Kamu ihalelerinin 'gözdesi' Cengiz Holding'e bir ihale daha: 3.5 milyar verip 100 milyar kazanacak

Artı Gerçek - CHP Genel Başkan Yardımcısı Deniz Yavuzyılmaz, 15 Ekim'de Sinop'un Boyabat ilçesinde bakır maden sahası tesisi kurmak için gerçekleşecek ihalenin Cengiz Holding'e verileceğini belirtti. Üretilen bakırın piyasa değerinin 100 milyar TL ancak ihale bedelinin 3,5 milyar TL olmasına dikkati çeken Yavuzyılmaz, aradaki 28 kat farka işaret etti.

CHP Genel Başkan Yardımcısı Deniz Yavuzyılmaz, "AKP'nin Sinop Boyabat Bakır Maden Sahasını adrese teslim bir ihaleyle Cengiz Holding'e peşkeş çekmek üzere olduğunu tespit ettik. İhalenin tarihi 15 Ekim. Boyabat Bakır Maden Sahasında üretilecek bakırın piyasa değeri ihale şartnamesine göre bizim yaptığımız hesaplamalarla birlikte 100 milyar lira. Ancak sahanın rekabetten uzak bir şekilde ihale bedeli 3 buçuk milyar lira. Aradaki fark 28 kat" dedi.

MTA'NIN ALACAĞI PAY YÜZDE 1

Öte yandan Yavuzyılmaz, ihalenin bu şartlarda yapılması durumunda Maden Tetkik ve Arama (MTA)'nın şirketin yıllık cirosundan alacağı payın yüzde 1, oysa ihale rekabete açık hale getirildiği takdirde devletin cirodan alacağı payın yüzde 25 olduğunu belirtti.

Yavuzyılmaz ihaleyle ilgili şu bilgileri verdi:

İZABE TESİS ŞARTI ARANIYOR

Şartnamede ihaleye girecek firmanın izabe tesisine sahip bulunması hükmü var. Bakırı zenginleştiren bu tesis, sadece Cengiz Holding’de var. Samsun’daki bu tesisi 2004’te 33 milyon dolara devletten özelleştirmeyle aldılar. Aynı tesisi bugün kurmak 300 milyon dolara mal oluyor. İhaleye tek firma katılsa ve rekabet oluşmasa bile, izabe şartı nedeniyle maden sahasını Cengiz Holding ya da onun adına girecek firma alacak.

Cengiz Holding Türkiye’deki bakır üretimini sağlayan tesisi 2004 yılında AKP marifetiyle devletten özelleştirme yoluyla çok cüzi bir rakama 33 milyon dolara devraldı bugün itibarıyla aynı tesisi kurmak istese bir başka şirket 300 milyon dolar gibi bir rakama ihtiyacı var. Bu şekilde yapılan ihalelerde Cengiz Holding’i devasa bir avantaja kavuşturuyor. Bu şekilde yapılan ihalelerle bakır maden sahalarını adeta topluyor. Kendisi doğrudan ihaleye girerek de alabiliyor, kendisini gizlemek istediğinde ise bir başka şirket aracılığıyla da.

Ankara’daki Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü (MAPEG) binasında yapılacak olan ihaleyi, rekabet oluşmasa dahi, izabe tesisi şartı nedeniyle Cengiz ya da devir amacıyla onun adına girecek bir firma alacak. Daha önce Elazığ’da benzer bir ihaleye yapılmış, izabe tesisi kuracağı vaadi ile ihaleyi alan şirket kısa süre sonra bundan vazgeçip alanı Cengiz’e devretmişti. Yeni ihalede de Cengiz Holding’in adının tartışılmasını önlemek amacıyla aynı taktiğin uygulanabileceği belirtildi.

CENGİZ HOLDİNG'DEN YANIT

CHP Milletvekili Deniz Yavuzyılmaz’ın Boyabat ihalesine ilişkin iddialarına Cengiz Holding’den cevap geldi. Sözcü'den Başak Kaya'nın haberine göre, açıklamada şunlar kaydedildi:

"Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü (MAPEG) tarafından Sinop ili sınırları dahilinde bulunan ER:3416434 sayılı IV. Grup maden sahasının bakır uç ürün üretimine yönelik tesis kurulması veya kurulu tesiste kapasite artışı yapılması şartı ile ihale edilmesine dair ihale ilanı 20.09.2024 tarihli Resmi Gazete’de ilan edilmiştir. Bu ihale ve şartnamesi hakkında şirketimiz, kamuoyu ile eş zamanlı bilgi sahibi olmuştur.

Bahse konu ihale, maden mevzuatı hükümlerinde öngörüldüğü şekilde kapalı teklif ve açık artırma ihale usulüne göre yapılacaktır. Şartname ve ihale dokümanlarına göre teklif sahibinin yılda asgari 2.000.000 ton tüvenan cevheri ve bu tüvenan cevherinden yılda asgari 20.000 ton bakır uç ürünü üretecek nitelikte tesisi 4 yıl içinde kuracağını taahhüt etmesi, ihaleye katılım için yeterlidir. Ayrıca MAPEG’e başvuru halinde bu sürenin 5 yıla çıkarılması da mümkündür.

'TÜM DÜNYADA BÖYLE...'

Dolayısıyla bu konuda mevcut bulunan izabe tesisin kapasitesinin artırılması veya belirlenen sürede tesis kurulacağının taahhüt edilmesi arasında ihalenin kazanılması açısından hiçbir avantajlı durum bulunmamaktadır. Öte yandan tüm dünyada; aralarında madenciliğin de bulunduğu bazı stratejik alanlarda yapılan ihalelerde, ürünün yarı mamul olarak yurt dışına satılmasını önlemek ve katma değeri ülkede tutmak için uç ürün tesisi şartı aranmaktadır."

KAMU İHALELERİNİN 'GÖZDESİ': CENGİZ HOLDİNG

Öte yandan, Cengiz Holding, AKP iktidari döneminde en çok kamu ihalesi alan şirket oldu:

■ İstanbul Havalimanı: 22 milyar Euro/2013

■ Kuzey Marmara Otoyolu: 4 milyar 700 milyon lira/2020

■ Boğaziçi Elektrik Dağıtım: 1 milyar 960 milyon dolar/2012

■ Rize-Artvin Havalimanı: 1 milyar 710 milyon lira/2016

■ İstanbul Taksim- 4. Levent Metrosu: 2 milyar lira/1992

■ İyidere Lojistik Limanı: 1 milyar 719 milyon lira/2020

■ Çanakkale, Balıkesir, Bursa Elektrik: 1 milyar 457 milyon lira/2010

■ Antalya, Burdur Akdeniz Elektrik: 1 milyar 10 milyon lira/2012

■ Ankara-İstanbul Hızlı Tren 2. Etap: 1 milyar lira/2006

■ Trabzon-Aşkale Zigana (İkmal=: 953 Milyon 203 bin lira/2020