Okullarda mescit düzenlemesi: Uzmanlar hukuka aykırı diyor, veliler endişeli

Oğulcan ÖZGENÇ

ANKARA - İlkokul ve okulöncesi eğitim kurumlarında mescidin zorunlu hale gelmesi ve velilerden katkı payı alınmasını değerlendiren uzmanlar, yönetmeliğin öngördüğü iki değişikliğin de Anayasaya aykırı olduğunu söyledi. Veliler ise okulların ibadethane tarzında örgütlenmesine ve katkı payı düzenlemesine tepkili.

Milli Eğitim Bakanlığı'nın ilkokul ve okulöncesi eğitim kurumlarına yönelik yönetmelik değişikliğiyle beraber söz konusu eğitim kurumlarında mescit açılması zorunlu hale geldi. Bununla beraber; yapılan değişikliğe göre okul ihtiyaçlarının karşılanması adı altında velilerden katkı payı alınacak.

‘DAVALARIN REDDEDİLMESİNDEN GÜÇ ALINDI’

Eğitim Sen Avukatı Necmiye Başel, okullarda ibadethane açılmasının 2013’ten itibaren, yönetmeliklerde yapılan değişikliklerle gündemde olduğunu belirtti. Başel, ilk olarak okullarda ibadethane açılmasının uygun yer bulunması koşuluna bağlı olduğunu hatırlatarak yapılan değişikliğin Anayasanın 2’inci maddesinde güvence altına alınan laiklik ilkesine aykırı olduğunu ifade etti.

Başel, 2013’ten itibaren konuya ilişkin Danıştay’a açılan davaların reddedildiğini belirterek, “Danıştay’ın ve Anayasa Mahkemesi’nin de okullarda ibadethane açılmasını hukuka aykırı bulduğu eski tarihli kararları var. Ama bizim konuya ilişkin 2013-2014 yılından itibaren açtığımız davalar Danıştay’ın da yapısı değiştiği için ibadet özgürlüğünü laikliğin bir parçası olarak görüp reddediyor. Yönetmelikte ‘uygun yer varsa açılabilir’ diye başlandı, açılan davaların reddedilmesinden güç alınarak ‘açılır’ diye kesin ibareler konuldu” tespitinde bulundu.

‘LAİKLİĞİN GÜVENCELERİNDEN BİRİSİ, MEKANLARIN LAİK OLMASIDIR’

Eğitim-İş Sendikası Genel Başkanı Kadem Özbay da okulların medreseleştiğine dikkat çekerek, ilkokul ve okulöncesi eğitim kurumlarında mescit açılması zorunluluğunun MEB’in sadece milli eğitime ilişkin konuları düzenlemesine dair Milli Eğitim mevzuatına aykırı olduğunu belirtti.

Laikliğin birincil güvencelerinden birisinin mekanların laik olarak örgütlenmesi olduğuna dikkat çeken Özbay, “Müfredat laik değil. Mekanlar laik değil. Personelin laik olması da yavaş yavaş ortadan kaldırılıyor. Bunlar devlet eliyle, iktidar eliyle yok ediliyor. Çocukların eşit eğitim hakkı da gaspedilmiş oluyor. Çocuk yaşta mescide giden-gitmeyen tartışmasını yaratıyorlar” değerlendirmesinde bulundu.

Özbay, söz konusu düzenlemenin kamu okulları üzerinde daha büyük bir baskı aracı olacağını ancak özel okulları da bağlayacağını vurgulayarak, “Açılır ibaresinden sonra özel okullar da artık bunu yapmak zorunda. MEB, özel okula gittiğinde muhtemelen “Mescit nerede” diye soracak. Belli özel okullar veliler için korunaklı olabilir ancak bu da öğrenciler ve veliler için özel okulları mecbur istikamet kılıyor” dedi.

‘KATKI PAYI, ANAYASANIN 42’İNCİ MADDESİNE AYKIRI’

Yönetmeliğin öngörülen değişikliklerden bir diğeri ise ilkokul ve okulöncesi eğitim kurumlarında ihtiyaçların karşılanması adı altında zorunlu hale getirilen katkı payı ödemeleri.

