SAMER yanıtladı: Kürt illerinde MHP oyları neden arttı?
Diyarbakır merkezli SAMER'in Koordinatörü Yüksel Genç, MHP’nin Kürt illerindeki oy artışının nedenlerini ve olası ihtimalleri Artı Gerçek’e değerlendirdi.
Bahar KILIÇGEDİK
ARTI GERÇEK- Bir çok anket şirketini yanıltan seçim sonuçları Kürt illerinde de sürpriz veriler barındırıyor. HDP'nin 7 Haziran ve 1 Kasım seçimlerinin altında oy alması dikkat çekerken, MHP'nin bölge oylarındaki artış da tartışma konusu. Diyarbakır, Mardin, Muş, Siirt, Şırnak ve Hakkari gibi kentlerdeki artış bir çok soru işaretini beraberinde getirdi.
"GÜVENLİK PERSONELİ OYLARI"
Seçim sürecinde Kürt illerinde araştırmalar yapan Siyasal ve Sosyal Araştıralar Merkezi (SAMER) Koordinatörü Yüksel Genç, MHP’nin oy oranındaki artışın nedenlerini sıraladı. Bölgede MHP’nin oy artışı sağlayabileceği bir atmosfer ve ilgi olmadığını söyleyen Genç, "Buna rağmen MHP oylarındaki artışlar birkaç nedene dayanıyor olabilir. Oy artışının yaşandığı kentlere baktığımızda güvenlik uygulamalarının yoğun olduğunu görüyoruz. İlgili kentlerdeki güvenlik personeli oyları MHP’ye kaydırılmış ya da yönlendirilmiş olabilir. Zira bölgede ciddi bir güvenlik personeli yığılması var. Ağırlıklı kanaat bu yönlü. Hakkari, Şırnak gibi yerlerde kişi başına düşen güvenlik görevlisi sayısı Türkiye’nin batısına göre oldukça fazla" diye konuştu.
MÜKERRER OY İHTİMALİ
Genç, MHP’nin oy artışındaki diğer faktörleri ise şöyle sıraladı: Şırnak ve Hakkari başta olmak üzere bölge illerinin pek çoğunda olası mükerrer oyların oranını henüz bilmiyoruz. Bölgede mükerrrer oylar olduğuna dair kanaate de rastladık. 'Güvenlik personeli ya da ilgili bölgedeki etkin gruplar eliyle mükerrer oylar da kullanılmış olabilir' deniyor. Zira özellikle çatışmaların veya güvenlik önlemlerinin yoğun olduğu kentlerde sağlıklı bir sandık güvenliğinin oluştuğunu söylemek zor.
TAŞINAN SANDIKLAR DA SONUÇLARI ETKİLEMİŞ OLABİLİR
Yine YSK’nin bölgedeki 19 kent için aldığı ve yaklaşık 150 bin seçmeni etkileyen sandık taşıma ve birleştirme kararlarının bu sonuçtaki etkisine bakmak gerekecek. Taşınan sandıklarda ne kadar oyun AKP ve MHP’ye çıktığı sorusu önemli. Taşınan ve birleştirilen sandıklar ile ‘güvenlik bölgesi’ ilan edilen yerlerde sandık güvenliğini kontrol eden siyasal parti temsilcilerinin yeterince varolduğunu düşünmek zor. Sandık güvenliği ve seçmen güvenliğinin neredeyse dibe yaklaştığı yerlerde doğrusu oy oranlarının farklı etkileşimler içinde olması ya da gücü elinde bulunduranlar lehine olması oldukça olağan. Bir yandan taşınan sandığa ilgili seçmenin erişmesi problemi, bir kısmı oy kullanmaya gelse bile devlete yakın kesimlerce sandık korunuyorsa veya etrafta ona benzer tehdit unsuru hissediyorlarsa oylarını sağlıklı bir şekilde istedikleri partiye verememiş, iradelerini sandığa yansıtamamış olabilirler. Böylesi bir olasılığı da dışlamamak gerekiyor.
Seçime bir gün kala 23 Haziran’da, Hakkari il genelinde ilan edilen ve 7 Temmuz’a kadar sürecek olan ‘Güvenlikli Alan' uygulaması gibi kimi kentlerin mücavir alanlarında ilan edilen ‘güvenlik bölgesi’ uygulaması da seçim sandık sonuçlarını kanaatimizce etkilemiş olabilir.
YSK’NİN AÇIKLADIĞI SEÇMEN SAYISI İLE OY KULANAN SEÇMEN SAYISI ÖNEMLİ
YSK’nin açıkladığı seçmen sayıları ile ilgili ketlerde oy kullanan seçmen sayıları arasında bir fark olup olmadığı meselesi de önemli. Eğer fark varsa bölgede egemen olan ‘mükerrer oy kullandılar’ kanaati doğrulanabilir. Ayrıca gayri resmi açıklamalardan edindiğimiz verilerden yola çıkarsak, bölge kentlerinin hemen hemen hepsinde cumhurbaşkanlığı seçimlerine katılım oranı, milletvekillliği seçim oranından düşük.
Birkaç kentte bu durum yaşansaydı, kimi seçmenlerin milltevekilliği için oy kullanıp, cumhurbaşkanlığı için oy kullanmadığını söyleyebilirdik. Ama gayri resmi verilere göre neredeyse tüm bölge kentlerinde durum bu. Bu durum aradaki fark beklenmeyen AKP ve MHP oylarını açıklayabilir. Buna da bakmak gerekecek ama yine de durum tuhaf görünüyor.
HDP’DEN AKP VE MHP’YE KAYMA YOK
Diyarbakır’da olduğu gibi kimi illerde katılım oranı kısmen düşük. Bu durumda sandığa gitmeyen veya gidemeyen seçmen eğer HDP seçmeni ise nispeten yüksek çıkan AKP ve MHP oylarında bu durumun etkisi olabilir. Ancak HDP seçmeninden AKP ve MHP’ye dikkate değer bir kayış olduğunu sanmıyoruz. Ayrıca ilgili kentlerde ne kadar oyun geçersiz sayıldığı, bu oyların hangi partilere ait olduğu meselesi de önemli. Şimdiye kadar geçersiz sayılan oylara ilişkin sağlıklı bir bilgi paylaşımı ne yazık ki olmadı. YSK'nin resmi açıklamalarında bu durum umarım daha net görülebilir".
