Prof. Dr. Naci Görür: Türkiye'de herhangi bir yerde, sabah uyandığımızda 7 ve üzeri deprem olabilir

Artı Gerçek - Bilim Akademisi üyesi, Yer Bilimci Prof. Dr. Naci Görür, "Antalya'nın zemin yapısı nasıl, depreme dayanıklı mı?", "Antalya ve civarındaki aktif fay hatları hangileri?" ve "Olası depremlerde Antalya'da en çok nereler olumsuz etkilenir?" gibi soruların yanıtlarını verdi. Görür, gökdelenler yapılmasına tepki gösterdi.

Antalya Büyükşehir Belediyesi tarafından düzenlenen 'Anttalks' etkinliği kapsamında AKM'de 'Deprem Dirençli Antalya' adlı söyleşiye katılan Prof. Dr. Görür, 13,6 milyon sene önce Türkiye'nin levha hareketlerinin, bugünün hareketlerini yapacak şekilde oluştuğunu ve ülkedeki büyük fayların deprem ürettiğini söyledi.

Naci Görür özellikle Dersim, Bingöl ve Adana için deprem uyarılarını tekrar etti. Görür, İstanbul için de, "Deprem eli kulağında, gelirse ne olacak" dedi.

'TÜRKİYE'DE 5'İN ÜZERİNDEKİ DEPREMLER ÖLÜME NEDEN OLUYOR'

Türkiye'nin depremlerden kurtulamayacağını ve depremlerin sona ermeyeceğine dikkati çeken Görür, dirençli yerleşim alanlarının oluşturulmasının önemini vurguladı. Görür, şöyle konuştu:

"Her depremde 80-90 bin insanı bir gecede toprağa veremeyiz. Bu bize yakışmıyor. Türkiye'de herhangi bir yerde, sabah uyandığımızda 7 ve üzeri deprem olabilir. Bu depremler de büyük afetlere neden oluyor. Can mal kaybımız fazla oluyor. Türkiye'de 5'in üzerinde depremler ölüme neden oluyor. Bizim bunu halletmemiz lazım. Bunu anlatmaya çalışıyoruz."

JAPONYA ÖRNEĞİ

6 Şubat'taki Maraş merkezli depremlerin ardından yakın zamanda Japonya'da 7.6 büyüklüğünde deprem olduğunu ve 132 kişinin tesadüfen öldüğünü anlatan Prof. Dr. Görür, benzer depremin Türkiye'de olması halinde on binlerce kişinin ölebileceğinden bahsetti.

ANTALYA'NIN ZEMİNİ DEPREME DAYANIKLI MI?

Görür, Antalya'nın jeolojisi hakkında da bilgi vererek uyarılarda bulundu. Antalya'nın genç çökeller üzerine kurulduğunu, büyük kısmının zemininin iyi ya da mükemmel olmadığına dikkati çeken Prof. Dr. Görür, falez ve traverten gibi karasal nitelikli kireç taşlar ile alüvyon dolguların üzerinde kentin büyük bölümünün yer aldığını belirtti.

'GÖKDELENLERİ DİKMEYE BAŞLAMIŞLAR'

Kentin doğusundaki zeminin alüvyon dolgusundan oluştuğunu aktaran Prof. Dr. Görür, şu bilgileri verdi:

"Antalyalılar rant hastalığına yakalanmış. Gökdelenleri dikmeye başlamışlar. Antalya'da ne kadar gökdelen yaparsanız, tehlikeyi büyütürsünüz. Özellikle büyük bina, gökdelen yapabilecek insanlardan uzak durun. O düşüncelerden de uzak durun. Deprem dirençli Antalya için özellikle alüvyon dolgu, zemin için son derece sakıncalı. Antalya'nın üzerinde oturduğu körfez dolgusu, problemli bir dolgu. Kireç taşları ve travertenler göreceli olarak alüvyonlardan daha iyi ama o da problemli."

'ANTALYA AKTİF FAYLARLA ÇEVRİLİ'

Naci Görür, Antalya'yı tehdit eden fay sistemleri hakkında da açıklama yaptı. Antalya bölgesindeki fay zonları ve yapılarının nasıl olduğunu anlatan Görür'un verdiği bilgiler şöyle:

"Akşehir zonu, Isparta-Burdur zonu ile Göller Yöresi'nin bulunduğu yerler düşey atımlı fayların olduğu bölge. Antalya Körfez doğu, batı ve kuzeyden aktif faylarla çevrili. Antalya fay zonlarına 100 kilometreden uzakta değil, 50-60 kilometre uzakta. Bu fay kuşaklarında olacak depremler, Antalya'yı önemli etkiler."

ANTALYA'YI TEHDİT EDEN ÜÇ TEKTONİK HAT

"Doğrultu atımlı faylarda 100 kilometrelik çap içerisindeki yöreler depremden etkilenir. Antalya'nın güneyinde Akdeniz içerisinde Kıbrıs, Girit bölgesinde Helen yayı dediğimiz dalma batma zonu var. Üç büyük tektonik hat Antalya'yı tehdit etmekte. Güneyden dalma batma zonu büyük deprem üretebilir. Girit yakınlarında 8 büyüklüğünün üzerinde deprem üretmiş, her an 7'nin üzerinde deprem üretebilir. Bu tehlike denizden gelir. Antalya'yı tehdit eden fay söz konusu. Akşehir ve Fethiye Burdur zonu deprem ürettiği zaman Antalya ciddi şekilde etkilenebilir."

'ANTALYA'NIN DOĞUSU DAHA ÇOK HASAR ALIR'

Naci Görür, olası depremlerde Antalya'nın hangi bölgelerinin daha çok etkileneceğine dair de bilgiler paylaştı. Yerel yönetimlere çağrıda bulunan Görür, Antalya'yı tehdit eden fayların incelenmesi, risk analizi ile risk azaltma çalışması yapılması gerektiğini ifade etti.

