KYK yurtlarıyla gündeme geldi: 8 soruda asansör bakımı, denetimi ve ihmalleri

Ezgi YILDIZ

İSTANBUL - Aydın Kredi ve Yurtlar Kurumu’nda (KYK) asansörün düşmesinin ardından birçok ildeki yurtlardan arıza ve kaza haberleri peş peşe geldi. Gözler ise asansörlerin bakım ve onarım sürecine çevrildi. Yönetmelik ne diyor, uzmanlar kazaları nasıl yorumluyor ve asansörcülerin karşılaştığı ihmaller neler, nasıl bir denetim yapılmalı?

8 soruda merak edilenleri derledik.

1- ASANSÖR BAKIM VE ONARIMI NASIL YAPILIR?

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nca düzenlenen Asansör İşletme ve Bakım Yönetmeliği’ne göre; asansörün bakımı mesleki yeterlilik belgesi olan işletmelerle yapılan anlaşma doğrultusunda yapılmalı. Yönetmelikte asansörlerin ayda en az bir kere rutin bakımının ve yılda bir kere de genel muayenesinin yapılması bilgisi yer alıyor.

2- BAKIM VE ONARIM İŞLEMLERİNİN İÇERİĞİ NEDİR?

Asansörün hizmete alınmasından sonra kullanım ömrü boyunca, güvenlik gereklerinin, mevzuata uygun olarak yenilenmesi gerekiyor. Kullanım süresi boyunca da asansörü monte eden veya onun yetkili servisi tarafından periyodik yapılması gerekiyor.

Yönetmeliğe göre; ayda en az bir defa yürütülen bakım ve onarım işlemleri ise şöyle:

“Yağlama ve temizlemeyi, kontrolleri, kurtarma çalışmalarını, ayarlama işlemlerini, kullanıma veya yıpranmaya bağlı olarak meydana gelebilen bileşen onarımını veya değişimi.”

Artı Gerçek'e konuşan bir asansörcü de, ayda bir kere yapılan rutin bakımlar sırasında fark edilebilecek sorunların giderilmesinin önemine dikkat çekti ve “Yıllık muayenesi yapılmayan asansörlerin aylık bakımını yapmayı kabul etmiyoruz, yıllık bakım büyük bir gereklilik. Böylece kaza riski en aza düşüyor” dedi.

Görüştüğümüz bir diğer asansör firması çalışanı da bakım çalışmalarında kullanıcı şikayetlerini de göz önüne aldıklarını söyledi.

3- BAKIM VE ONARIM İŞLEMİ YAPAN FİRMALARIN SAHİP OLMASI GEREKEN BELGELER NELERDİR?

Denetim ve bakım için anlaşma yapılan firmalarda olması gerekenler, Sanayi sicil belgesi, onaylanmış kuruluşça düzenlenen uygunluk belgesi veya raporu, AB uygunluk beyanı, garanti belgesi, AB uygunluk beyanı ve garanti belgesini imzalayan yetkiliye ait imza sirküleri, TSE Hizmet Yeterlilik Belgesi olarak yönetmelikte yer alıyor.

Makine Mühendisleri Odası’ndan Seyfettin Avcı da söz konusu yönetmeliğe dikkat çekerek, “Türk Akreditasyon Kurumu’ndan (TÜRKAK) onaylı firmalar ve belediyeler arasında yapılan anlaşma neticesinde yılda en az bir kere denetim yapılması, birim sorumlusu tarafından da bakım yapılması gerekir. Zaten gerekli denetim ve bakımlar yapılırsa asansörlerde kaza meydana gelmesi en aza iner. Önceden tespit edilmiş olur çünkü” ifadelerini kullandı.

Bir asansör çalışanı Asansörcüler Odası’nın belirlediği ücretin 1400 ile 1500 lira arasında olduğunu fakat piyasada bu ücrete erişebilen firma sayısının çok az olduğunu anlattı. Çalışan bunun nedenini de ‘merdiven altı’ belgesiz ve sigortasız firmaların olması olarak açıladı ve “Bu tehlikeyi arttırıyor” dedi.

