Patron OHAL: 200 bin işçinin grev hakkı gasp edildi

Meryem YILDIRIM

ARTI GERÇEK-AKP iktidarı bir taraftan "iki sendikaya birden üye olabilirsiniz" propagandası yaparken, diğer taraftan bizzat partili Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ağzından "OHAL’i, patronlar rahat etsin, işçiler greve çıkmasın diye kullandıklarını" itiraf etmişti. Bu politikanın sonucu olarak, işçilerin en doğal anayasal haklarından olan grev hakkı 17 yıllık AKP iktidarı döneminde defalarca gasp edildi. 12 Eylül darbesiyle başlayan grev gaspı, AKP döneminde zirveye ulaştı. Söz konusu durum, emek raporlarına da çarpıcı verilerle yansıdı.

CHP Genel Başkan Yardımcısı ve Emek Büroları Genel Koordinatörü Veli Ağbaba’nın grev yasakları ile ilgili hazırladığı rapor, 17 yılda on binlerce işçinin grev hakkının nasıl ellerinden alındığını gözler önüne seriyor.

Son olarak İzmir’de İZBAN grevinin yasaklanmasıyla, 17 yıllık AKP iktidarı döneminde 200 bin işçinin grev hakkının gasp edildiği kayıtlara geçti.

7’Sİ OHAL DÖNEMİNDE

Grev yasaklarına ilişkin çarpıcı verilerin yer aldığı rapordan satırbaşları şu şekilde:

-2001-2015 arasında yıllık grev sayısı, 1985-2000 dönemine göre %85 azalmıştır.

-Danıştay ve Anayasa Mahkemesi geçmiş kararlarının aksine grevleri onaylayan noter kurumları haline geldi.

-6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu ile Kenan Evren döneminin yasakları aynı şekilde devam ettirildi.

-OHAL süreciyle grev yasaklarının kapsamları arttırılmış, Evren dönemi yasakları daha da ileri taşınmıştır.

-Son İZBAN grevinin cumhurbaşkanı kararnamesi ile yasaklanması ile 7’si OHAL sürecinde olmak üzere toplam 16 grev AKP iktidarı döneminde "erteleme" adı altında yasaklandı.

-AKP iktidarında 200 bine yakın işçinin grev hakkı elinden alındı.

GREV SAYISINDA YÜZDE 85 AZALMA

CHP’nin raporuna göre, 2001-2015 arasında yıllık grev sayısı, 1985-2000 dönemine göre de %85 azaldı.

Aile, Çalışma ve Sosyal güvenlik bakanlığının geçmiş verilerine göre;

-1985-2000 yılları arasında yılda ortalama 127,5 grev gerçekleşirken grevlere katılan ortalama işçi sayısı 47.534'tü.

-2001-2015 arasında ise yıllık grev ortalaması 20,2'ye, greve katılan işçi sayısı ise 6.713'e düştü.

16 GREV YASAĞI: SON KURBAN İZBAN GREVİ OLDU

AKP hükümeti, 17 yılda 7’si OHAL sürecinde olmak üzere toplam 16 grev "erteleme" adı altında yasakladı. Yasaklanan grevler şu şekilde kayda girdi:

1. AKP hükümetinin yasakladığı ilk grev 1 Temmuz 2003’te Petrol-İş’in örgütlü olduğu Petlas Lastik Sanayi ve Ticaret A.Ş.’deki grev oldu.

2. Hükümet 8 Aralık 2003’te, Kristal-İş üyesi 5 bin Paşabahçe işçisinin grevini daha başlamadan yasakladı.

3. Camda yasağın kalkmasının ardından, Paşabahçe işçileri 30 Ocak 2004 günü greve yeniden başladı. Ancak AKP, grevi ikinci kez yasakladı. "Milli güvenliği bozucu" gerekçesine "genel sağlık" gerekçesi de getirildi.

4. 21 Mart 2004’te Lastik-İş’in toplu iş sözleşmesi görüşmeleri anlaşmazlıkla sonuçlanınca 20 ayrı fabrikada 5 binin üzerinde işçinin aldığı grev kararı Bakanlar Kurulu tarafından yasaklandı.

5. 1 Eylül 2005’te, Türkiye Maden-İş’in örgütlü olduğu Erdemir Madencilik’teki grev yasaklandı.

6. 27 Haziran 2014’te 5 bin 800 işçinin Şişecam’a bağlı 10 cam fabrikasında 8 gündür sürdürdüğü grev, "genel sağlığı ve milli güvenliği bozucu" denilerek yasaklandı.

7. 30 Ocak 2015’te Bakanlar Kurulu, DİSK’e bağlı Birleşik Metal-İş’in, aralarında Anadolu Isuzu, Demisaş Döküm, Federal Mogul, Sarkuysan ve Türk Prysmian Kablo’nun da olduğu 22 fabrikada uyguladığı grevi yasakladı.

8. 21 Temmuz 2014’te ise Bakanlar Kurulu, Çöllolar Kömür Sahası işyeri ile Çayırhan Kömür İşletmesinde, Türkiye Maden İşçileri Sendikası tarafından alınan grev kararını, "genel sağlığı ve milli güvenliği bozucu" gerekçesiyle yasakladı.

OHAL döneminde yasaklanan grevler;

9. AKP, toplu iş görüşmelerinde anlaşmaya varılamaması üzerine Asil çelik’te 18 Ocak 2017’de başlayacak grevi yasakladı.

10. Birleşik Metal-İş’in örgütlü olduğu EMİS’e bağlı işyerlerinde 20 Ocak 2017’de başlayan grev, Erdoğan’ın da imzasının bulunduğu bir kararla ‘milli güvenliği bozucu’ denilerek yasaklandı.

11. 20 Mart 2017 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan kararla, Akbank grevi ‘ekonomik ve finansal istikrarı bozucu nitelikte’ olduğu gerekçesiyle başlamadan yasaklandı.

12. 22 Mayıs 2017 tarihli Resmi Gazete’de yer alan kararla Şişecam işçilerinin 24 Mayıs 2017’de başlatacağı grev "milli güvenliği bozucu nitelikte olduğu" gerekçesiyle başlamadan yasaklandı.

13. Mefar İlaç Fabrikası'nda toplu sözleşme görüşmelerinden sonuç alınamaması üzerine alınan grev kararı Bakanlar Kurulu kararıyla yasaklandı. 5 Haziran 2017 tarihinde alınan kararda, "genel sağlığı bozucu nitelikte görüldüğünden" ifadeleri yer aldı.

14. MESS sözleşmesi kapsamında 130 bin işçiyi kapsayan ve 2 Şubat 2018’de yapılması planlanan grev, Bakanlar Kurulu’nun kararı ve Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ıın onayıyla yasaklandı.

15. Petrol-İş üyesi Soda Kromsan işçilerinin Adana ve Mersin'de aldığı grev kararı grevin başlayacağı gün olan 23 Mayıs 2018'de Bakanlar Kurulu kararıyla yasaklandı.

16. İzmir Banliyö Taşımacılığı Sistemi Ticaret A. Ş.'ye (İZBAN) bağlı iş yerlerindeki grev, Erdoğan’ın kararıyla 60 gün süreyle ertelendi.