirilmesi hedefleniyor.

YOKSUL KESİMİN YAŞADIĞI MAHALLELERE KAT İZNİ VERİLMEMİŞ

Elazığ’da depremin en az hasar verdiği mahalleler ise yoksul kesimin yaşadığı Esentepe, Yıldızbağları, Feyzi Çakmak, Ulukent ve Zafran mahalleleri. Bu mahallelerde oturanların çoğu Aleviler ve yoksul kesim. Yamaç tarafında, sert zemin üzerine kurulu bu mahalleler ‘rant’ alanı olmadığı için bina kat sayısının yüksek olmasına izin verilmemiş. Bu mahallelerde en fazla kat sayısı 4 yada 5… Yıkımın yoğun yaşandığı yerler Sürsürü, Mustafa Paşa ve Abdullah Paşa mahalleleri. İddiaya göre bu mahallelerde Kooperatifçilik sistemi ile yoğun yapılaşmaya gidilerek fazla kat izinleri alındı. Depremde an fazla yıkım bu mahallelerde yaşandı.

TOKİ KONUT ALANLARINI BELİRLEDİ

Bir yandan yıkım çalışması yapılırken, yeni konutların yapımı içinde çalışmalara başlandı. Yetkilerin verdiği bilgiye göre Elazığ’da 15 bin haneye konut yapımı çalışmaları start aldı. TOKİ Yemişlik, Bizmişen, Zafran bölgelerinde rezerv konut alanlarını belirledi. Bu bölgelerde yapılacak konutların Kasım ayında teslim edilmesi planlanıyor. Bu konutlar borçlandırma usulü ile depremzedelere verilecek.

'DEPREMZEDELER KONUT ÜCRETLERİNİ ÖDEYEMEZ'

Artı Gerçek'e konuşan İnşat Mühendisleri Odası Elazığ Temsilcisi Hıdır Kaya, en fazla yıkımın Sürsürü ve Mustafa Paşa mahallelerinde olduğunu söyledi. Sürsürü mahallesinde yıkımın olduğu adanın tamamen yıkıldığını belirten Kaya, "İhalesi oldu oranın. Orada 179 konut yapılacak. 50 milyon civarında ihale edildi. Ortalama bir daire 270 bin lira bir maliyet getirmiş oluyor. Çok fazla bilgi kirliliği var. Bazıları evlerin kendilerine ücretsiz dağıtılacağını sanıyor. Böyle bir şey mümkün değil. Borçlandırma usulü ile konut verilecek. En fazla belki iki seneye kadar bir erteleme olabilir, yada küçük bir faizle uzun vadede bir geri ödeme planı sunulabilir. Bunun dışında bir şey olmaz. Devlet bu konutları yapacak, bunları borçlandıracak. Tabi insanlar ödeyebilir mi, bilmiyorum. Ama dikkat ederseniz evleri yıkılan vatandaşlar dar gelirli olanlardır. Büyük ihtimalle aylık 2 bin 500 civarında bir maliyet çıkaracaklar. Şimdi 2 yâda 3 bin maaş olan biri nasıl ödeme yapabilir? İnsanların bunu ödeyebileceğini sanmıyorum" dedi.

İnşat Mühendisleri Odası Elazığ Temsilcisi Hıdır Kaya

'GÜÇLENDİRME İÇİN KREDİ KULLANDIRILACAK'

Elazığ kent merkezinde çok fazla orta hasarlı evin olduğunu belirten Kaya, güçlendirme için hak sahiplerine 27 bin TL verileceğini söyledi. Valiliğin yapılacak olan çalışmayı açıkladığını ifade eden Kaya, "Güçlendirme için, orta hasarlı evler için 27 bin lira verileceği belirtilmiş. Buna ek olarak 5 bin lira kira yardımı, 2 bin 500 taşınma ücreti de eklenince 35 bin TL civarında bir rakam ortaya çıkıyor. Kira desteği, taşınma masrafları çıkarıldığında güçlendirme için 27 bin TL elde kalıyor. Bu rakam güçlendirmeye yeterli olmayacak. Tabi buda bedava değil. Kredi sistemi ile bu para verilecek. Belki faiz alınmaz yâda düşük alınır ama güçlendirme için verilen bu para geri alınır" diye anlattı.

'YIKIM DERE YATAKLARINDA KURULAN MAHALLELERDE OLDU'

Dağın yamacında kurulan ve yoksul kesimin yaşadığı mahallerde fazla kat çıkılmadığını ifade eden Kaya, fazla kat izni verilen ve zemini sağlam olmayan Sürsürü’de çok fazla hasar olduğuna dikkat çekti. Yıkımın olduğu mahallelerin daha önce dere yatağı olan yerlere kurulduğunu, zeminin ise sağlam olmadığını belirten Kaya, yapıların deprem yönetmeliğine uygun inşa edilmesini istedi.