Hemzemin geçitler ölümcül kazalara gebe: Alt ve üst geçide dönüştürme süreci yavaş ilerliyor

Oğulcan ÖZGENÇ

ANKARA- Demiryollarındaki hemzemin geçitlerin alt ve üst geçitlere dönüştürülmesine dair yönetmelik 2023’ün ilk çeyreğinde yayımlanmasına rağmen süreç çok yavaş ilerliyor. Uzmanlar, hemzemin geçitlerin kazalara ve ölümcül risklere yoğun biçimde neden olduğunu belirterek, söz konusu geçitlerin ivedilikle dönüştürülmesi gerektiğine dikkat çekiyor.

Birleşik Taşımacılık Çalışanları Sendikası Genel Sekreteri İsmail Özdemir, hemzemin geçitlerin kontrol altına alınması gerektiğini ifade ederek, “31 Aralık 2025’e kadar yapılması planlanan alt ve üst geçitlerin yapılması süreci epey yavaş ilerliyor. Eğer trafiğin yoğun olduğu yerler varsa bu durum ihmale gelmez. Bir an önce kontrollü hale getirilmesi gerekir, yoksa can kayıplarına sebebiyet veren kazaların azaltılması mümkün değil” diyor.

HEMZEMİN GEÇİT SAYISI 4 BİN

Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları’nın (TCDD) 2018-2022 İstatistik Yıllığı’nda yer alan verilere göre, söz konusu aralıkta gerçekleşen hemzemin geçitlerden kaynaklı kaza sayısı 110. Aynı aralıkta, hemzemin geçitlerden kaynaklanan kazalardan dolayı hayatını kaybedenlerin sayısı 84 iken, yaralı sayısı ise 60.

Bununla beraber aynı rapora göre; şahıs ve hareket halindeki trenden kaynaklı kaza oranı yüzde 38 iken, söz konusu kaza türünü hemzemin geçit çarpışmaları yüzde 26 oranla takip ediyor. Bununla beraber; Türkiye’deki hemzemin geçit sayısı 2022 itibariyle yaklaşık 4 bin.

2015’TEN BU YANA GÜNDEMDE

Hemzemin geçitlerin alt ve üst geçitlere dönüştürülmesi planı 2015’ten bu yana TCDD’nin gündeminde yer alıyor. 2015’te üç yıl içinde hemzemin geçitlerin alt ve üst geçitlere dönüştürülmesi planlanırken, kurumun 2019-2023 Stratejik Planı da hemzemin geçitlere ilişkin veriler sunuyor.

2023’e yılına kadar hemzemin geçit sayısının yüzde 20 oranında azaltılmasını öngören 2019-2023 Stratejik Planı’na göre toplamda 273 hemzemin geçidin alt ve üst geçide dönüştürülmesi planlanıyor. Bununla beraber; hemzemin geçit kaynaklı kaza oranlarının ise yüzde 20 oranında azaltılması bekleniyor.

Şubat ayında Resmî Gazete’de yayımlanan “Demiryolu Hemzemin Geçitlerinde Alınacak Tedbirler ve Uygulama Esaslarına Dair Yönetmelik” de 31 Aralık 2025’e kadar hemzemin geçitlerin alt ve üst geçitlere dönüştürülmesini zorunlu kılıyor.

Uzmanlar ise hemzemin geçitlerin dönüştürülmesi sürecinin çok yavaş ilerlediğini belirterek kazalara ve ölümcül risklere kapı aralandığına dikkat çekiyor.

‘NASIL YAPACAKLARINI BİLİYORUZ’

Ankara İnşaat Mühendisleri Odası Başkanı Bülent Tatlı, hemzemin geçitlerin alt ve üst geçitlere dönüştürülmesi planının 2015’ten bu yana gündemde olduğunu hatırlatıyor. Tatlı, söz konusu planın tramvay ve benzeri ulaşım yolları için değil ana ulaşım kanalları için geçerli olduğunu belirterek, “Hemzemin geçitlerin alt ve üst geçitlere dönüştürülmesini nasıl sağlarlar bunu zaten biliyoruz. Deprem döneminde de 2011’de yayınlanan Deprem Eylem Planı’nda 2023 yılında tüm Türkiye’deki yapı stoğunu depreme karşı güvenli hale getireceğiz diyorlardı. Ama yapamadılar” diyor.

Tatlı, hemzemin geçitlerin ivedilikle kaldırılması gerektiğini vurgulayarak, “Çünkü bir katarın durması ile normal bir aracın durması aynı olmuyor. Katarın durması için belli bir mesafe olması gerekiyor yükünden dolayı. Dolayısıyla hemzemin geçitler, kaza risklerinin ve ölümcül risklerin çok daha yoğun olduğu bir yer. İvedilikle bu hemzeminlerin ortadan kaldırılıp farklı düzeylere getirilerek dönüştürülmesi gerekiyor” ifadelerini kullanıyor.

‘SÜREÇ YAVAŞ İŞLİYOR’

Birleşik Taşımacılık Çalışanları Sendikası Genel Sekreteri İsmail Özdemir, arazilerde ve demiryolu hemzemin geçitlerinin bulunduğu alanlarda yerleşim yerlerinin arttığını ifade ediyor. Özdemir, bu durumun önlenmesi beklenen ölümcül kazalara sebebiyet verdiğini belirtiyor.

Trafiğin yoğun olduğu bölgelerde hemzemin geçitlerin ivedilikle kontrol altına alınması gerektiğini vurgulayan Özdemir, “31 Aralık 2025’e kadar hemzemin geçitlerin alt ve üst geçitlere dönüştürülmesi süreci epey yavaş ilerliyor. Eğer trafiğin yoğun olduğu yerler varsa bu durum ihmale gelmez. Bir an önce kontrollü hale getirilmesi gerekir, yoksa can kayıplarına sebebiyet veren kazaların azaltılması mümkün değil” değerlendirmesinde bulunuyor.

YÖNETMELİK NE ÖNGÖRÜYOR?

Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığının "Demiryolu Hemzemin Geçitlerinde Alınacak Tedbirler ve Uygulama Esaslarına Dair Yönetmeliği" Resmî Gazete'de 11 Şubat 2023 tarihinde yayımlanarak yürürlüğe girdi. Yönetmeliğe göre; 2015’ten bu yana gündemde olan hemzemin geçitlerin alt ve üst geçitlere dönüştürülmesinin 31 Aralık 2025’e kadar tamamlanması bekleniyor.

Bununla beraber; yönetmelik, hemzemin geçitlerin alt ve üst geçitlere dönüştürülmesi sorumluluğunu Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları’ndan (TCDD) alarak hemzemin geçidini kesen karayolunun bağlı olduğu kurum ve kuruluşlara veriyor.