Demirtaş davası: Türkiye AİHM kararına direnirse ne olur?
Remzi BUDANCİR
ARTI GERÇEK-Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), HDP eski Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş'ın tutukluluk haline ilişkin başvuruyu karara bağladı. Demirtaş'ın tutukluluğuyla ilgili hak ihlali kararı veren AİHM, Türkiye'ye karşı ilk kez 18’inci maddeden ihlal buldu. Kararda Demirtaş’ın 'siyasi nedenlerle' tutuklandığı tespitine yer verilerek, serbest bırakılması gerektiğini belirtildi.
İLGİLİ HABER: DEMİRTAŞ'IN AVUKATLARI TAHLİYE BAŞVURUSUNDA BULUNDU
ANKARA BAROSU: ANAYASA'YA GÖRE AİHM KARARI DERHAL UYGULANMALI
İLGİLİ HABER: ERDOĞAN: AİHM KARARI BİZİ BAĞLAMAZ
Demirtaş ile ilgili 18. Madde'den verilen karar bir ilk. AİHM kararında Demirtaş’ın siyasi nedenlerle tutuklandığı belirtiyor. AİHM’nin bu kararı ne anlama geliyor? Tutuklu vekiller için emsal olabilir mi? Türkiye karara direnirse nasıl bir süreç işler? Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yaman Akdeniz, AİHM’nin Demirtaş kararını Artı Gerçek’e değerlendirdi.
İLGİLİ HABER: AİHM: DEMİRTAŞ DERHAL SERBEST BIRAKILMALI
İLK DEFA BU YÖNLÜ KARAR VERİLİYOR
AİHM’nin Türkiye ile ilgili ilk defa böyle bir karar verdiğini belirten Yaman Akdeniz, AİHM’nin daha önce Azerbaycan ve Gürcistan ile ilgili bu yönde karar verdiğini hatırlattı. AİHM’e yapılan başvurularda sürekli bu yönde karar verilmesinin talep edildiğini ancak mahkemenin bu kararı vermeye yanaşmadığını ifade eden Akdeniz, "Mehmet Altan, Şahin Alpay kararlarında ve diğer gazetecilerin davalarında bu yönlü karar verilmedi. Cumhuriyet Gazetesi başvuruları, Atilla Taş ve Murat Aksoy için yaptığımız başvurularda da biz hep 18’inci maddenin uygulanması gerektiğini söylüyorduk. Mahkeme ilk defa bu yönde bir karar veriyor ve kolay kolay da bu yönde bir karar vermez. Özellikle Selahattin Demirtaş’ın tutukluluğunun devam ettiği bir süreçte böyle bir karar vermesi çok daha önemli. AİHM salıverilmesini de talep ediyor" dedi.
"KARAR BU KADAR GECİKMEMELİYDİ"
Demirtaş kararının geciken bir karar olduğunu belirten Akdeniz şunları söyledi: AİHM’in bu kadar önemli bir kararı bu kadar geciktirmemesi lazım. Bu başvuruya öncelik verilmişti. Demirtaş’ın kim olduğu belli… 24 Haziran seçimlerinde de cumhurbaşkanı adayı olmuştu. Kararda da bunlar yazıyor. Hatta tutuklu olduğu dönemde Anayasa değişikliği görüşmelerine parlamentoda katılamadığını da belirtiyor. O zaman bu karar daha vakitlice çıkacaktı. Bu kadar gecikmeyecekti. Bunun da sebebinin siyasi olduğunu düşünüyorum. Bu da gecikmenin Avrupa Konseyi’nin, Türkiye ile olan ilişkileri çerçevesinde olduğu anlamına geliyor."
KARAR DİĞER TUTUKLU VEKİLLER İÇİN EMSAL
Bu kararın diğer tutuklu vekiller açısından da bir emsal teşkil ettiğini ifade eden Akdeniz, "Mesela gazeteciler Mehmet Altan ve Şahin Alpay ile ilgili verilen ifade özgürlüğü ihlali önemliydi. O kararlardaki eksiklik 18. Madde değerlendirmesi yapılmamasıydı. Demirtaş davasında AİHM ilk kez bu yönde karar verdi. Dolayısıyla gazeteciler açısından da bu kararın uygulanıp uygulanmayacağını bilmiyorum. Bunu göreceğiz. Fakat AİHM’in Demiraş kararına istinaden, özellikle tutukluk hali devam eden milletvekillerinde de benzer karar vermesi gerektiğini düşünüyorum" diye konuştu.
AİHM KARARI UYGULANMAZSA NE OLUR?
AİHM’nin kararına Türkiye’nin direnebileceği, tahliye etmeyeceğine ilişkin bir kanı da var. Türkiye’nin bu karara direnme durumu olabileceğini belirten Akdeniz, "Ama bundan sonraki süreci Avrupa Konsey Bakanlar Komitesi takip edecek. Eğer karar uygulanmaz ise uzun bir süreç olabilir. Örneğin geçtiğimiz seneler içinde İgor Mamadov kararı ile ilgili Azerbaycan ile ilgili bir inceleme başlatmıştı. AİHM kararlarını uygulamayan bir ülkenin Avrupa Konseyi’nden çıkartılmasına kadar süreç gidebilir" dedi.
Akdeniz, "Türkiye’nin, herkesin bu karardan artık haberi var. Bu karar tebliğ edilmiş anlamına geliyor. Kararın tutuklamayı yapan mahkemeye tebliği edilip derhal salıverilmesinin talep edilmesi gerekir" ifadelerini kullandı.
