Hukukçulardan beş maddelik çağrı: Deliller yok olacak, cezasızlık ortamı yaratılacak!
Artı Gerçek - Maraş merkezli 7.7 ve 7.6 büyüklüğündeki iki depremde yüzlerce yeni binanın da yıkılması inşaat şirketlerinin nasıl denetlendiği konusunda tartışma yarattı. Hukukçular, delillerin kaybolma tehlikesini önleyebilmek için yapılması gerekenleri sıraladı.
Yargı Atölyesi'nden 11 avukatın imzasıyla yayımlanan açıklamada, Türkiye Barolar Birliği'ne hızla hukuki yardım masaları kurulması için çağrıda bulunuldu. Enkazdan örnek alma işlemlerinin yapılabilmesi için Adalet Bakanlığı'nın kolaylık sağlaması talep edilen açıklamada, şu ifadeler yer aldı:
'SORUMLULUK ZİNCİRİ ÇOK GENİŞ'
"Arama kurtarma çalışmalarının sonlanmaya, enkazların kaldırılmaya başlanacağı şu günlerde acil bir hukuki sorun önümüzde durmaktadır: Depremde yaşanan can kayıplarından, yaralanmalardan, maddi zararlardan hukuki ve cezai olarak "sorumlu" olanların sağlıklı biçimde tespit edilmesi. Fay hattında inşa yapılmasına olanak veren imar planlarını yapanlardan, inşaatları denetleyenlere kadar geniş bir kesimi kapsayan bu sorumluluk zincirinde; enkazların da "delil" niteliğinde olduğu ve yerinden kaldırıldıktan sonra bu delillerin "kaybolacağı" tartışmasızdır.
Bölgede, ek savcı görevlendirmeleri yapılmışsa da, savcıların öncelikli sorunu defin işlemleri olacak, delil toplama ise çoğu delil kaybolduktan sonra gündeme gelebilecek."
Deliller yok olacak, cezasızlık ortamı yaratılacak!
— Yargı Atölyesi (@yargiatolyesi) February 10, 2023
TÜRKİYE BAROLAR BİRLİĞİ’Nİ ve BAROLARIMIZI, delil tespiti ve hukuki destek için ivedilikle HUKUKİ YARDIM MASALARI kurmaya davet ediyoruz. 17 Ağustos depremindeki deneyimlerimiz ışığında somut önerilerimizi sunuyoruz. @barolar pic.twitter.com/0FoRRedJ7x
Açıklamanın tamamı şöyle:
"TÜRKİYE BAROLAR BİRLİĞİ BAŞKANLIĞI'NA ve BARO BAŞKANLIKLARINA
6 Şubat 2023 günü, 10 ili, 13,5 milyon kişiyi kapsayan bir coğrafyada art arda gelen iki büyük depremle sarsıldık. Bu deprem, sadece o bölgeyi değil tüm ülkeyi toplumsal olarak etkiledi, etkilemeye devam edecek. Önümüzdeki süreçte; deprem öncesi ve sonrası, hukuki boyutlarıyla da ele alınacak, tartışılacak. Bu değerlendirmeler; yaşam ve barınma hakkı başta olmak üzere insan haklarından, iş hukukuna, borçlar hukukuna, medeni hukuka, ticaret hukukuna, çevre hukukuna yayılan çok geniş çerçeve oluşturacaktır. Bu alanlardaki çalışmalarımızı ayrıca paylaşacağız.
'ÖNÜMÜZDE ACİL BİR HUKUKİ SORUN VAR'
Bununla birlikte; arama kurtarma çalışmalarının sonlanmaya, enkazların kaldırılmaya başlanacağı şu günlerde acil bir hukuki sorun önümüzde durmaktadır: Depremde yaşanan can kayıplarından, yaralanmalardan, maddi zararlardan hukuki ve cezai olarak "sorumlu" olanların sağlıklı biçimde tespit edilmesi. Fay hattında inşa yapılmasına olanak veren imar planlarını yapanlardan, inşaatları denetleyenlere kadar geniş bir kesimi kapsayan bu sorumluluk zincirinde; enkazların da "delil" niteliğinde olduğu ve yerinden kaldırıldıktan sonra bu delillerin "kaybolacağı" tartışmasızdır.
'EK SAVCILAR YETERLİ DEĞİL'
Bölgede, ek savcı görevlendirmeleri yapılmışsa da, savcıların öncelikli sorunu defin işlemleri olacak, delil toplama ise çoğu delil kaybolduktan sonra gündeme gelebilecek.
17 Ağustos 1999 depreminden hemen sonra; İstanbul Barosu, delillerin kaybolma tehlikesini önleyebilmek, depremde evi yıkılan, yakınlarını kaybeden insanlarımıza hukuki yardımda bulunmak, bu kapsamda delil tespiti ile savcılık başvurularının yapılmasını sağlamak için 4 bölgede hukuki yardım masaları oluşturmuştur. Bu yardım masalarında 300 gönüllü avukat 2 ay süreyle görev yapmıştır. Savcılık başvuruları hariç 4239 delil tespiti başvurusu yapılmış, bu dosyalar ile ilgili bilirkişi incelemelerinde hazır bulunulmuştur.
