Tütün yetiştiricileri: Tek geçim kaynağımız tütün, hepsi el emeği, devlet bizden ne istiyor?

Adıyaman’ın Çelikhan ilçesine bağlı Pınarbaşı (Bulam) Beldesi’ndeki tütün yetiştiricileri, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın "yetki belgesi" olmadan veya bildirimde bulunmadan tütün ticaretini yasaklamasına tepkili. Tütünün temel geçim kaynakları olduğuna dikkat çeken yetiştiriciler, yasakla birlikte üretim yapamayacakları uyarısında bulundu. 

‘KİLOMETRELERCE UZAKTAN SU GETİRDİK, DAĞLARI OYARAK TARLA HALİNE GETİRDİK’

Tütünün geçim kaynaklarının başında geldiğini belirten Hasan Öztorun, beldenin coğrafik koşullarından kaynaklı geniş tarım arazilerinin olmadığını, 2 dönüm ile 5 dönüm arasında değişen tarım arazilerine sahip olduklarını aktardı. Söz konusu arazilerde tütün dışında herhangi bir ürün yetiştirilemeyeceğini söyleyen Öztorun, "Bu arazilerin hepsini de kendimiz yaptık. Doğalında olan araziler değildi. Kilometrelerce uzaktan buraya su getirdik. Dağları oyarak tarla haline getirdik. Bu araziler insan gücü ile oluştu. Makine sadece burada çift sürüyor. Geri kalanın hepsi el emeği. Bu tarladan kazandığımla ailemi geçindiriyorum. Buradan tütün sayesinde her meslekten insan çıktı" şeklinde anlattı verdikleri emekleri.

‘TÜTÜN ÇOK ZEHMETLİDİR, HEPSİ EL EMEĞİ, DEVLET BİZDEN NE İSTİYOR?’

Bin 500 metrekare büyüklükte arazisi olduğunu ve yaklaşık 300 kilogram tütün elde edebildiğini ifade eden Öztorun, "Bu 300’ün 200 kilogramı masraftır. Üründe bir hastalık çıktığı için gidip borçla bin 600 liraya ilaç aldım. Tütün çok zahmetlidir. Hepsi el emeğidir. Fideleri tek tek dikiyoruz. Aynı şekilde topluyoruz. Devlet bize destek çıkacağı yerde, bu tür yasalarla bizi engellemeye çalışıyor. Tütünün bizden çıkan fiyatı ile çarşıda satılan fiyatı arasında dağlar kadar fark var. Ama başka çaremiz yok. Bu memleketin 6 ayı kış, 6 ayı da yazdır. Ne ekebiliriz ki? Bu tütün ile ailemi geçindiremezsen ailem ne olacak? Bulunduğumuz yer 4 dağın arasında. Çıkmaz sokak. Devlet bizden ne istiyor? Devlet bu halkın nasıl geçindiğini biliyor mu?" diye sordu.

Mezopotamya Ajansı'ndan Barış Polat'a konuşan Öztorun, sabah saat 4.30 civarı eşiyle birlikte tarlaya çalışmaya geldiklerini anlatarak "Daha yemek yememişiz. Öğlen eve gideceğiz, akşam üzeri tekrar geri geleceğiz. Başka bir mesleğimiz yok. Bu da yasaklansa insanlar nereye gidecek? En sonunda biz de işsiz kalacağız. 7 bin TL masraf yaptım. Bunun daha toplaması var. Destek vermiyorlar bari karışmasınlar" diye konuştu. 

‘DAHA ÖNCE HAYVANCILIK YAPIYORDUK, OTLAMA ALANI KALMAYINCA TÜTÜNE BAŞLADIK’

Beldede tütün yetiştiriciliği yapan Şükrü Tunç ise, daha önce hayvancılık yaptıklarını ancak otlatma alanı kalmadığından bırakmak zorunda kaldıklarını söyledi. Bir dönem kendilerine kiraz ağacı fideleri verildiğini aktaran Tunç, "Kirazlar da para etmedi. Kirazlarımızın hepsi kurudu. Büyük tarım arazilerimiz yok. Buraya ne ektiysek bizi kurtarmadı. En son tütün ekmeye başladık. El emeğimize dokunmasınlar. Tütün ile az da olsa geçiniyoruz. Bu da elimizden alınsa perişan oluruz. Yıllardır bu topraklara emek sarf ediyoruz. Herkes bu tütünden bir ekmek yiyor, geçimini sağlıyor" dedi.

TÜTÜN YASASI

Tarım ve Orman Bakanlığı’ndan "yetki belgesi" almadan veya bildirimde bulunmadan tütün ticareti yapmak 1 Temmuz 2021 tarihinden itibaren yasaklandı. 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’nda Kasım 2017’de yapılan düzenlemeyle yetki belgesi almadan veya bildirimde bulunmadan tütün ticareti yapanlara 3 yıldan 6 yıla kadar hapis cezası verilecek. Kanunun uygulaması en son Haziran 2020’de yeni bir düzenlemeyle 1 Temmuz’a ertelenmişti.

2017 yılında çıkarılan kanunun ardından Tarım ve Orman Bakanlığının "Tütün Üretimi, İşlenmesi, İç ve Dış Ticareti ile İlgili Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliği" Aralık 2020 tarihinde yayımlandı.

Yönetmeliğe göre, tek başına kıyılıp biçilebilme vasfına sahip tütün çeşitlerinin üretildiği bakanlıkça belirlenmiş üretim merkezlerinde en az 250 tütün üreticisi kişinin bir araya gelerek Tütün Üretim ve Pazarlama Kooperatifleri kurması gerekiyor. Çiftçiler bu durumun bazı kişilere rant sağlayacağını ve kendilerine bir gelir sağlamayacağını savunuyor.