Gürcistan'da başlayan HES projeleri direnişle karşılandı

Gençağa KARAFAZLI

Gürcistan'ın Kutaisi kentinde, Türkiyeli inşaat şirketi ENKA tarafından yapılacak olan HES projesinin şantiye çalışmalarına karşı yerel halk ayaklandı.

Yolu iki saat trafiğe kapatan halka polis müdahale etti. Yaşanan arbedede polisin sıktığı gazdan etkilenen yurttaşlar hastaneye kaldırıldı. İki saat süresince direnen ve ENKA çalışanlarının şantiye alanından çıkmasını sağlayan yurttaşlar 24 saat HES nöbeti tutmaya başladı.

Türkiye enerji şirketlerine alan açmayı yurt dışında da sürdürüyor. Türkiye’de enerji şirketlerine üretmedikleri enerji için kapasite bedeli altında ödeme yapılırken, yurt dışında üretilen enerji için de alım garantisi veriliyor.
Türkiye'de başta Karadeniz olmak üzere birçok bölgede nerede küçük bir dere, ırmak ve ya akarsu varsa HES baronları hemen oraya giderek Hidro Elektrik Santral (HES) kuruyorlar. Türkiye’nin dört bir yanında yaşam alanlarını yok eden HES projelerini yapan şirketler şimdi de komşumuz Gürcistan’ı mesken tuttu.

ENKA GÜRCİSTAN'DA

Türkiye’deki yaşam alanlarını yok eden HES şirketleri Makedonya, Arnavutluk, Bosna Hersek ve Sırbistan gibi ülkelerden sonra bu kez, komşu ülke olan Gürcistan’ın Rioni Nehri üzerinde HES projeleri hayata geçirilmeye çalışılıyor. 2019 yılında ENKA İnşaat’ın Gürcistan’ın Kutaisi kentinde HES inşa edeceği duyuruldu. Burada üretilecek enerjinin ağırlıklı kısmını ise Türkiye alacak.

Türkiye’de insanların yaşam alanlarının yok sayıldığı bir süreçte komşu ülke Gürcistan'da HES projesi çalışmalarına başlayan ve her dönemin ayrıcalıklı şirketi olarak bilinen ENKA İnşaat, AKP iktidarının verdiği güvenceyle Gürcistan’da 433 MW gücünde HES kuracağını duyuruldu.

Konuyla ilgili ENKA inşaat şu bilgileri paylaşıyor:

"Enka İnşaat ve Sanayi AŞ yüzde 90’ına sahip olduğu Namakhvani Cascade HES Projesi’nin geliştirilmesi, inşası, sahiplenilmesi ve işletilmesi kapsamında Gürcistan hükümetiyle 25 Nisan 2019 tarihinde Yap-İşlet Sözleşmesi imzaladı.

Gürcistan’ın Rioni Nehri üzerine kurulacak olan Namakhvani Cascade HES Projesi; 333 MW gücündeki Namakhvani HES ve 100 MW gücündeki Tvishi HES olmak üzere iki ayrı hidroelektrik santralinden oluşacak.

Eylül-Nisan arası dönemde üretilen enerjinin ise ağırlıklı kısmı Türkiye’ye olmak üzere Gürcistan’dan ihraç edilecek. Namakhvani Cascade HES Projesi’nin 2023 yılında devreye girmesi planlanıyor."

BÖLGE KARADENİZ’İ ANDIRIYOR

Gürcistan doğal yapısı, Doğu Karadeniz bölgesiyle tıpa tıp benzerlik gösterdiği biliniyor. Ormanlarla kaplı olan Gürcistan dağlarında ve yaylalarında ise Doğu Karadeniz gibi birçok alandan akan sular ırmak ve büyük derler oluşturarak denize ulaşıyor. 2013 yılından beri Gürcistan da özellikle Türk şirketleri tarafından akan bütün irili ufaklı derelerin üzerinde Karadeniz de olduğu gibi HES projesi inşa etmeye başladılar.

GÜRCİSTAN'DA BAŞLAYAN HES PROJELERİ DİRENİŞLE KARŞILANDI

Gürcistan’ın birçok il ve ilçelerinde başlayan HES projelerine karşı yerel halkın direnişi de başladı.

Artvin’in Hopa ilçesi ile Rize’nin fındıklı ilçesi örneğinde olduğu gibi geçen ay Gürcistan’da Akhmeta’ya bağlı Birkiani köyünden geçen Alazani Nehri’nin üzerine yapılmak istenen "Khadori-3" isimli HES nedeniyle Doğayı tahrip edecek ve evlerini terk etmeye zorlayacak hidroelektrik santral inşaatını istemedikleri için Düzenledikleri protesto gösterisinde, bölge sakinleriyle (300 kişi) bölgeye gelen özel kuvvetler ile protestocular arasında çatışma yaşanmış ve 38’i polis, 17 kişi bu çatışmada yaralanmıştı.

