Füsun Demirel: 'Klakson Borazanlar ve Bırtlar' İtalya’da siyaseti hicveden bir oyundur

ARTI GERÇEK - 1997 Nobel Edebiyat Ödülü sahibi yazar Dario Fo'nun 1995 yılından beri Türkçe dilinde resmi çevirmeni ve temsilcisi olduğunu söyleyen tiyatro sanatçısı Füsun Demirel, Türkiye'de "Yüzsüz" (Bêrû) olarak bilinen "Klakson Borazanlar ve Bırtlar'" isimli Dario Fo eserinin İtalya’da 70’lı yıllardaki siyaseti hicveden bir oyun olduğunu kaydetti.

Füsun Demirel, İBB Şehir Tiyatroları tarafından dün akşam sahnelenecek "Bêrû" adlı Kürtçe oyunun "kamu güvenliği" gerekçesiyle Gaziosmanpaşa Kaymakamlığı tarafından yasaklanmasına yönelik yazılı açıklama yaptı.

"Dario Fo'nun bu oyunu Devlet Tiyatroları tarafından oynanmış. Türkçe oynanmış. Şimdi Kürtçe oynanacak. Ne farkı var?" diye soran Füsun Demirel, 1997 Nobel Edebiyat Ödülü sahibi yazar, yönetmen, ressam, oyuncu Dario Fo'nun 1995 yılından beri Türkiye‘de Türkçe dilinde  resmi çevirmeni ve temsilcisi olduğunu hatırlatarak şunları söyledi: 

"Daria Fo'nun Kürtçe dilinde sahnelenmekte olan "Klakson Borazanlar ve Bırtlar" oyunu Şehir Tiyatroları Sahnesi'nde gösterime birkaç saat kala kamu güvenliğine zarar verebilir gerekçesiyle yasaklanmıştır. 

Sosyal medyadaki bilgi kirliliği neticesinde kamuoyuna açıklık getirmek zorunluluğu doğmuş bulunmaktadır. Öncelikle yazarın "Yüzsüz" adında  bir oyunu yoktur. Yazar henüz hayatta iken Türkiye'de Yüzsüz isminin zaman zaman kullanıldığı bilgisini aldığında bu ismi kabul etmemiş ve oyunun özgün dilinden ve özgün ismi ile anılması gerektiğini vurgulamıştır. Dario Fo tarafından yazılan, Italya temsilci Ajans tarafından yasal olarak onaylanmış ve FN Ajans tarafından Türkçe diline çevrilmiş olan oyun "Klakson Borazanlar ve Bırtlar"dır. 

Oyun; 1981 yılında yazıldı. 1978 yılında öldürülen Hristiyan Demokrat parti başkanı Aldo Moro olayından sonra yazılan oyunda kaçırılıp öldürülen kişinin bir politikacı değil de bir sanayici olsaydı acaba ne değişirdi sorusu sorgulanır. İtalya o yıllarda kötü giden ekonomisi, siyasi yönetimi ve ülkede tehdit oluşturan Brigate Rosse eylemlerinde zor yıllar geçiriyordu. Dario Fo'yu o dönem İtalyan siyasetinde en çok ilgilendiren ise Aldo Moro eğer öldürülmeseydi Hristiyan Demokrat Parti ve İtalyan Komünist Partisi arasında bir koalisyon oluşturulacak olmasıydı. 

Bu koalisyon o dönem bir umuttu. Dario Fo temiz toplum, temiz siyaset umutları ile kaleme aldığı 'Klakson Borazanlar ve Bırtlar' İtalya’da 70’lı yıllardaki siyaseti hicveden bir oyundur. 

Tıpkı örneğin Shakespeare, Brecht oyunları gibi Dario Fo oyunları da kendi ülkesindeki siyasi, toplumsal durumları masaya yatırır. Bunun dışında bir anlam yüklemek Dario Fo'nun sağduyulu, öngörülü metinlerini anlayamamaktır."