Görür, Antalya'ya yapılacak altyapı çalışmaları ve yatırımların deprem dalgalarının kentin yapısına etkisinin belirlendikten sonra gerçekleştirilmesi gerektiğine değindi. Görür, Antalya ile ilgili şu açıklamaları yaptı:

"Ciddi deprem olsa Antalya'nın doğusu daha çok hasar görür. Alüvyonun üzerinde olduğu için sıvılaşma da olur. O bölgeye gökdelenler dikiliyor.

Batısında traverten veya kireç taşlarının üzerinde olan binalar yüksek olmamak kaydıyla biraz daha dirençli olabilirler. Alüvyonun bulunduğu yerlerde şansınız yok. Deprem anında alüvyonlar içlerinde su tuttuğu için çökellerdeki su basıncı yukarı iletiyor. Yukarı iletince evlerin direnci azalıyor. Bina suyun içerisinde gibi hareket etmeye başlıyor ya dönüyor ya da batıyor."

Antalya depremi korkuttu: Antalya'daki fay hatları ve riskli bölgeler hangileri?

MARAŞ'TA 5 MİLYON TON TNT PATLAMASINA BENZER ENERJİ

Depremin büyüklüğü ve şiddeti kavramları arasındaki farkı da anlatan Görür, Maraş merkezli depremlerde 5 milyon ton TNT patlamasına benzer enerjinin açığa çıktığını söyledi.

BETONARME BORU KULLANILMASINA ELEŞTİRİ

Yerel yönetimlerin kentleri depreme hazırlamaya yönelik çalışmaları hızlandırması gerektiğini anlatan Görür, altyapı çalışmalarında betonarme boru kullanılmasını eleştirdi. Betonarme boruların kırılgan yapısından dolayı depremden etkilendiğini anlatan Görür, zeminin yapısına uygun, esnekliği yüksek malzemeler kullanılmasını önerdi.

'İSTANBUL'DA 350 MİLYON TON MOLOZ ÇIKABİLİR'

Prof. Dr. Görür, kentlerde deprem anında çıkacak molozların gömüleceği veya bertaraf edileceği alanların henüz belirlenmediğini söyledi.

Görür, "Güneydoğu'da 100 milyon ton moloz sağa sola gömüldü, çevre berbat edildi. İstanbul'da 350 milyon ton moloz çıkabilir. İstanbul'da bunu nasıl bertaraf edecek, geri dönüşüme tabi tutacaksanız? Kimse bilmiyor. Deprem eli kulağında, gelirse ne olacak. Aceleyle kamyonlara doldurup, Marmara'ya dökersiniz. Marmara zaten ölüyor, Marmara da sizi öldürür" dedi.

GÖRÜR'DEN İSTANBUL DEPREMİ İÇİN ÖNERİ: SANAYİYİ TAŞIYIN

Görür, Türkiye'deki gerçek beka meselesinin deprem olduğunu, İstanbul'da büyük deprem meydana gelmesinin ekonomik anlamda ülkeyi zora sokacağını söyledi.

Deprem riski nedeniyle Marmara Bölgesi ve İstanbul'un stratejik yapısından dolayı hükümete öneride bulunduğunu anlatan Görür, "Marmara Bölgesi'ndeki sanayiyi Anadolu'ya taşıyın. Anadolu'ya altyapı yapın, sanayiyi teşvik edin. Deprem nedeniyle sanayi aynı anda tehdit altına girmez, İstanbul'un nüfusu azalır. Her şeyi Marmara Bölgesi'ne toplamışız. Stratejik olarak doğru değil" dedi.

'DERSİM, PÜLÜMÜR, BİNGÖL TEHDİT ALTINDA'

Kahramanmaraş depremleri öncesi yıllarca o bölgede deprem beklendiğini anlatmaya çalıştığını yineleyen Görür, Dersim ve Bingöl bölgesiyle ilgili deprem uyarılarını da tekrar etti:.

"Şimdi Tunceli, Pülümür, Bingöl yöresinin tehdit altında olduğunu düşünüyorum. Erzincan ile Bingöl, Karlıova arasında Kuzey Anadolu Fayı'nın bir kısmı geçiyor. O fay, en son 1794 yılında kırılmış. 7.2 büyüklüğünde deprem üretmiş. Her 250 senede bir ortalama deprem üretiyor. Onun için oradan endişe ediyoruz."

ADANA İÇİN DEPREM UYARISI

Prof. Dr. Naci Görür, Adana için de uyarıda bulundu:

"6 Şubat depremleri Arap levhasını Doğu Anadolu'ya 7-10 metre kaydırdı, sıkıştırdı. Kahramanmaraş'tan Hakkari'ye kadar olan kentlerde deprem riski fazlalaştı. Arap levhasının kuzeye ittirmesinden dolayı. Doğu Anadolu fayı, Kahramanmaraş'ın kuzeyi, Elbistan kuzeyinden Adana havzasında saçaklanıyor. 6 Şubat depremleri Adana'ya giren faylara stres yüklemiş olabilir. O bölgelerin dikkatli olması lazım." (DHA)

Çanakkale art arda sallandı, Prof. Dr. Naci Görür uyardı: Bölgedeki stres birikiminin belirtileri

Prof. Dr. Naci Görür'den korkutan Gemlik uyarısı: Hem fayın üzerinde hem de kötü bir zemin üzerinde

Prof. Dr. Naci Görür: Ege Denizi'nin tabanı çok sayıda gerilmeli faylarla dolu

Naci Görür yine KAF'ı işaret etti, İstanbul'u uyardı: Kesinlikle 7'den büyük bir deprem olacaktır