Daha sonra Gürcistan İçişleri Bakanı Giorgi Gakharia’nın olay yerine giderek bölge sakinleriyle yaptığı toplantının ardından özel kuvvetler ve şirket bölgeyi terk etmek zorunda kalmıştı.

GÜRCİSTAN KUTAİSİ'DE KÖYLÜLER 32 GÜNDÜR HES NÖBETİNDE

Yaşanan bu gelişmelerin ardından bu kez Gürcistan'ın Kutaisi kenti Lechkhumi ilçesi, Zhoneti ve yaklaşık 18 köyün halkı Rioni Vadisinde  ENKA holdingin Namokhvan HES (Hidroelektrik Enerji Santrali) inşaatı çalışmalarına karşı direniyor.

Geçen hafta, ENKA holding Zhoneti köyünde bulunan Rioni Vadisinde çalışma yaptığı şantiye alanında köylüler yolu 2 saat süresince trafiğe kapatttı. Polisin yolu trafiğe açılmasını istemesi üzerine tartışma yaşandı.

Yolu trafiğe açmak istemeyen ve direnen köylülere polis biber gazı ile müdahale etti. Dakikalarca yol üzerinde eylemlerini sürdüren köylü yurttaşlar ile polis arasında yaşanan tartışma sonrası arbede çıktı.

Din adamları kadın ve gençlerin direniş gösterdiği eylem sırasında çıkan arbedede polis yurttaşlara biber gazı sıktı. Bazı yurttaşlar polisin sıktığı gazdan etkilenince hastaneye kaldırıldı.

Yurttaşların uzunca süre direnmesi sonrası ENKA holding çalışanları şantiye alanını boşaltmak zorunda kaldı.

Yurttaşlarla polisin arbedesi sonrası bir aydır nöbet tuttukları yere giderek 24 saat dönüşümlü nöbetlerine devam ettiler.

'HES PROJESİ YIKIM PROJESİDİR GİDECEK BAŞKA YERİMİZ YOK'

HES projesinin hayata geçmesi durumunda 18 köyün bundan etkileneceği, yaşam alanlarını ve tarihi antik yerlerin yok olacağını belirten köylüler bunun yıkım projesi olduğunu, ekonomik olarak zaten zor koşullarda yaşam sürdürdüklerini, HES projesiyle buralarda göç etmek zorunda kalacaklarını belirterek Gürcistan hükümetinin ENKA ile yaptığı anlaşmayı iptal etmesini istediler.

Bir aydır çadır nöbetinde HES karşıtı direniş sergileyen "sesimizi artık dünya duymalıdır" diyen Zhoneti köylüsü yurttaş ve HES karşıtı platform sözcülerinden Mamuka Kakauridze yaşadıklarını Artı Gerçek'e şu şekilde aktardı:

"Bu HES projesi inşaatı Türk holdingi (ENKA İnşaat) tarafından gerçekleştirilmektedir. Bu bölgede HES inşaatına eşsiz bir doğa ve 18 köyün yaşamını sürdürdüğü yerde yapılıyor. Bölgede deprem tehlikesi söz konusudur. Yapılacak olan HES deprem esnasında yerle bir olur ve insanlık trajedisinin en büyüğü olan kilise, manastır ve mezarlıkların su baskını eşlik edebilir. Toplam sel alanı 600 hektardır.

'OLAYI YARGIYA TAŞIDIK ENKA KARAR ÇIKMADAN ŞANTİYE KURDU'

HES projesine gelince, sismik olarak aktif bir bölgede ve ayrıca bir heyelan bölgesindedir, çevre üzerinde jeolojik veya sismolojik araştırma yapılmamıştır. Köylüler olarak yargıya baş vurduk, ancak mahkeme henüz bir karar vermedi, daha mahkemeden bir karar çıkmadan şantiye kurdular çalışmaya başladılar halkın iradesine aykırı bir çalışmadır bu.

İnsanlarımız bu umutsuz durumu gördükçe kadın, çocuk, yaşlı, genç ve din adamlarımız polise karşı yaşam alanları için direndiler. Tepki gösterdik ama polis bizlere saldırdı, biber gazı sıktı. Din adamlarımıza saldırdı, kadınlarımıza saldırdı. Bu yaşananları videoda da göreceksiniz ne kadar acımasız saldırdı polis. Biz hep direndik 2 saat yol kapatma eylemi yaptık, direnmeye devam edeceğiz.

