Murat Dağı’nda maden ÇED’ine iptal kararı: Kullanılacak siyanür insan sağlığını tehdit edebilir

Rıfat DOĞAN 

ARTI GERÇEK- Türkiye’nin önemli endemik türlerine ev sahipliği yapan Murat Dağı ile ilgili bölge sakinlerini sevindiren bir gelişme yaşandı. 

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Murat Dağı’nda Anadolu Export Maden firması tarafından açılmak istenen altın madeni projesi için ÇED Olumlu kararı vermiş, bölge sakinleri, baro ve çok sayıda yurttaş bu karara karşı dava açmıştı. 

MADEN PROJESİ NEDENİYLE TÜM GEDİZ HAVZASI ETKİLENEBİLİR

Davaya bakan Kütahya İdare Mahkemesi, şu uyarı ve tespitlerde bulundu:  

"-Bu doğrultuda bakıldığında, yağış ve kar sularının oluşturduğu drenaj ile madencilik faaliyetinden kaynaklı oluşan kirlenmiş yeraltı sularının ve açık ocakta birikecek olan suların yüzey sularına deşarjı ile Gümele Göleti başta olmak üzere Murat Çayı ve Gediz Nehri'ni etkileme riskinin olduğu ve bu riskin tüm Gediz Havzası'nı etkileyebileceğinin de açık olduğu, 

-ÇED raporunda, pasa alanında yağış ve kar suları ile meydana gelecek asidik maden drenajının oluşmayacağı bu nedenle herhangi bir önleme gerek duyulmadığı belirtilmişse de, özellikle pasa sahalarında oluşan kirli suların yüzey ve yeraltı suyu açısından büyük risk oluşturduğu, 

KESİLECEK AĞAÇ SAYISI 190 BİN 

- Proje sahasının içinde yer aldığı bölgenin deprem bölgesi olması ve alanda yer alan toprağın yapısına ilişkin özelliklerin de göz önünde bulundurularak projenin ana kısımları (havuzlar, yığın liç) için uygun yer seçimi yapılmadığı, 

-Bilirkişi tarafından yeniden yapılan hesaplamada, 3.548.403,15 m2 işletme alanından kesilecek ağaç sayısının 190.089 adet, çıkacak hasılatın ise 57.075 m3 olarak hesaplandığı, bu durumun kamu mallarının kullanımı açısından çok büyük bir eksiklik olduğu ve orman ekosistemine ilişkin olarak ÇED Raporunda yer alan tüm değerlendirmeleri sakatladığı,

SİYANÜR TARIM ALANLARINA TAŞINABİLİR, İNSAN SAĞLIĞI TEHDİT EDEBİLİR

-Çalışma sahasında, kullanılan siyanür ve havuzların tabanına serilecek jeomembran ile barajlarda depolanan ağır metallerden kaynaklanan risklerin, yan dereler ve yeraltı suları ile yakın çevredeki tarım alanlarına, Gediz havzasının kaynağı olması nedeniyle tüm havzanın tarım topraklarına taşınmasının olası olduğu, bu durum tarımsal üretim, gıda güvenliğini ve insan sağlığını tehdit edebilecek riskler içerdiği, 

-Bu nedenle dava konusu, Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu kararına konu Yıldız Altın Gümüş Madeni Kapasite Artırımı Cevher Zenginleştirme Tesisi ve Kırma-Eleme Tesisi projesinin yukarıda detaylarıyla değinildiği şekilde, insan sağlığı, orman ve bitki varlığı, hayvanlar, yer altı ve yüzey suları ile tarım alanları açısından önem arz eden riskler barındırdığı, 

ALINACAK TEDBİRLER DAHİ ORTAYA ÇIKACAK RİSKLERİ GİDERİLMEYEBİLİR

-ÇED raporunun anılan risklere yönelik olarak alınacak tedbirler bakımından yetersiz olduğu ve bir takım eksiklikler içerdiği, başka bir ifadeyle söz konusu risklerin, dava konusu ÇED raporu ile alınması taahhüt edilen tedbirler ile giderilmesinin mümkün olmadığı."

Kütahya İdare Mahkemesi açıklanan nedenlerle "ÇED olumlu" kararında hukuka uyarlık olmadığını belirterek dava konusu işlemi iptal etti.