Medya ve Mülteci Hakları Derneği’nden ‘Medya Radar’ raporu
7-13 Aralık tarihlerinde dijital medyada “mülteci”, “sığınmacı”, “göçmen” kelimeleri ile yapılan taramalarda mülteciler hakkında hak ihlalinin olduğu 174 haber tespit edildi.
Medya ve Mülteci Hakları Derneği’nin başlattığı "Medya Radar" çalışmasının ilk haftasında yayınladığı raporda mültecilerle ilgili hak ihlali içeren 174 haberin radara takıldığı belirtildi. Rapora göre haberlerin önemli bir kısmında mülteciler kriminalize edildi, mülteciler hakkındaki önyargılar da pekiştirildi.
Mülteci hakları odaklı bir habercilik perspektifin sağlanması, toplumsal barış için nefretsiz bir medya oluşturma amaçları ile İzmir’de kurulan Medya ve Mülteci Hakları Derneği, medyadaki mülteci temsiliyetini izlemek ve mülteci hakları savunuculuğu yapmak için başlattığı "Medya Radar"çalışmasının ilk raporunu yazılı olarak yayınladı.
Dernek tarafından, 7 Aralık-13 Aralık tarihlerinde dijital medyada "mülteci", "sığınmacı", "göçmen", "Suriyeli" ve "Afgan" kelimeleri ile yapılan taramalar sonucunda mülteciler hakkında hak ihlalinin olduğu 174 haber tespit edildi. Raporda hak ihlali içeren haberlerin içerik ve söylem analizi yapıldı.
MÜLTECİLER SUÇ İLE İLİŞKİLENDİRİLDİ
En çok hak ihlali geçişler esnasında sahil güvenlik ekipleri tarafından durdurulan mülteciler hakkında yayınlanan haberlerde yapıldığı belirtilen raporda, "Kaçak göçmen", "düzenlenen operasyon" ve "yakalandı" terimlerinin mültecileri kreminize ettiği ifade edilerek, mültecilerin iltica etme yok sayıldığını ve iltica etmeye çalışmalarının suç ile ilişkilendirildiği vurgulandı. Bu kapsamda mültecilerin kreminize edildiği 115 haber raporda yer aldı.
MEDYA, MÜLTECİLER HAKKINDAKİ ÖN YARGILARI PEKİŞTİRİYOR
Anadolu Ajansı’nın 11 Aralık 2019 tarihli "İstanbul'da son 6 ayda 5 bin 949 düzensiz göçmen sınır dışı edildi" haberine de yer verilen raporda, bazı mültecilerin ‘rahatsız edici’ davranışlarda bulunduğu gerekçesi ile sınır dışı edildiği ancak haberde bahsedilen ‘rahatsız edici’ davranışların neler olduğunun belirtilmediği ve altı çizilen davranışlara dair açık bir bilgi verilmemesinin haberin öznesi olan mültecilere dair önyargıları ve kalıp yargıları pekiştirdiği ifadesi yer aldı.
Hak ihlallerinin sıklıkla yapıldığı bir diğer konunun ise mültecilerin karıştıkları asayiş olayları ile ilgili yapılan haberlerde görüldüğü vurgulanan raporda, buna örnek olarak 12 Aralık 2019 tarihinde Sakarya Yeni Haber isimli haber sitesinde yer alan "Maskeli Bilgisayar Hırsızı Iraklı Sığınmacı Çıktı!" başlıklı haber gösterildi. Haberde yakalanan şüphelinin "Iraklı" ve "sığınmacı" kimliğinin vurgulanarak başlığa taşınmasının, belirtilen öznelere doğrudan suç atanmasına ve genellemelere sebep olduğu savunuldu. "Hırsızlığı gerçekleştiren kişinin nereli olduğu haberin konusu ile ilgili değildir" denilen raporda, bu yaklaşımın tüm mültecilerin suçlu ya da suça meyilli olduğuna ve toplumun huzurunu bozduğuna yönelik bir algı yarattığı belirtildi.
MÜLTECİLER ‘KAÇAK GÖÇMEN’ OLARAK TANIMLANDI
Haberlerde mültecilerin çoğunlukla "kaçak göçmen", "göçmen", "Suriyeli" ve "Afgan" olarak adlandırılırken nadiren "mülteci" ve "sığınmacı" olarak tanımlandığı aktarılan raporda, hak ihlali içeren haberlerin 133’ünün ulusal haber sitelerinde, 41’inin yerel haber sitelerinde yer aldığı bilgisi paylaşıldı. Rapora göre yerel haber sitelerinde hak ihlalinin en çok olduğu il uydu kentler arasında olan Denizli oldu.
Raporda yer alan haberlerin büyük bir kısmının konusunun sınırdan geçişler ve asayiş olayları ile ilgili olduğu kaydedildi. Sınırdan geçişlerle ilgili 115 haber yayınlanırken, mültecilerin karıştığı asayiş olayları ile ilgili 39 haber yayınlandı. Raporda ayrıca haberlerde her defasında "4 milyondan fazla" olduğu vurgulanan mültecilerin denizlerden geçişler ve asayiş olayları dışında haber değeri olarak görülmediği vurgulandı. (MA)
