Ekonomi yazarı Barış Soydan, 128 milyar doların nereye gittiğini açıkladı

ARTI GERÇEK- T24 ekonomi yazarı Barış Soydan, gazeteci Kemal Göktaş'ın sunduğu "Medya Kritik" programına katıldı. ARTI TV'de ekrana gelen programda, dolar kurunun nereye gideceği ve Merkez Bankası'nın rezervlerinden eksilen 128 milyar doların akıbeti konuşuldu. 

Kemal Göktaş, Soydan'ın dünkü yazısında dile getirdiği "3 temel gelişmeye bağlı olarak" doların yükseleceğini belirtmesi üzerine konuyu buradan açtı ve Soydan'a dolar kurunun gisişatının nasıl olacağını sordu.

'ERDOĞAN'IN NE KARAR VERECEĞİ ÖNEMLİ'

"Biliyorsunuz iki gün sonra Merkez Bankası'nın (MB) para politikası kurulu toplantısı var. Bu MB'deki değişiklik sonrası ilk toplantı olacak. Faiz kararları bu toplantılarda alnıyor. Yeni Başkan Şahap Kavcıoğlu, önceki Başkan Ağbal'ın faiz politikasını eleştiriyordu, faiz indirmesine yönelik genel bir beklenti var ama bu hafta muhtemelen bu indirimi yapmayacak" diye Soydan, "Çünkü piyasa zaten diken üzerinde, eğer indirim yaparsa çok hızlı bir yükseliş olabilir dolarda. Piyasada bu nedenle fazi indirimine yönelik bir beklenti yok. Fakat bununla birlikte şunu da bilmiyourz: Cumhurbaşkanı Erdoğan bu konuda ne düşünüyor. Hepimiz biliyoruz ki MB bağımsız değil. Para politikası ile ilgili kararlar külliyede belirleniyor. Her şey olduğu gibi para politikası da cumhurbaşkanına soruluyor. Onun da 'yüksek faizin bütün kötülüklerin anası olduğuna dair' bir önyargısı var. Erdoğan, faiz indirmesine yönelik erken bir karar alabilir, bu olasılık masada." dedi.

'ABD'DEKİ ENFLASYON DOLAR KURUNU BELİRLEYECEK'

"İkincisi, bu akşam ABD'de açıklanacak olan tüketici enflasyonu. ABD'de enflasyon yükseliyor yavaş yavaş. Biden döneminde açılan ve aılacağı söylenen destek paketleri 5 trilyon dolara ulaştı. Trump döneminde de birkaç trilyon dolarlık paket oldu. Piyasaya bu kadar para pompalanması ABD'de enflasyonu yükseltiyor" diye devam eden Soydan, "Denilebilir ki, ABD'nin enflasyonundan bize ne? Ama öyle olmuyor. ABD'deki enflasyon oradaki devlet tahvilinin faizni belirliyor. Enflasyon yükselecek endişesi orada faizin yükselmesine yol açtı. Bir aydır ABD'de devlet tahvilinin faizi yükseliyor. Bunun da şöyle bir ilgisi var bizimle: Devlet tahvilinin yükselmesi Türkiye'yle birlikte tüm dünyada doların değer kazanmasına yol açıyor. Doları, altı güçlü para sistemiyle karşılaştıran 'dolar indeksi' geçtiğimiz hafta uzun zamandır görmediği zirvelere çıktı. ABD'deki enflasyon uluslararası sermeyenin kerteriz noktası gibi. Özetle, doların yükselişinin arkasında kimi trollerin söylediği gibi 'Illuminati', 'faiz lobisi' ya da 'dış güçler' yok, küresel sermaye hareketlerinden kaynaklanan neden-sonuç ilişkileri var. Bunlar dış nedensellik. Bir de iç nedensellik var. Türkiye'nin siyasi ve ekonomik riskinin çok yüksek olması." şeklinde konuştu.  

