Koronavirüs: 9 maddede işçi hakları

ARTI GERÇEK- Koronavirüs vakalarının artmasıyla bazı işyerleri üretimi durdurdu. Bazıları ise işçileri ücretsiz izne çıkarmak için İş Yasası'na aykırı olarak zorla sözleşme imzalatmaya çalışıyor.

Türkiye'de sayısı giderek artan Koronavirüs vakası nedeniyle küçük işletmelerin büyük bir bölümü kepenek kapatırken, çok sayıda işçinin çalıştığı bazı fabrikalar ve işyerleri halen üretime devam ediyor. İşçiler bir yanda kapanan işyerleri nedeniyle işsizlik tehdidi ile karşı karşıya kalırken, diğer yanda üretime devam eden iş yerlerinde de 'ücretsiz izin' baskısına maruz kalıyor.

'Koronavirüs günlerinde işçilerin ne gibi hakkı var', 'İş Yasası işçilere ne gibi haklar tanıyor', 'ücretli izin talebi yasada nasıl geçiyor' gibi merak edilen bir dizi soruyu, uzun yıllardır yazdığı makalelerle işçi haklarını anlatan avukat Murat Özveri dokuz maddede sıraladı.

'KORONAVİRÜS İŞ HUKUKU AÇISINDAN ZORLAYICI SEBEPTİR'

İşte Murat Özveri'nin dokuz maddede sıraladığı o detaylar:

1- Koronavirüs salgını iş hukuku açısından 'zorlayıcı sebeptir'. 4857 sayılı İş Yasası zorlayıcı sebepleri işçi ve işveren açısından ayrı ayrı düzenlemiştir.

2- Koronavirüs nedeniyle işçinin çalıştığı işyerinde işin durması halinde işveren bir hafta süreyle işçiye yarım ücret ödemek zorundadır. Bir haftanın sonunda işveren ücret ödemeyecektir. (md. 40)

'İŞÇİ SÖZLEŞMESİNİ BİR HAFTANIN SONUNDA SONA ERDİREBİLİR, KIDEM TAZMİNATI ALABİLİR'

3- Bu durumda işçi dilerse iş sözleşmesini bir haftanın sonunda 4857 sayılı İş Yasası'nın 24/III maddesi uyarınca sona erdirebilir. Ancak ihbar tazminatı alamaz. Kıdem tazminatını hak eder.

4- Koronavirüs nedeniyle işçi hasta olmadığı halde hastalık riski nedeniyle çalışmaz ise işveren bir hafta süreyle işçiye yarım ücret ödemek zorundadır. Bir haftanın sonunda işveren ücret ödemeyecektir.

5- Bu durumda işveren dilerse iş sözleşmesini bir haftanın sonunda 4857 sayılı İş Yasası’nın 25/III maddesi uyarınca sona erdirebilir. İş Yasası'nın 25 madde başlığının 'derhal fesih hakkı' olmasından hareket eden baskın görüş zorunlu nedenlerle fesihte işverenin ihbar tazminatı ödeme yükümlülüğü olmadığını savunmaktadır. Ben aksini düşünüyorum ve bu durumda işveren bir hafta sonrası ücret ödeme yükümlülüğü kalmadığından fesih yaparsa işçiye kıdem ve ihbar tazminatı ödemek zorunda olduğu görüşündeyim. (md. 40)

'İŞVEREN TEK TARAFLI OLARAK ALMIŞ OLDUĞU KARARLA ÜCRETSİZ İZNE ÇIKARTAMAZ'

6- İşveren tek taraflı almış olduğu kararla işçileri ücretsiz izne çıkartamaz. Tek taraflı işçinin rızası alınmadan uygulanan ücretsiz izin fesih anlamına gelir. İşe iade davası açma süreleri işlemeye başlar.

7- İşveren işçileri ücretli izne çıkartabilir. Bu durumda işçinin onayı aranmaz. İşçi ve işveren anlaşarak ücretsiz izin uygulayabilir. Ücretsiz izne rıza veren işçi bu rızasıyla bağlıdır.

8- İşveren ayrıca 4447 sayılı Yasa'nın ek 2. maddesi uyarınca kısa çalışma ödeneği için başvuru yapabilir. Kısa çalışma ödeneği işverenin bir hafta süreyle yarım ücret ödeme zorunluluğunun bitimiyle başlar.

9- Kısa çalışma ödeneğinden yapılan ödemeler işçinin ileride alacağı işsizlik ödeneğinden mahsup edilir. Ancak kısa çalışma ödeneğinin işsizlik ödeneğinden mahsup edilip edilmeyeceğini belirlemeye Cumhurbaşkanı yetkilidir.