İran güçlerini sınıra taşırken Azerbaycan ile gerginlik artıyor

Azerbaycan'nın İran kamyonlarına para cezası kesmesi, tutuklamalara baş vurması ve İran'ın askeri güçlerini Azerbaycan sınırına çekmesi ve sınırın yakınında İsrail‘in etkisi konusunda uyarıda bulunmasının ardından Azerbaycan ile İran arasındaki gerilim son haftalarda arttı. İki ülke arasında yükselen tansiyonun sebeplerini The Jerusalem Post'da Tzvi Joffre yazdığı makalede anlattı:

Ağustos ayında Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı, İran kamyonlarının Azerbaycan'ın izni olmadan Karabağ bölgesine yasa dışı seyahati olarak adlandırdığı "istenmeyen gerçekler" nedeniyle İran'ın Azerbaycan Büyükelçisini davet etti. Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, yeni İran yönetiminin bu tür olayların sona ermesi için adımlar atacağı belirtildi.

RFE/RL'ye göre (Radio Free Europe/Radio Liberty), söz konusu kamyonlar, geçen yıl Dağlık Karabağ savaşından sonra Azerbaycan'a verilen topraklardan kısmen geçen Ermeni kasabaları Kapan ve Goris arasındaki bir yolda ilerliyordu. Rus barış güçlerinin devriye gezdiği otoyol, Ermenistan'ın İran'la olan tek bağlantısı.

'AZERBAYCAN İRANLI KAMYON ŞOFÖRLERİNİ TUTUKLADI'

Bu ayın başlarında Azerbaycan güçleri bir kontrol noktası kurdu ve otoyolda seyahat eden İran ticari kamyonlarını vergilendirmeye ve denetlemeye başladı. Hatta bazı İranlı kamyon şoförleri tutuklandı.

Azeri yetkililer, Azerbaycan yasalarının sadece İranlıların değil, ülkeye giren tüm yabancı araçların yol ve transit ücretlerini ödemesini gerektirdiğini belirtti.

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Salı günü Anadolu Ajansı'na verdiği röportajda, İran kamyonlarının Azerbaycan topraklarından geçmeye devam etmesine öfkesini dile getirdi ve İran'ın sadece 25.000 nüfuslu bir bölgeyle ticareti sürdürmekte neden bu kadar ısrar ettiğini anlamadığını ifade etti.

Aliyev Anadolu Ajansı'na  "Bu pazar gerçekten bu kadar önemli mi? Dost ve kardeş saydığınız bir ülkeye bu kadar açık bir saygısızlık gösterecek kadar önemli mi bu ticaret?" şeklinde konuştu.

AZERBAYCAN VE TÜRKİYE'NİN HAZAR DENİZİ'NDEKİ ORTAK TATBİKATI İRAN'I KIZDIRDI

Azerbaycan ve Türkiye'nin Hazar Denizi'nde gerçekleştirdiği ortak askeri tatbikatlar nedeniyle İran Dışişleri Bakanlığı'nın bu tür tatbikatların denize kıyısı olan beş ülke dışındaki ülkelerin askeri varlığını yasaklayan uluslararası sözleşmeleri ihlal ettiği konusunda uyarmasıyla da son zamanlarda gerginlikler arttı.

Azerbaycan Cumhurbaşkanı, AA’ya verdiği demeçte, İran'ın sınırında askeri tatbikat düzenleme kararına duyduğu şoku dile getirerek, bunun Azerbaycan'ın 30 yıllık bağımsızlık tarihinde ilk kez olduğunu söyledi.

Aliyev, herhangi bir ülkenin kendi topraklarında askeri tatbikatlar yürütme hakkına sahip olduğunu kabul ederken, İran'ın neden bu özel zamanlamayı seçtiğini sordu. Cumhurbaşkanı, "bölgede uzun vadeli işbirliğini baltalayacak tek bir durum görmek istemediğini" ve Azerbaycan'ın "meşru adımlarına" İran’ın verdiği "duygusal tepkinin" geçici olacağını umduğunu vurguladı.

Röportajın ardından İran Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Saeed Khatibzadeh, Aliyev'in açıklamalarının "şaşırtıcı" olduğunu, çünkü bu tür konuların medya üzerinden değil, uygun kanallar aracılığıyla ele alınması gerektiğini söyledi.

ارتش جمهوری اسلامی ایران سیلی از زره‌پوش‌ها و توپخانه را روانه مرزهای شمالغرب کرده است

رزمایش بزرگ #فاتحان_خیبر از فردا آغاز می‌شود pic.twitter.com/3AxkZxHe7Q

— Hossein Dalirian (@HosseinDalirian) September 30, 2021

Yaklaşan İran askeri tatbikatı ile ilgili olarak Khatibzadeh, bunun "bölgesel güvenliği korumayı" hedeflediğini, ancak İran'ın "törensel olsa bile İsrail rejiminin sınırlarına yakın varlığına müsamaha göstermeyeceğini" ve " ulusal güvenliğini korumak için gerekli gördüğü her türlü eylemi yapacağını " sözlerine ekledi.