'BİLANÇOLARA BAKARAK 128 MİLYARIN NEREYE GİTTİĞİ GÖRÜLEBİLİR'

Son günlerde gündemde olan "128 milyar dolar nereye gitti" sorusunu Barış Soydan'a da yönelten Kemal Göktaş'a Soydan'ın yanıtı şöyle oldu:

"Aslında MB'nin blançosundan bu hesaplanabiliyor. Bunu bilanço konusunda uzmanlaşmış analistler teknik bir dille de olsa açıkladılar. Bu konuyu ilk gündeme getiren ekonomist Haluk Bürümcekçi'ydi. Genellikle kurumlara yönelik raporlar hazırlıyor ve her sabah yayınladığı raporları var. Bunlar daha çok uluslararası ve yerli yatırımcılar tarafından izleniyor. Peki, ne oldu bu 128 milyar dolara? Satıldı. Satışın sebenie dari bir resmi açıklama yok ama bunu biz biliyoruz. Önce ne zaman ve ne kadar satıldı onu söyleyelim. 2020 yılında, bilanço hareketlerinden görülüyor ki MB'nin rezervlerinden 70 milyar dolarlık bir satış, eksilme gerçekleşti. Ondan önceki yıl da, yaklaşık 50 milyar dolarlık bir azalma gerçekleşti. Peki, geçen yıl 70 milyar dolar nereye gitti? Kritik soru, 128 milyarın kaderini anlamamız için peşinden gitmemiz gereken soru bu. Şuraya gitti: TL'yi dolar karşısında hormonlu bir şekilde güçlü tutmaya gitti. Pandemi patladığında dolar 6.80-6.85 civarındaydı ve uzun bir süre orada kaldı. Ta ki geçen yaza kadar. Peki, nasıl orada kaldı? Sanki dolar çıpa atmış gibiydi, kıpırdamıyordu. Bu MB'nin rezervlerinden düzenli bir şekilde sürekli dolar satmasıyla oldu."

'BU SATIŞLARDAKİ RANT ULUSLARARASI YATIRIMCILARA GİTTİ'

Göktaş'ın, "Peki, bu satışla birileri rant elde etti mi? Bu satışlar şeffaf mı, kime yapıldığı önemli mi?" sorusuna Soydan şu yanıtı verdi:

"Bir rant var. Buradaki rant yabancı yatırımcılar tarafından elde edildi. Türkiye'den çok hızlı uluslararası sermaye kaçışı oldu, geçen yıl yaklaşık 50 milyar dolarlık bir kaçış bu. Eğer dolar ve euro yüksek kurda olsaydı, bu çıkışı yapanlar ellerindeki parayı bu seviyeden bozduracaktı fakat kur düşük olunca yatırımcılar çok ucuza dolar ve euro aldı. Böylece zarar etmeden, kâr ederek Türkiye'den çıkmayı başardı. Ve bu satışlar şeffaf değildi. MB, kamu bankalarına döviz aktardı, kamu bankaları da 2 yılda bu rezervi, yani tam olarak 126,1 milyar doları piyasada sattı, 'aman dolar yükselmesin' diye. 2019 yılından beri kamu bankalarında geceleri nöbetçi 'dealer'lar (alım-satım yapan uzmanlar), Asya piyasalarında dolar satıyordu. Bu dolar nereden geliyordu, MB'nin rezervlerinden geliyordu. 2019 Mart'ında yerel seçimler vardı ve seçim öncesi dolar ve euro kurları hormonlu bir şekilde düşük tutuldu, MB'nin rezervleri kullanılarak. Yani rezervlerin erimesi kabaca bu şekilde. Yani bazı muhalif isimlerin iddia ettiği gibi yandaşlara değil, bu para yabancı yatırımcıya gitti. Hatta iktidar kesiminin 'faiz loibisi', 'Yahudi lobisi' diye adlandırdıkları kesimlere yaradı."