Koronavirüs: Cezaevleri için önlem çağrısı

Türkiye’de yeni tipte koronavirüsün (Covid-19)görülmesi üzerine cezaevlerindeki tutuklu ve hükümlülerin durumu da tartışılmaya başlandı. Aralarında cezaevleriyle ilgili çalışma yürüten Ceza İnfaz Sisteminde Sivil Toplum Derneği’nin (CİSST) de bulunduğu sivil toplum kuruluşları ve sağlık meslek odalarının bulunduğu 9 örgüt, koronavirüse karşı cezaevlerinde gerekli önlemlerin alınması için çağrı yaptı.

Yapılan ortak açıklamada, alınacak önlemlerin, insanlık onuruyla bağdaşır ve hak ihlaline yol açmayacak şekilde uygulanması gerektiği vurgulandı.

Açıklamada, "Hapishaneler kapalı kurumlar olması ve organizasyonu itibariyle kişisel alan ve hijyenin bulunmadığı kurumlar olarak bu tür salgınların yayılması için oldukça elverişli ortamlardır. Türkiye’de hapishanelerin mevcut kapasitelerinin çok üstünde insan nüfusu barındırması, fiziksel koşulların daha da ağırlaşmasına neden olmakta ve sağlık açısından ciddi riskler taşıyan önemli bir tehdit olarak durmaktadır. Bu gibi kapalı kurumlarda virüsün yayılmasının ne kadar ciddi problemler yaratabileceği hali hazırda İtalya ve İran hapishanelerinde görülmektedir. Hapishanelerdeki mahpusların ve hapishane personelinin; mahpus yakınlarının ve avukatların sağlığı sorununun bir halk sağlığı sorunu olduğu göz önünde bulundurularak ilgili kamu kurum ve kuruluşların burada gerekli önlemleri almaları gerekmektedir" denildi.

Ortak açıklamada, önerilere ek olarak hapishanelerde kapasite aşımı sorununun virüsün yayılmasını ne kadar hızlandıracağı hatırlatılarak, yetkililer gerekli önlemleri almaları konusunda uyarıldı. Açıklamada alınacak önlemlerde dikkate alınması gereken hususlar şu şekilde sıralandı:

CEZAEVLERİNDE ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER

Koronavirüs (Covid-19) ile ilgili bütün kaynaklarda virüsün yayılmasını engellemek için kişisel hijyeni sağlamanın önemine dikkat çekilmektedir.

Hapishanelerde mahpusların sağlıklarının korunabilmesi, bulundukları alan ve kendi kişisel temizliklerini sağlayabilmeleri için, acilen temizlik malzemelerinin kendilerine ücretsiz verilmesi sağlanarak parası olmayan mahpusların da temizlik ürünlerine erişimi sağlanmalıdır. Hapishanelerde de çevresel ve kişisel hijyenin sağlanması için gerekli önlemleri almak hastalığın yaygınlaşmasını önlemek için azami özen göstermek hapishane idarelerinin ve devletin temel sorumluğudur.

Hapishanelerdeki banyo, tuvalet gibi ortak alanların her gün dezenfekte edilmesi,

Risk grubunda bulunan mahpusların kalabalık koğuşlarda tutulmaması, kapasitesi az olan ve daha fazla önlem alınmış olan koğuşlarda tutulması,

Sağlık çalışanları için alınan önlemlerin tüm hapishane çalışanları için de alınması, özellikle risk grubunda olan çalışanlar olmak üzere maksimum önlemlerin alınması,

Mahpuslara besin ve vitamin takviyesinin yapılması,

Kurumda düzenli ve yeterli sayıda sağlık personelinin bulunması (sayının arttırılması),

Tüm mahpus, hapishane çalışanı ve yakınları için testlerin hızlı ve güvenilir şekilde yapılabilmesi için gerekli önlemlerin alınması,

Görüşlerin yapıldığı alanlarda önlemlerin artırılması, alanların sıklıkla dezenfekte edilmesi, mahpusların görüş haklarını ihlal etmeyecek önlemlerin hızla alınması,

Hastanelerin, özellikle hapishanelere yakın yerlerde bulunan hastanelerin, mahpuslara hizmet vermek için gerekli önlemleri alması,

Mahpusların hastanelere ring araçlarıyla değil; daha hijyenik ve sağlığa uygun araçlarla taşınması,

İnfaz kanunun 16. Maddesi uyarınca sağlık sebebiyle infaz ertelemeye başvurmuş olan hasta mahpusların dosyalarının hızla incelenmesi ve acilen hapishane dışında tedavi olanaklarının sağlanması,

Mahpusların iletişim araçlarına erişimlerindeki kısıt da hesaba katılarak mahpusların salgın ve bundan nasıl korunacakları konusunda bilgilendirilmeleri,
Hapishane içine girecek herkesin uyması beklenen hijyen kurallarının oluşturulması ve ilgili kişilerin konu hakkında bilgilendirilmeleri,

Sağlık gerekçesiyle alınacak önlemlerin mahpusların temel haklarını ihlal etmeyecek şekilde ve makul ölçülerde alınmasına özen gösterilmesi.

Açıklamada imzası bulunan, Dernek, STK ve sağlık meslek odaları şöyle:

Ceza İnfaz Sisteminde Sivil Toplum Derneği

Hak İnisiyatifi Derneği

İnsan Hakları Derneği İstanbul Şube

İstanbul Diş Hekimleri Odası

İstanbul Ses Şubeleri

İstanbul Tabip Odası

Toplum Hukuk Araştırmaları Vakfı

Türkiye İnsan Hakları Vakfı

Özgürlük İçin Hukukçular Derneği