Tarım işçiliği yapan aileler yoksulluk döngüsünden çıkamıyor

ARTI GERÇEK- Adana ve Urfa illerinde Kalkınma Atölyesi, UNICEF Türkiye işbirliği ile hazırlanan raporda, yoksul yaşamlar süren mevsimlik işçilerin umudunun çocuklar olduğu vurgulandı.

Tarım sektöründe çocuk işçiliği ile mücadele amaçlıi Saniye Dedeoğlu ve Sinem Bayraktar'ın hazırladığı Yoksulun umudu çocuk: Mevsimlik tarım işçisi hanelerin sosyoekonomik profili ve çocuk işçiliği araştırması" 1760 kişiyle yapıldı.

TARIM İŞÇİLİĞİ YAPAN HANELER YOKSULLUK DÖNGÜSÜNDEN ÇIKAMIYOR

Raporda tarım işçiliği devam ettikçe, yoksulluğun da sürreklileştiği vurgulanarak, "Mevsimlik tarım işçiliği yapan hanelerin birçoğu yoksul kalmakta ve yoksulluk döngüsünden çıkamamaktadır. Öte yandan, mevsimlik tarım işçiliği bu haneler için hayatta kalabilmenin tek yoludur. Hanelerin sosyo-ekonomik özelliklerine odaklanan bu rapor, yapısal nedenler ortadan kalkmadıkça ve mevsimlik gezici tarım işçiliği yoksulluk üretmeye devam ettikçe, çocuk işçiliğini sonlandırmanın zorluklarına işaret etmektedir" denildi.

Araştırmaya göre incelenen Türkiyeli ve Suriyeli ailelerin aktif çalışanlarının yüzde 43'ünü 18 yaş altı çocuklar oluşturuyor. Yaş ortalaması ise 16 olarak belirlendi.

Birinci basamak sağlık hizmetlerine erişimde çoğunlukla sorun yaşanmadığını fakat, "Bu hanelerin koruyucu ve önleyici
sağlık hizmetlerinden yararlanması ve özellikle anne ve bebek sağlığı bağlamında hizmetlere erişimi neredeyse hiç yoktur" denilerek tarım işçiliğinde sağlık konusu vurgulandı.

SOSYAL YARDIMLAR ÖNEMLİ AMA SÜRDÜRÜLEBİLİR DEĞİL

Çocukların temel geçim stratejisi olarak görüldüğünün belirtildği raporda, " Suriyeli haneler tarım işçiliğinden başka düzenli gelir kaynakları olmadığı için, Suriyeliler ise en kolay ulaşılabildikleri iş olduğu için tarım işçiliği yapmaktadır. Türkiyeli ve Suriyeli hanelerin farklı motivasyonları bulunsa da her iki hane tipinde de çocuk işçiliği yaygındır. Çocukların tarım işçiliği yapmaları hanelerin temel geçim stratejisidir. Tarım işçiliği dışında başka gelir getirici faaliyetlere erişebilen hane sayısı çok azdır. Tarım işçiliği dışındaki düzenli gelir getirici işlere erişim Türkiyeli bireyler için yeterli eğitimleri ve gerekli vasıfları olmadığı için mümkün olmazken, Suriyeli göçmenlerin formal işgücü piyasasına girişleri önünde hem yasal hem de dil, eğitim ve nitelik gibi engeller bulunmaktadır. Her iki grup için de sosyal yardımlar hem Türkiyeli hem de Suriyeli haneler için önemli olmakla beraber uzun vadede sürdürülebilir bir gelir kaynağı değildir" ifadelerine yer verildi.

ÇOCUK İŞÇİLİĞİNİN EN KÖTÜ BİÇİMLERİ KALICI HALE GELDİ

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayımlanan 2012 Çocuk İşgücü Anketi’nde 6-17 yaş arasındaki 893 bin çocuk çalışmakta ve bu çalışan çocukların yüzde 44.7’sinin (399 bin) tarım sektöründe istihdam edildiğinin görüldüğü belirtilen raporda, "Türkiye’nin de kabul ettiği Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO) 182 sayılı sözleşmesi mevsimlik tarımsal üretimde çocuk işçiliğini en kötü biçimlerdeki çocuk işçiliği olarak tanımlamaktadır. Mevsimlik gezici tarım işçileri senenin neredeyse 8 ayı sürekli göç ettiklerinden koruyucu sağlık hizmetlerine ulaşmaları da zorlaşmaktadır" denildi.

Mevsimlik gezici tarımda çocuk işçiliğinin önlenmesine dair; Mevsimlik Gezici Tarım İşçilerinin Çalışma ve Sosyal Hayatlarının İyileştirilmesi Stratejisi ve Eylem Planı (2010), Çocuk İşçiliği ile Mücadele Ulusal Programı (2017 - 2023) ve Mevsimlik Tarım İşçileri ile İlgili 2017/6 Sayılı Başbakanlık Genelgesi.şeklinde üç belge bulunmasına rağmen çocuk işçiliği konusunda, "Ne var ki, çocuk işçiliğiyle mücadele için politika çerçevesi ve birçok alanda uygulanan hükümet eylemlerine rağmen, çocuk işçiliğinin en kötü biçimleri Türkiye'de kalıcı bir sorun haline gelmiştir" denildi.

Fotoğraf: Cemre Yaşkeçeli