Ermeni ressam Gorky anısına Van'da yapılan çeşme tahrip edildi

Van’ın Edremit ilçesinde belediye tarafından 2015'de yapılan "Arshile Gorky Çeşmesi"nin önce suyu kesildi sonra tahrip edildi.  

İlçeye bağlı Dilkaya Mahallesi’nde doğan ve 1915 Ermeni soykırımında doğduğu toprakları terk ederek ABD'ye yerleşen ressam Arshile Gorky anısına kendi adıyla anılan çeşme 2015'de restore ederek tekrar faal hale getirilmişti. Ressam Gorky'nin anısını yaşatmak için restore edilen çeşme, halk arasında da "Gorki Çeşmesi" olarak biliniyordu.

4 DİLDE BİYOGRAFİ

Restorasyonun yapıldığı dönemde Demokratik Bölgeler Partisi (DBP) tarafından yönetilen Edremit Belediyesi, Gorky’nin ailesine ait evin yakınında bulunan ve ressamın adıyla anılan çeşmeyi, dört ayrı musluktan su akacak şekilde dizayn edip yöreye ait ‘Kurubaş taşı’ olarak bilinen eskitme taşlarla yeniden inşa etti. Çeşmenin olduğu alana, Ermenice, Kürtçe, İngilizce ve Türkçe dört dilde ressamın biyografisinin yazılı olduğu bir tabela da asıldı. Yine çeşme üzerindeki taşlara dört dilde ‘Gorky Çeşmesi’ yazıldı.

KAYYIMIN HABERİ YOK

Gazete Duvar'ın haberine göre, DBP’li belediyeye kayyım atanmasının ardından çeşme tahrip edilmeye başlandı. Önce suyun aktığı kısımdaki musluklar kırıldı ve ağaç tapalarla suyu kapatılan çeşmenin taşlarında Gorky'nin isminin yazılı olduğu yerler tahrip edildi. Sonunda Gorky’in biyografisinin dört dilde yazılı olduğu tabela da yerinden sökülerek yok edildi.

Belediyenin yaptığı ve belediyenin denetiminde olan çeşmenin neden bu hale geldiği sorusuna kayyımla yönetilen Edremit Belediyesi yetkilileri, suyun kesilmesinin mahalleye giden suyun yetersizliğinden kaynaklandığı yanıtını verdi. Suyun evlere verildiğini belirten yetkililer çeşmenin tahrip edilmesinden ise haberleri olmadığını belirtti.

ARSHİLE GORKY KİMDİR?

Gorky, Van’ın Edremit İlçesine bağlı Dilkaya (Xorkom) köyünde Ermeni bir ailenin iki çoğundan biri olarak 1904 yılında dünyaya geldi. Vaftiz adı Manug Vosdanig Adoyan’dır. Manug büyükbabasının, Vosdanig ismi ise annesi Şuşan'ın köyünün (bugünkü Gevaş) adıdır.

1905'deki tehcir esnasında ailesiyle önce Ermenistan’a göç eden ressam, oradan da Amerika’ya gider. Manug Vosdanig Adoyan adını 19 yaşında, (1921'de Boston'daki Güzel Sanatlar ve Tasarım Okulu'na kaydolurken) 'Arshile Gorky' olarak değiştirir.

Manug, Gorky soyadını hayranı olduğu Rus yazar Maksim Gorki'den almıştır, Arshile ismi ise Ermeniliğine bir göndermedir: Arşag, Ardzruni, Ardziv gibi 'a' ve 'r' harfleriyle başlar.

Gorky 22 Temmuz 1948'de "Hoşça kalın sevdiklerim" yazdığı bir mektup bırakarak intihar eder.

Manug Vosdanig Adoyan ya da Arshile Gorky, William Feaver'ın Şubat 2010'da The Guardian'da yazdığı gibi "Amerika'nın en büyük ressamlarından"dır.

Eserleri sağlığında Modern Sanatlar Müzesi tarafından satın alınmış ve sergilenmiştir. Gorky, sanatıyla sadece çağdaşlarına değil, sonraki nesillere de ilham vermiştir. Resimleri dünyanın en önemli müzelerinde sergilenmektedir.