Hakkari’de intiharlar durdurulamıyor: 'Nedenleri araştırılmalı, önlem alınmalı'

Şenol BALI

VAN - Yaklaşık 275 bin nüfusa sahip olan Hakkari, yüzde 22,8 ile genç nüfus oranının en yüksek olduğu illerin başında geliyor ancak gençlerin çoğu işsizlikle boğuşuyor. Kentte, son aylarda intihar vakalarında büyük bir artış var. Önü alınamayan intihar vakalarının çoğu kadın ve gençlerden oluşuyor. Hatta, intihar edenlerin arasında 17 yaşında gençler de var.

Son zamanlarda, Z.T adlı kadın, üniversite öğrencisi 21 yaşındaki V.Y , Hakkari Öğretmenevi Müdür Yardımcısı Miran Altürk, T. Yaşar isimli kadın, Şemdinli ilçesinde ise 17 yaşındaki Evliya Sala adlı genç intihar etti. İntihar eden bir başka genç ise Şemdinli ilçesinde yaşayan 19 yaşındaki Ensar Töre. Yine Yüksekova ilçesinde 30 yaşındaki Kajin Dereli adlı genç canına kıydı. Son olarak kent merkezinde yaşayan A.K, Y isimli kadın hayatına son verdi.

İNTİHAR VAKALARI NEDEN ARTTI?

Peki ne oldu da kentte intihar vakaları bu kadar çoğaldı? Kentte gazetecilik yapan Mimar Kaya, yaşanan intiharları ortak bir sebep etrafında değerlendirmenin zor olsa da, en belirgin sebebin ekonomi olduğuna işaret etti. Ekonominin bölgedeki siyasi atmosferle de yakından ilişkili olduğunu belirten Kaya, şunları söyledi:

“Çözüm sürecinde refah seviyesi yüksekti ve intihar girişimleri çok azdı. Ama son 5 yılda sadece Hakkari’nin girişinde İl Özel İdaresi’ne ait bir parkta 8 intihar girişimi oldu. Bunlar ikna edilip vazgeçirilenler. Ailevi nedenler var, sosyolojisi değişti. Bir alışkanlığa döndü. Ekonomi de eklenince bir yöntem haline geldi. Toplumda da bir sahipsizlik durumu var. Daha geçen günlerde kadın bir öğretmen intihar etti. Sosyal bir kadındı ama evinde ölü bulundu. Anlayacağınız ortak bir sosyolojik etken yok gibi. Tanıdığımız birçok insan ani bir bunalıma girip intihara başvurdu. İntihar nasıl bir çıkış yolu? Bu durumun bu açıdan değerlendirilmesi lazım.”

Kaya “STK’ler veya kurumlar yeterince çalışmıyor bu konuda. Bilinçlendirme çalışmaları yapılmalı. Psikoloji destek programları uygulanmalı. Hatta dini anlamda da değinilmeli bu konuya. Ancak şu ana kadar üzerinde derli toplu bir çalışma yok. STK’ların bu istatistikleri toplayıp rapor haline getirmesi lazım” diye anlattı.

‘UYUŞTURUCU KULLANIM YAŞI 14’E KADAR DÜŞTÜ'

Kentin bir başka sorunu uyuşturucu kullanımı. Madde bağımlılığı her geçen gün artıyor. Uyuşturucu kullananların yaşının 14’e kadar düştüğünü belirten Kaya, artan intiharların bu tablo ile de yakından ilgili olabileceğine dikkat çekti.

'İNTİHAR NEDENLERİ GİZLENİYOR'

İntihar nedenlerinin gizlenmesinden kaynaklı bu konuyla ilgilenilmesini zorlaştırdığını belirten Kaya, “İntiharın yaşandığı ailelerde, aile bireyleri olayı gizlemeyi, sebebini açığa çıkarmamayı tercih ediyor. Bu durum, üzerinde çalışan veya çalışmak isteyen kişilerin veya kurumların işini zorlaştırıyor ve mesele görünür olmamaya başlıyor” dedi.

'EKONOMİ VE İLETİŞİMSİZLİK'

Hakkari Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği Başkanı Muharrem Tekin de intihar edenlerin yaş ortalamasının düştüğünü söyledi. İntihar vakalarındaki artışın nedeninin ekonomi ve iletişim sorunu olabileceğini belirten Tekin, “Pırıl pırıl gençlerimiz canlarından oluyor. Toplumun bu açıdan bir fotoğrafının çekilmesi lazım. İntiharların bu kadar çok artmasının sebebi, açıkçası saptanmış değil. Öne çıkan sebep, geçimsizlik ve ekonomi gibi görünüyor. Bir iletişim sorunu da var. Gençler dertlerini anlatacak bir kapı bulamıyor” ifadelerini kullandı.

Tekin, “Seminerler düzenlenebilir, aktiviteler yapılabilir. Yine psikologlar ve sosyologlar sahada olmalı” dedi.

GENÇLER İŞSİZ, YATIRIM YOK

Kenteki ekonomi sorunun toplumun her kesimini etkilediğini belirten Tekin, şunları söyledi:

“Tarım ve hayvancılık gerilemiş durumda. Sınır kapıları düzgün işlemiyor. Seçimden sonra Esendere Sınır Kapısı’ndaki kotalar uygulandı ve bunlar kentin ekonomisini etkiliyor. İşsizlik yüzde 30’un üstünde. Genç nüfusun çoğunlukta olduğu Hakkari ilimizde istihdama dayalı hiçbir yatırım yok. Genç yaşta aile geçindirme sorumluluğu altına giren gençlerimiz geçim sıkıntısı ve ekonomik zorluklarla karşılaşınca bunalıma giriyor. Gençlerimizi bunalıma sokan ve intihara kadar sürükleyen bu nedenlerin çoğu kadınlar için de geçerli. Elbette kadınların karşı karşıya kaldığı ayrıca durumlardan da söz etmek mümkün.”

'KONUYLA İLGİLİ BİR ÇALIŞMA BAŞLATIYORUZ

Yeşil Sol Parti Hakkari milletvekili Öznur Bartın, intihar sebeplerinin sadece bir başlık altında toplamanın güç olduğunu söyledi. Artan intiharlara dönük bir çalışma tasarladıkları bilgisini veren Bartın, şunları söyledi: “Sadece Şemdinli ilçesinde 5-6 genç intihar etti. Hepsi de 17-18 yaşlarında. Yakınları ile görüştüğümde bir sorunun olmadığını söylediler, onlar da bilmiyor yani. Durum oldukça vahim. Ailelerle konuşup sebeplerine ilişkin bir çalışma yapacağız. Ancak gözlemlediğimiz kadarıyla ayrı ayrı sebepler var. Ağırlıklı olarak ekonomi görünüyor ama detaylıca araştırmadan bir şey söylemek mümkün görünmüyor. Her geçen gün artıyor, böyle bir çalışmayı önümüze koyduk. İki gün önce de bir kadın intihar etti. Üzerinde duruyoruz. Kısa bir sürede sebeplerine ilişkin bir sonuca ulaşacağımızı umuyoruz.”