Elazığ’da sonucu ‘gizli Hayırcılar’ belirleyecek

Bingöl’deki ‘istikrar’, Dersim’deki ‘yatırım’ içerikli kampanyalar milliyetçi kesimin yoğun olduğu Elazığ’da ‘vatan-millet’ söylemine dönüşüyor. AKP’nin ittifak halinde olduğu MHP tabanı ise ittifakı da partilerini de sorguluyor.

Bahar KILIÇGEDİK

16 Nisan’da yapılacak referandumda AKP ve MHP ittifak halinde. BBP Genel Başkanı Mustafa Desteci’nin de ‘Evet’ diyeceklerini açıklamasının ardından AKP ‘milliyetçi’ desteğini almış oldu. AKP’nin Elazığ’dan beklentisi, MHP ve BBP’nin de desteği ile yüzde 70-80 oranı. Peki siyasette yapılan ittifaklar sahada karşılık bulabiliyor mu? Seçmenin ne düşündüğü, referandumda nasıl bir tercihte bulunacağı ve kentteki havanın ne olduğunu gözlemlemek için Elazığ’dayız.

ELAZIĞ’DA MİLİYETÇİ AFİŞLER

Elazığ şehir merkezinde gittiğimizde ilk dikkatimizi çeken afiş ve pankartlar. Kent adeta ‘Evet’ kampanyaları ile kuşatılmış durumda. ‘Hayır’ seçeneğine ilişkin bir yazıya ya da kampanyaya şehir merkezinde rastlamak olanaksız. Yapılan kampanyalar kadar asılan afişlerde kullanılan cümleler de dikkatimizi çekiyor. Bingöl’de ‘istikrar’, Dersim’de ‘yatırım’ içerikleri ile yapılan kampanya, milliyetçi kimliği de dikkate alınmış olacak ki Elazığ’da vatan, millet söylemine dönüşmüş durumda. ‘Evet’ kampanyası ile asılan pankartların neredeyse tümünde ‘Tek millet, tek vatan ve tek bayrak’ sözleri yer alıyor.

ADAY OLMAK İSTEYENLER ‘EVET’ PANKARTLARI HAZIRLIYOR

Dikkat çeken başka bir konu ise asılan pankartları hazırlayanlar. Pankartların altında bulunan isimlerden kimi avukat, kimi doktor, kimisi ise iş adamı… Halka göre, ‘Evet’ kampanyasına dahil olan bu geniş kesimin beklentisi, önümüzdeki dönemde yapılacak seçimlerde yer bulmak.

Milliyetçi söylemler ile ‘Evet’ kampanyasının yürütüldüğü kentte MHP tabanının referandumda ne diyeceğini merak ediyoruz. Kent merkezinde bulunan bir kafede bir grup ülkücü ile bir araya geliyoruz. MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin ‘Evet’ demesinin kendileri üzerinden etkisini, referandumda ne diyeceklerini, tabanlarının Bahçeli’nin kararına nasıl baktığını soruyoruz.

İSİM VE FOTOĞRAF YOK

Konuştuğumuz ülkücüler isimlerinin ve fotoğraflarının kullanılmasını istemiyor. Gerekçesini sorduğumuzda, "Kimimiz çalışıyor, kimimiz işe başvuracak. OHAL’in yürürlükte olduğu bu dönemde başımız ağrır. Teşhir olmak istemiyoruz" cevabını veriyorlar.

ÜLKÜCÜ GENÇLER: ‘HAYIR’ DİYECEĞİZ

Ülkücü gençlerin anlattığına göre Elazığ’da bulunan MHP tabanının ‘Evet’ demesi güç. Tabanın yüzde 90 oranında ‘Hayır’ diyeceğini ifade eden gençler, MHP’nin AKP ile ittifak halinde olmasından rahatsız olduklarını ifade ediyor. Elazığ’da MHP tabanının ancak yüzde 10’un ‘Evet’ diyebileceğini belirten gençler, kendilerinin de ‘Hayır’ diyeceğini söylüyor. ‘Hayır’ gerekçelerini ise başkanlık sistemi ile getirilmek istenen ‘Tek adamlık’ sistemine dayandırıyorlar. En uygun yönetim modelinin parlamenter sistem olduğunu vurguluyorlar.

‘YAKINDA SIRA BİZE GELEBİLİR’

Ülkücü gençler ülkede uygulanan politikalardan da rahatsız. Muhalif seslerin, iktidardan olmayanın tasfiye edilmesinin kabul edilemez olduğunu belirten ülkücüler, yarın sıranın kedilerine geleceğini düşünüyor.

AKP’nin, milliyetçi oyları kendine çekebilmek için HDP’lileri tutukladığı, operasyonlara hız verdiği yorumları yapılıyor. Hükümetin bu uygulamaları kararınıza etki ediyor mu sorusuna, ülkü gençler, "Tutuklamalar ülkenin yararına değil. İktidarın milliyetçi oyları almak için HDP’ye yöneldiğinin farkındayız. Daha dün birlikteydiler. Ne oldu da bu aşamaya gelindi. Biz hükümetin genel politikalarından, getirmek istediği sisteme karşıyız. Günü birlik, oy için geliştirdiği stratejilere kanacak değiliz" cevabını veriyor.