IRNA haber ajansına göre, İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Amir-Abdollahian geçen hafta Birleşmiş Milletler Genel Kurulu oturumu aralarında Azerbaycan Dışişleri Bakanı Ceyhun Bayramov ile yaptığı görüşmede, iki ülke arasındaki iyi ilişkilerin önemini vurguladı, ancak "bazı üçüncü taraflara iyi ilişkileri etkilememesi için izin verilmemesi gerektiğini" ekledi.

"Üçüncü taraflar" yorumu, bazıları tarafından, Azerbaycan'ın müttefiki, ancak İran'ın düşmanı olan İsrail'e atıfta bulunduğu şeklinde yorumlandı.

"KOMŞU ÜLKELER SİYONİST REJİMİN KÖTÜ EYLEMLERİ İÇİN ÜREME ALANI OLMAMALI"

Salı günü, İslam Devrim Muhafız Kolordusu'nun (IRGC) kara kuvvetleri komutanı Mohammad Pakpour Taşnim Haber Ajansı üzerinden, İran'ın komşu ülkelerinden  "Siyonist rejimin kötü eylemleri için bir üreme alanı olmamasını" beklediği konusunda uyardı.

Komutan, "İslam Cumhuriyeti komşu sınır bölgelerimizin ve komşu ülkelerin bölgedeki ülkeler için güvenli ve emniyetli bir alan olmasını bekliyor" dedi. "Dolayısıyla buna iki kat duyarlı olmakla birlikte, Siyonist rejim gibi Müslüman milletlere karşı komploları ve kinleri kimseden gizli olmayan yabancı bir unsurun, kötü ve kriminal hedeflerine ulaşmak için komşularımızın topraklarını temel bir unsur haline getirmesine izin vermeyecekleri beklenmektedir" dedi.

Pakpour, İsrail'in Müslüman ülkeler arasında anlaşmazlık ve bölünme yaratmak amacıyla "bölgedeki bazı ülkelere" yardım ettiğine dair "hiç şüphe yok" uyarısında bulundu.

İran Ordusu Kara Kuvvetleri Komutanı Kioumars Haydari de Perşembe günü İran Fars Haber Ajansı'na yaptığı açıklamada, silah ve teçhizatı test etmek ve silahlı kuvvetlerin herhangi bir arenada hazır olup olmadığını değerlendirmek için İran'ın kuzeybatısında ve İran sınırları boyunca "Haybar Fatihleri" adlı bir tatbikatın Cuma günü başlayacağını duyurdu.

"Hayber Fatihleri" tatbikatın adı, Muhammed'in önderliğindeki Müslümanların Hayber'de Yahudilere karşı savaştığı ve sonunda onları yendiği ve onlara bir vergi uyguladığı Hayber Savaşı'na bir gönderme olabilir.

İran Dini Lideri Ali Hamaney ile bağlantılı bir gazete olan Kayhan'da yayınlanan bir makalede, ABD, Türkiye, Azerbaycan, Ermenistan ve İsrail arasında sözde bir "görünmez ittifak"a karşı uyarıda bulunarak, bunun İran ve Rusya'nın bölgedeki siyasi ağırlığı üzerinde "büyük bir etkisi" olabileceğini söyledi.

Makalenin yazarı,  Türkiye ve Azerbaycan'ın "İran, kendileri için tasarlanan komployu üzücü bir şekilde önleyebileceğini" bilmesi gerektiği konusunda uyardı.

İran'ın IRIB yayın kuruluşu Salı günü yayınlanan bir video haberde, yakın zamanda engellenen bir "terörist" grubun, Azerbaycan'ın başkenti Bakü'nün resimlerini göstererek, "komşu ülkelerden birinde" silahlandığını belirterek  "terörist" grubun Azerbaycan'da silahlandığını ima etti.

İran İstihbarat Bakanlığı Salı günü yaptığı açıklamada, İran'a düşman ülkelerin istihbarat servisleri tarafından desteklendiğini ve yönlendirildiğini iddia ettiği bir grubun liderini öldürdüğünü duyurdu. İran medyasına göre, grubun İran'daki hassas ve hayati yerleri vurmayı planladığı iddia edildi. Grubun tüm üyeleri İran istihbarat güçleri tarafından tutuklandı.

Azerbaycan ve İsrail'in yakın bağları var, Azerbaycan cumhurbaşkanı Mayıs ayında Nizami Gencevi Uluslararası Merkezi’nde yaptığı bir görüşmede İsrail ile ilişkilerin çok çeşitli olduğunu ve özellikle savunma sanayiinde güçlü olduğunu söyledi.

Aliyev de önceden "Azerbaycan'ın İsrail savunma sanayi ürünlerine tam erişimi olduğu bir sır değil" dedi.

LORA füzesi ve İsrail Havacılık ve Uzay Sanayii (IAI) Harop insansız hava aracı da dahil olmak üzere İsrail silahlarının, geçen yıl Ermenistan-Dağlık Karabağ savaşında Azerbaycan tarafından kullanılmıştı.