4- ASANSÖRLERDE BULUNAN ETİKETLER NE ANLAMA GELİYOR, HANGİ RENK NEYİ İŞARET EDİYOR?

Asansörlerde zemin katta ve asansör içinde bulunan renkli etiketler asansörün ne denli güvenilir olduğuna dair bilgi veriyor Bu renkler, kırmızı, sarı, mavi ve yeşil renkler olarak belirlenmiş.

Kırmızı renkli bilgi etiketi, güvensiz asansörü işaret eder.

Sarı renkli bilgi etiketi, kusurlu asansörü işaret ederken 60 gün içerisinde eksikliklerin giderilmesi gerektiğini ifade eder. Şayet giderilmezse asansörün kullanıma kapatılması gerekir.

Mavi renkli bilgi etiketi, hafif kusurlu asansör olduğunu ifade ederken yeşil renkli bilgi etiketi, uygun asansöre iliştirilir.

5- ASANSÖRLER NEDEN DÜŞER?

Başka bir asansör bakım ve onarım çalışanı KYK yurdu ile gündeme gelen asansör düşmelerinin olası nedenlerine ilişkin de şunları söyledi:

“Asansörlerde hız regülatörleri var. Regülatörler, asansör mevcut hızını aştığında devreye girerek kendini kilitler ve asansörü frenler. Düşmeler buna bağlı olmuş olabilir. Bazı firmalar bunu iptal ediyor veya bakım yapılmadığından fark edilmeden kendiliğinden bozulduğu da görülür. Biz bu eksikliği gördüğümüzde uyarıda bulunuyoruz. Aksi hali çok vicdani gelmiyor. Asansör panolarını üreten firmalara bakmak lazım. Bazen onların ürettiği panolarda sorun çıkabiliyor.”

Seyfettin Avcı da, Aydın’da KYK’ye bağlı Işıklı Kız Yurdu’nda asansörün düşmesiyle ölen Zeren Ertaş’ı hatırlatarak asansörlerin ihmalden dolayı da düşebileceğini söyledi. Avcı, “Basından okuduğumuz kadarıyla öğrenciler asansörün durduğunu ve çalışmadığını zaten şikayet etmiş. Buna rağmen çalıştırılması ihmaldir” dedi.

6- İHMALLERDEN KİMLER SORUMLU?

Yönetmelik; binadan veya kurumdan sorumlu olan kişiyi işaret ediyor. Yani eğer asansörlerde bakım yapılmamasından dolayı bir kaza olursa kurum yöneticisi veya bina yöneticisi bu ihmalden sorumlu tutulur. Sorumlu olan bir diğer kuruluş ise asansörün bakım ve onarımından sorumlu yetkili firma.

Makine Mühendisleri Odası’ndan Seyfettin Avcı KYK yurtlarındaki kazalardan sorumlu kişilerin kurumun müdürleri olduğunu ifade etti.

Seyfettin Avcı, “Yurtlarda bulunan asansörlerden birinci dereceden sorumluları olan kişi kurum müdürüdür. Her yurtta en az bir tane teknik işlerden sorumlu personelinin olması da gerekir” dedi.

7- DENETİM NASIL OLMALI?

Seyfettin Avcı kamusal bir denetim olması gerektiğini savunuyor: “Biz Makine Mühendisleri Odası olarak, asansörlerin kamusal denetim gözetilerek yapılmasını savunuyoruz. Ticari anlamda yapılan denetimler doğru yapılmıyor ve sorunlar ortaya çıkıyor. Dolayısıyla kamusal alanlarda kamusal denetim yapılmalı ve meslek odaları tarafından denetlenmeli."

8-TÜKETİCİLER NELERE DİKKAT ETMELİ?

Seyfettin Avcı, tüketicilerin de dikkat etmesi gereken hususlara dikkat çekti. Avcı, asansörün içerisinde ve ana istasyonda (zemin katlarda) yapıştırılan etiketlerle tüketicilerin o asansöre dair bilgi sahibi olabileceğini söyledi. Avcı asansörlerde bulunan renkli etiketlere uygun kullanım sağlanması gerektiğine dikkat çekerken, ihmal sonucu gerçekleşen kazaları ise ayrı tuttu.