Mor Çatı'dan, Bakanlığa cevap: 'Konukevi' değil, sığınak

ARTI GERÇEK - Hürriyet gazetesinde 5 Eylül 2018 tarihinde yer alan 'Türkiye'deki kadın sığınaklarının kapasitelerindeki eksiklikler'le ilgili haberin ardından Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı'nın yaptığı 6 Eylül 2018 tarihli açıklamaya Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı'ndan cevap geldi. Bakanlığın kadın sığınaklarına ilişkin kullandığı 'konukevi' ifadesini eleştiren Mor Çatı, sığınma evi sayısının ve ayrılan bütçenin de yetersiz olduğunu vurguladı.

Hürriyet gazetesinde yer alan haberde Hopa’daki sığınma evinde annesiyle kalan 4 yaşındaki D.D.’nin ölümüyle sığınma evlerinin yeniden gündeme geldiği belirtilerek, Mor Çatı’dan Aslı Elif Sakallı'nın, "Sadece sığınma evi yapmak yetmez. Bütçe ayrılmayınca mevcut yerlerdeki çalışmalar niteliksiz olabiliyor" görüşlerine yer verilmişti.

Bunun üzerine bir açıklama yapan Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, 'sığınma evi' ya da 'sığınak' yerine, 'kadın konukevi' ifadesini kullanarak çeşitli verilere yer vermişti.

'KONUKEVİ ŞİDDETİ GÖRÜNMEZ KILIYOR'

Bakanlığın açıklamasında kullanılan 'konukevi' ifadesine tepki gösteren Mor Çatı tarafından yapılan açıklamada, kadınların yaşadıkları sistematik şiddetten kurtulmak üzere gittikleri yerlere 'konukevi' gibi isimler kullanılmasının kadına yönelik şiddetin ciddiyetini görünmez kıldığı belirtildi.

Açıklamada, "Bu tür kavramlar kullanmak şiddete maruz kalan kadınların konukevlerinde geçici bir süreyle 'misafir' edildikten sonra aynı toplumsal koşullara gönderilerek çözülebileceği algısını da beraberinde getirir. Sığınak ise kadınların can güvenliğini sağlamak amacıyla can havliyle sığındıkları yerlerdir. Dolayısıyla bizler şiddet tehdidi altında olan kadınların geçici süreyle sığındığı bu mekanlara 'konukevi' değil 'sığınak' diyoruz" denildi.

'SIĞINAKLARIN KAPASİTESİ YETERSİZ'

Bakanlığın yaptığı açıklamada Türkiye'deki kadın sığınakları sayısına ilişkin veriler paylaşıldığını hatırlatan Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı, açıklamanın devamında şu ifadelere yer verdi:

"Birleşmiş Milletler'in kadına yönelik şiddetle mücadele mevzuatı gereğince; yerleşim yerlerinde kadın sığınakları her 10.000 nüfusa karşılık en az 1 yatak kapasitesi olacak şekilde hizmet vermelidir. Buna göre Türkiye'de kadın sığınaklarının 8.081 yatak kapasitesi olması gerekmesine rağmen Türkiye genelinde bulunan 144 kadın sığınağı 3.724 yatak kapasitesi ile hizmet veriyor. Bu rakamlara baktığımızda Türkiye'deki kadın sığınaklarının yatak kapasitesi yüzde 54 oranında eksik kalıyor.

'YETERLİ BÜTÇE AYRILMIYOR'

Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı yaptığı açıklamada kadın sığınaklarına ayrılan bütçeleri göstererek kadın sığınakları için ayırdığı bütçenin yıldan yıla arttığını söylemekte:

'Kadın Konukevleri hizmetlerinde kullanılmak üzere yıllar itibariyle ayrılan ödenekler de şöyledir; 2014 yılında 42.119.500,00TL, 2015 yılında 59.052.000,00TL, 2016 yılında 72.826.000,00, 2017 yılında 87.063.011,25 TL, 2018 yılında 102.601.000,00 TL. Görüldüğü üzere, kadın konukevlerine ayrılan ödenekler, yıllar itibariyle bariz bir artış göstermektedir.'

Ne yazık ki, 2011 yılında Kadın ve Aileden Sorumlu Devlet Bakanlığı'nın kapatılarak yerine kurulan Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı'nın da 2018 yılında kapatılmasıyla kadın sığınakları artık Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı'na bağlanmıştır. Bu sebeple kadına yönelik şiddetle mücadele konusunda ayrılan bütçeleri Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı bütçesi ile kıyaslayarak yapabiliriz. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı'nın toplam bütçesi 2014 yılında 17.024.807.000 TL, 2015 yılında 18.249.634.000 TL, 2016 yılında 24.799.651.000 TL, 2017 yılında 24.303.358.000 TL, 2018 yılında ise 26.690.506.000 TL'dir. Dolayısı ile bu rakamlara dikkatli baktığımızda bakanlık bütçesinin 2014 yılında yüzde 0.24'ü, 2015 yılında yüzde 0.3'ü, 2016 yılında yüzde 0.29'u, 2017 yılında yüzde 0.29'u, 2018 yılında ise yüzde 0.38'i yani tüm yıllarda yüzde 1'in altında bir bölümün kadın sığınaklarına ayrıldığını görebiliriz.

Bu oranlara bakarak Türkiye'de kadına yönelik şiddetle mücadele konusunda sorumlu devlet kurumlarının yeterli bütçe ayırmadığını söyleyebilmek mümkün.

'SIĞINAKLARA AYRILAN BÜTÇE ARTTIRILMALI'

Bir kez daha vurgulamak gerekirse sığınakların sayısı, kadınların erişimine imkan tanıyacak şekilde artırılmalı ve sığınaklar kadınların şiddet yaşantısından uzaklaşıp güçlenmek için gerekli destekleri alabilecekleri yerler haline getirilmelidir. Basında yer alan haberlerin ve kadın örgütlerinin bu alanda yaptığı çalışmaların Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü ve sorumlu diğer tüm kurumlar için kadın sığınaklarının kapasitelerinin arttırılması ve çalışmalarının güçlendirilmesi, kadına yönelik şiddet alanında kadınları gerçek anlamda güçlendirecek bütünlüklü bir mücadele için gerekli hizmetlerin verilebilmesine yönelik yeterli bütçe ayrılması konusunda teşvik edici olmasını umuyoruz."

Açıklamada, Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı tarafından hazırlanan 'Sığınaklar Nasıl Olmalı' broşürüne de yer verildi.