‘NEDEN BİZ ÖLÜYORUZ?’

Hükümetin politikalarını eleştiren ülkücü gençler, kendilerinin sistemin mağduru olduğunu ifade ediyor. Devlet kurumlarında kendilerine yer verilmemesine ise tepkililer. Elazığ’da binlerce üniversite öğrencisi gencin işsiz olduğunu belirten gençler, "AKP ve ona yakın olanlar hep devlet kadrolarında yükseliyorlar. Koltuk kazanıyorlar, zenginleşiyorlar. Peki biz ülkücüler? Biz ya asker, ya da polis olabiliyoruz. Bu yanlış anlaşılmasın. Polislik veya askerliğe karşı değiliz, ama neden riskli meslek gruplarında hep biz varız? Neden hep biz ölüyoruz? Alanı öğretmenlik olan üniversite mezunu olan birçok ülkücü polis olmak zorunda kalıyor. Çünkü atanamıyor, devlet kurumlarında iş bulamıyor" diyor.

Her ne kadar AKP ile MHP ittifak yapmış olsa da MHP tabanı bu karara uymayacak gibi. Taban kendi içinde hem partisinin duruşunu hem de yaşadığı mağduriyeti sorguluyor. Bu da ileride MHP tabanında ciddi kırılmalara neden olacağa benziyor.

Ülkücü gençler ile yaptığımız görüşmenin ardından sokak röportajları yapmak için Elazığ’ın en işlek alanı olan İzzetpaşa Cami önünde bulunan caddeye geçiyoruz. Eski Valilik binası ve PTT binasının arasında bulunan alan hınca hınç dolu. Alanın başında AKP’nin ‘Evet’ kampanyası için kurduğu çadır var.

‘EVET’ÇİLER AÇIK KONUŞUYOR, ‘HAYIR’CILAR KORKUYOR

Alanda bulunan banklarda oturan yaşlı, genç ve kadınlara ‘Evet’mi, ‘Hayır’mı diyeceklerini soruyoruz. ‘Evet’ diyen rahatlıkla kararını açıklarken, birçok kesim ise oy kullanıp kullanmayacağını açıklamak istemiyor. Sessiz kalıyor. Yorum aldığımız kadınlar ise fotoğraf vermekten kaçınıyor.

Halime Çapan ev kadını… Referandumda oy kullanıp, kullanmayacağını sorduğumuzda "Tabii ki ‘Evet’ diyeceğim. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye için çok önemli bir insan. Oyum hiç düşünmeden ‘Evet’ olacak. 15 yıldır Türkiye’yi kalkındırmış, bundan sonra düşürecek değildir herhalde" diyor. Referandumda oylanacak maddelerden haberdar olmadığını söylüyor. Hükümeti desteklediğini dile getiren Esra Taş ise maddelere baktığını, kararının ise ‘Evet’ olduğunu aktarıyor.

Zülfi Özcan ise ‘Evet’ oyu vereceğini söyleyenlerden. Anayasa maddelerini bilmediğini anlatan Özcan, Avrupa ile yaşanan krizi örnek göstererek, "Avrupa devletleri niye bize düşman? Çünkü Müslüman bir millet olarak bizim kalkınmamızı istemiyorlar" diyor. 15 yıllık AKP hükümetinin politikalarından, hizmetinden memnun olduğunu dile getiriyor.

Konuştuğumuz birçok kişi kararını açıklama taraftarı değil. Bazıları ise oy kullanmayacağını söylüyor. Ramazan Dalokay da bunlardan biri. Referandumun kendisini ilgilendirmediğini belirten Dalokay, ailesi ile birlikte oy kullanmayacağını ifade ediyor. Nedenini sorduğumuzda sessiz kalıyor.

‘HAYIR’ DİYEN FOTOĞRAFINI ÇEKMEMİZİ İSTEMİYOR

Alanda yaptığımız görüşmelerin ardından İzzetpaşa Cami avlusunda namaza hazırlanan bir grupla sohbet ediyoruz. Yaşları 50 ila 60 arasında değişen bu grubun tümü mütedeyyin kesim. 60 yaşında olan biri referandumda ‘Hayır’ diyeceğini söylüyor. Anayasa maddelerinin hemen hemen tümünü incelediğini belirterek, iktidarın tek adam yönetimi getirmeye çalıştığını, bunun ülke yararına olmadığını ifade ediyor. Adının Erhan olduğunu söylen yaşlı adam, soyadını vermediği gibi, fotoğrafının çekilmesini istemiyor.

‘Hayır’ oyu vereceğini söyleyen grubun içinden biri öne çıkarak isminin Haluk Esen olduğunu ifade ederek "Evetçiyim" diyor. Devlet için, millet için ‘Evet’ diyeceğini belirten Esen, Anayasa’da neler değişeceğini bilmediğini, devletin istikrarı için referandumda ‘Evet’ çıkması gerektiğini savunuyor.