Gürcistan'da başlayan HES projeleri direnişle karşılandı@GKarafazlihttps://t.co/ZEUGWQZ0tQ pic.twitter.com/w2ydhfgKia

— +GERÇEK (@artigercek) November 28, 2020

'33 GÜNDEN BERİ 24 SAAT SOĞUK HAVADA NÖBETTEYİZ'

Yetkililerin gelip bizimle konuşmasını istedik. Eylem yaptık yol trafiğe kapattık, ENKA araçlarına izin vermedik. Ancak polis maalesef şirketi tuttu. Bölge sakinleri, devasa hidroelektrik santralleriyle bağlantılı heyelanlarla dolu bir vadideki inşaat çalışmalarını durdurmak için 33 günden beri 24 saatlik bir vardiyada nöbette bulunuyoruz. HES yapılan şantiye alanına nöbet tutmaya başladık. İnsanlarımız büyük bir kararlılıkla azimle dönüşümlü şantiyede nöbet dönmeye başladılar ve 33 gündür bu soğukta vardiya 24 saat sürüyor.

'HES’LERDE RUH YOKTUR BİZ DOĞAYI KORUYORUZ'

Biz Türkiye’de Artvin’de yaşananları internet üzerinden izliyoruz. Türkiyeli dostlarımız ve Artvinliler, bizler, şimdi olduğu kadar güzel bir şekilde yaşam alanlarımızı gelecek nesillere aktarabilmek için Allah'ın verdiği toprakları ve doğayı koruyoruz.

Hidroelektrik santrallerinin ruhu yoktur ve şu anda Türkiye'de ve burada Gürcistan'da yaptığınız bu kahramanlık için bir arada durup Allah'ı kutsayarak eşsiz doğamızı yıkımdan korumak ve korumak için sahip olduğumuz güzelliğin ve doğanın yerini asla alamaz.

Yetkililerimize artık büyük hidroelektrik santralleri için zamanın olmadığını ve dünya yenilenebilir enerji ile yeni bir yöne doğru ilerlediğini açıkça belirtmemiz gerekiyor.

'FELAKET SONUCU SADECE KÖYLERİMİZ DEĞİL KUTAİSİ DE YOK OLUR'

Sismik felaket sonucu beklenen tehlike HES'in beton barajı hasar görürse, 30 metre yüksekliğindeki bir dalga Kutaisi şehrini ve 70 yerleşim yerini geçebilir ve bu felaket için böylesine tehlikeli projeleri finanse etmeye değer mi?

Buradan Türkiye de halkına bu eşitsiz savaşta galip gelmesini diliyorum, Tanrı'dan bize yardım etmesini diliyorum. Gürcüler de zor bir günde arkadaşlar.

'İNŞAAT İZİNLERİ YOK DAHA ŞİMDİDEN CİDDİ ZARARLAR VERDİLER'

Bu aşamada sadece hazırlık çalışma izninin verildiğini, ancak projede temel çalışmalar olmadığı için proje için inşaat izinleri yok. Hazırlık çalışması esnasında bile daha şimdiden vadiye ciddi zararlar verdiler.

Uzmanların bahsettiği çevresel tehditlerin yanı sıra projenin ekonomi üzerindeki olumlu etkisi de belirsiz. 

'BİZİM TÜRKİYE'DEKİ HALKLA SORUNUMUZ YOK'

Biz Türk iş insanlarının burada yatırım yapmasına karşı değiliz. Şirket ve onlara yardım eden bazı Gürcü kişiler, bizim Türklere karşı olduğumuzu yayıyorlar. Biz asla böyle görmüyoruz.

Bizim Türkiye'deki halkla sorunumuz yok. İş insanlarda gelsin iş yapsın, biz doğamızı, yaşayacağımız alanları yok eden HES projeleri kim yaparsa yapsın karşıyız. Böyle söylentiler yayıyorlar bizi düşman gösteriyorlar bunlar yalandır. Biz dostuz. Düşmanımız HES projelerdir.

Biz burada büyük hidroelektrik santralleri yapıyorlar ki bu ekolojik bir felakettir ve antik köylerin sular altında kalmasına izin veremeyiz biz bunlara karşıyız.

Tüm baskılar ve polisin saldırılarına karşı burada yaşamımızı savunmaya devam edeceğiz. Sizlerde teşekkür ediyoruz buradan her gelişmeyi sizlere göndereceğiz lütfen bizim sesimizi dünyaya duyurun teşekkür ediyoruz."