Bugün daha büyük bir alanda daha vahim bir tablo ile karşı karşıyayız. 1999 deneyimimizden yola çıkarak oluşturduğumuz aşağıdaki öneriler çerçevesinde TÜRKİYE BAROLAR BİRLİĞİ'Nİ ve BAROLARIMIZI, ivedilikle "HUKUKİ YARDIM MASALARI" kurmaya davet ediyoruz.
'EN AZ BİR BARO SORUMLU OLARAK BELİRLENSİN'
1- Türkiye Barolar Birliği koordinasyonunda; depremden etkilenen her il için, depremden etkilenmemiş en yakın illerden başlamak üzere ve ildeki yıkılan bina sayısı dikkate alınarak en az 1 baronun "sorumlu" olarak belirlenmesi.
2- Sorumlu olunan baronun/baroların ve diğer baroların üyeleri arasından "gönüllü" avukatlar belirlenerek, görev bölgesi ve sayısı ihtiyaca göre belirlenecek Hukuki Yardım Masaları kurulması,
ADALET BAKANLIĞI İLE MUTABAKAT ÇAĞRISI
3- Adalet Bakanlığı ile mutabakat sağlanarak;
- Neredeyse tüm geçmişi enkaz altında kalan, kimliksiz insanların vekaletname düzenletmesine olanak olmadığı gerçeğinden hareketle, başvuru için matbu yetkilendirme beyanlarının veya başvuru dilekçesi altına atılan imzanın yeterli olması, (1999'da Bakan Hikmet Sami TÜRK'ün 26/08/1999 t. yazısı ile bu sorun aşılmıştır.)
- Hukuk mahkemesine başvuruların Adli Yardım kapsamında değerlendirilmesi, harç ve masraf alınmaması,
- Delil tespitine gidebilecek hukuk hakimlerinin sayısının azlığı, savcıların yoğunluğu dikkate alınarak; "enkazdan örnek alma" işlemlerinin, gerektiği durumlarda (hatta belki öncelikle) başka illerden görevlendirilen ve ücretsiz hizmet verecek Noterler'in katılımıyla yapılması,
'PRATİKTEKİ EN ÖNEMLİ SORUN, ENKAZDAN ÖRNEK ALMAK'
4- Gönüllü avukatların sadece olayın hukuki ve adli pratik yönüne odaklanabilmeleri amacıyla; Hukuk Mahkemesi'ne, Savcılığa, Noterliğe hitaben yazılmış matbu başvuru dilekçelerinin hazırlanması,
Pratikteki en önemli sorunu "enkazdan örnek almak" oluşturduğu için, TMMOB ve özellikle İnşaat Mühendisleri Odaları ile de en baştan işbirliği sağlanarak yeteri kadar "karot makinası" temin edilmesi.,
Alınan örnekleri saklamak için yeteri kadar çuval ve ağızlarını bağlayacak sicim vs malzemenin baştan sağlanması, Ulaşımın ve örneklerin taşınmasının kesintisiz gerçekleşebilmesi için, yeteri kadar aracın en baştan organize edilmesi, Örneklerin muhafaza edileceği yerlerin/alanların en baştan belirlenmesi,
5- illerin dijital ve basılı haritalarının sağlanması, delil tespiti işlemlerinin görüntülü olarak kayıt altına alınması gibi kimi hazırlık kimi yönlendirme gerektiren diğer hususlar da titizlikle ele alınması,
'İYİ BİR PLANLAMA İLE YAPILABİLİR'
Bu kapsamdaki bir organizasyonu, Türkiye Barolar Birliği'nin ve barolarımızın gerçekleştirebileceğine inanıyoruz. İyi bir planlama, birkaç günlük yoğunlaştırılmış emek ve dayanışma bu önemli işlevi yerine getirebilir. Bizler de, bu organizasyonun gerçekleşmesinde görev almaya hazırız.
Aksi taktirde,; binlerce inşaata ait deliller birbirine karışacak ve kaybolacaktır. Bu tabloda da; hukuk ve/veya ceza yargılamaları sırasında, idari birimler ve müteahhitler sorumluluğu birbirine atacak sonuçta da "beklenmeyen büyüklükte gelen" deprem tek sorumlu olarak gösterilip konu kapatılacaktır.
Gereğinin ivedilikle yerine getirilmesi için değerlendirmenize saygı ile sunulur. 10/02/2023
"Deprem ve Hukuk" Çalışması Koordinasyonu
Av. Mert-Er KARAGÜLLE
Av.Mualla ÖZTÜRK
Av.Metin FİLORINALI
Av.Halil DOĞRU
Av.İlknur AKSU TORRES GAMEZ
Av.Mehmet Vakur KULAT
Av.Songül GÖRECİ
Av.Deniz YÜKSEL YAZICIOĞLU
Av.Kevser KAVDIR GEÇER
Av.Oğuzhan DÜNDAR
Av.Emine AYDEMİR
Çalışmaya katılım İçin: [email protected]
YARGI ATÖLYESİ"
Türkiye Barolar Birliği'nden suç duyurusu: Kasten öldürmekten yargılansınlar