ANAYASA İÇERİĞİNDEN HABERSİZ OLAN VAR

Taksicilik yapan Nevzat Budak, ‘Evet’ diyeceğini söyleyenlerden. Kendisinin Anayasa maddelerini bilmediğini anlatan Budak, "Evet diyecek olan çok kişi ile konuşuyorum, kimse maddeleri bilmiyor. Kimse de pek maddelerden anlamıyor. İnsanlar güvenlik ve istikrar için ‘Evet’ oyu kullanmak istiyor" diyor.

HDP, ÖNEMLİ BİR TABANA SAHİP

Kentte ‘Evet’ kampanyası açık ara önde görünüyor. Hayır kampanyasına dair en ufak bir iz yok. Milliyetçi kesimin oldukça güçlü olduğu ilde önemli bir tabana sahip olan HDP ise baskı altında. Defalarca baskın düzenlenen HDP’nin çok sayıda yöneticisi ve üyesi tutuklu.

‘GİZLİ HAYIRCILAR VAR. AKP DE MHP DE FİRE VERECEK'

HDP açısından durum diğer illerdeki izlenimlerimizden farksız değil. Her hafta gözaltı ve tutuklamalar yaşadıklarını söylüyor HDP Elazığ İl Başkanı Baki Yıldırım. ‘Hayır’ kampanyasından çok, sandıklara ağırlık verdiklerini anlatan Yıldırım, Elazığ’da ‘Gizli Hayırcılar’ olduğu görüşünde. Hem AKP’nin, hem de MHP’nin yüksek oranda fire vereceğini ifade eden Yıldırım, insanların korku içinde olduğunu söylüyor. "Çocuklarının işe alınmayacağı, başlarına bir şey gelebileceğinden dolayı tedirginler. Bizim seçmenimiz bile açıktan fikrini beyan etmekten, yanımızda görünmekten korkuyor. Bizim seçmenimiz bile bu noktadayken, AKP ve MHP’nin seçmenini artık siz düşünün" diyerek AKP ve MHP’nin ciddi bir oy kaybı yaşayacağını vurguluyor.

Elazığ’da yaptığımız görüşmelerde ‘Evet’çilerin kendilerini rahat bir şekilde ifade ettiğini ancak ‘Hayır’cıların kendilerini gizlediklerini görüyoruz. ‘Hayır’cı kesim kendi ve yakınlarının işsiz kalacağı kaygısı ile renklerini pek belli etmek istemiyor.

MEMURLAR BASKI ALTINDA

Özellikle devlet kurumlarında çalışan memurlar, ilde Cumhurbaşkanı veya Başbakanın yapacağı mitinglere katılma zorunluluğundan rahatsız olduklarını belirtiyor. Haklarında işlem başlatılır kaygısıyla, kendilerini ifade edememekten yakınıyorlar.

KHK MAĞDURU MEMURLAR ‘HAYIR’CI

Elazığ, gerek Mehmet Ağar’ın İçişleri Bakanlığı döneminde, gerekse milliyetçi kimliğinden dolayı en fazla polisin çıktığı il. Devletin farklı kademelerinde çok sayıda Elazığlı memur bulunuyor. OHAL kapsamında çıkarılan KHK’larla gerçekleşen memur ihraçlarından Elazığ’da olumsuz etkilenmiş durumda. Görevden ihraç edilen binlerce memur ve bu memurların aileleri mağduriyetlerinden dolayı tepkili. Geçmiş dönemde AKP’ye oy veren bu kesim, akrabaları ile birlikte referandumda ‘Hayır’ diyeceğini belirtiyor.

AKP BEKLEDİĞİNİ ALAMAYABİLİR

16 Nisan’da yapılacak olan referandumdan nasıl bir sonuç çıkacağını şimdiden tahmin etmek güç. Parti merkezlerinin kararlarına rağmen MHP ve BBP tabanının büyük bir bölümü ‘Hayır’ demeye hazırlanıyor. HDP, CHP ve Saadet Partisi’nin seçmenin de ‘Hayır’ diyeceği bu referandumda Elazığ, AKP’nin beklentilerini karşılamayacağa benziyor.

FOTOĞRAF: REMZİ BUDANCİR

[alert type="danger"] ELAZIĞ’DA PARTİLERİN OY DAĞILIMI

Elazığ merkez sağ siyasetin en güçlü olduğu il. AKP’nin güçlü olduğu ilde MHP’de önemli bir tabana sahip. 2014 yılında yapılan Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan yüzde 70.56, HDP Eşgenelbaşkanı Selahattin Demirtaş yüzde 10.88, CHP ve MHP’nin çatı adayı Ekmeleddin İhsanoğlu yüzde 18.55 oy almıştı. 7 Haziran seçimlerinde AKP yüzde 52, MHP yüzde 20, HDP yüzde 15 oranında oy aldı. 1 Kasım’da tekrarlanan seçimde AKP oylarını yüzde 66’ya çıkartırken, MHP oyları 13’e, HDP oyları ise yüzde 11’e düştü. CHP’nin aldığı yüzde 6’lık oran iki seçimde de sabit kaldı.[/alert]