Eğitim Sen Avukatı Necmiye Başel, ilköğretimin zorunlu ve ücretsiz olmasını düzenleyen Anayasanın 42’inci maddesini hatırlattı. Milli Eğitim Eski Bakanı Mahmut Özer döneminde yapılan değişiklik ile yönetmelikte yer alan katkı payı ibarelerinin kaldırıldığına dikkat çeken Başel, “Bu çok kısa sürdü. Ekonomik krizin etkisiyle okulöncesi eğitim kurumlarında ücretsiz yemek kaldırıldı. 14 Ekim’de de katkı payı yönetmeliğe tekrar ekleniyor. Bununla beraber; Türkiye’de okulöncesi eğitim bu denli artmışken, okulöncesi eğitim için getirilen katkı payı zorunluğunun da Anayasanın 42’inci maddesi ekseninde değerlendirmek gerekir” ifadelerini kullandı.

‘PARASI OLMAYAN DİYANETİN EĞİTİM KURUMLARINA MECBUR KALIYOR’

Eğitim-İş Sendikası Genel Başkanı Kadem Özbay ise iktidarın eğitimi piyasalaştırdığını ifade etti. Özbay, devletin Anayasada güvence altına alınmış parasız ve zorunlu eğitim hakkını sağlamadığına ifade ederek, katkı payı uygulamasının olası sonuçlarına dikkat çekti:

“Diyanet’in ücretsiz sübyan mektepleri var. Tarikatların ve cemaatlerin küçük yaşta çocuklar için açtığı sözde eğitim kurumları var. Devlet okulöncesi ve ilkokul eğitimini ücretsiz yapmadığında parası olan çocuğunu kurtarıyor, parası olmayan ise Diyanetin kurduğu eğitim kurumlarına mecbur kalıyor. MEB, adeta Diyanet İşleri Başkanlığı’nın bir kolu gibi hareket ediyor.”

‘ÇOCUKLARIMIZI MAHALLE OKULLARINA GÖNDEREMİYORUZ’

Veliler de yönetmeliğin öngördüğü düzenlemelere karşı tepkili.

Figen ilkokul ve okulöncesi eğitim kurumlarında mescit açılmasına tepki gösteren ve bu nedenle ilkokul düzeyindeki çocuğunu özel okula gönderen velilerden birisi. Okullarda artan dini eğitim ve mekanların ibadethane tarzında örgütlenmesinden endişe duyduğunu belirten Figen, “Biz mahalle okullarına gittik ama çocuklarımızı mahalle okullarına gönderemiyoruz. Bu çok kötü bir şey. Eğitimin ne boyutlara geldiğinin göstergesi. Bilim yuvası olması gereken okullar Kuran kursuna mı dönecek böyle?” diye konuştu.

Çocuğu ilkokula bu sene başlayan Ahmet, maddi koşullar nedeniyle özel okulu tercih edemeyeceklerini belirtti. Ahmet, katkı payı düzenlemesine her ne kadar karşı olsa da çocuğunu devlet okuluna göndermek zorunda olduğunu ifade ederek, “Parasız olması gereken eğitim için katkı payı istiyorlar. Ayrıca bu, bugünün işi de değil. Kızım anaokuluna giderken de bizden ihtiyaç diyerek para talep ettiler. Şimdi de ediyorlar. Bizi zorladığı zamanlar da olsa başkaca masraflardan kısarak karşılamaya çalışıyoruz. Karşılayamayanların çocukları okumayacak mı?” dedi.

DEĞİŞEN YÖNETMELİK NE GETİRİYOR?

Okulöncesi Eğitim ve İlköğretim Kurumları Yönetmeliği’nde yapılan değişiklikle beraber; Yatılı bölge ortaokullarının pansiyon kısımlarında ibadethane açılır. Okulöncesi eğitim ve ilköğretim kurumlarında talep edilmesi halinde ibadet ihtiyaçlarını karşılayacak uygun mekân ayrılabilir” maddesi “Okulöncesi eğitim ve ilköğretim kurumları ile yatılı bölge ortaokullarının pansiyon kısımlarında ibadet ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla doğal aydınlatmalı uygun mekanda mescit açılır” şeklinde değiştirildi. Ayrıca; çocukların okulda geçirdikleri süredeki temel ihtiyaçlarını, öz bakım süreçlerini ve eğitim programının uygulanmasını desteklemek amacıyla 'katkı payı' alınmasına ilişkin maddeler yönetmeliğe eklendi.

Milli Eğitim Bakanlığı'nın mescit dayatmasına tepki yağdı: 'İktidar, dini baskı kurmayı hedefliyor'

Yönetmelik değişti: Okulöncesi ve ilköğretim kurumlarında mescit zorunlu hale geldi