Sulukule'de kentsel dönüşüm projesine 12 yıl sonra iptal kararı
Rıfat DOĞAN
ARTI GERÇEK- İstanbul 9. İdare Mahkemesi, Sulukule ile ilgili kentsel dönüşüm kararına onay veren Koruma Kurulu ve Fatih Belediyesi Meclis kararını iptal etti.
İstanbul’da yüzlerce yıllık bir tarihe sahip olan ve dünyanın en eski Roman yerleşimlerinden biri sayılan Sulukule, 2006 yılında başlayan kentsel dönüşüm sürecinde tamamen yıkıldı. Bu yıkım sürecinde açılan onlarca davadan biri Ağustos 2019’da sonuçlandı ve yenileme projesine ikinci kez iptal kararı verildi.
PROJE KAMU YARINA UYGUN DEĞİL
Sulukule Roman Kültürünü Geliştirme ve Dayanışma Derneği ile uzun yıllardır mahallede yaşayan ve tapuları atalarından miras kalmış olan üç Roman vatandaşın açtığı dava sonucu İstanbul 9. İdare mahkemesi, Koruma Kurulu kararını, aynı zamanda bu kararın uygulanmasına onay veren Fatih Belediyesi meclis kararını iptal etti.
Sulukule Platformu'nun kararla ilgili açıklamasında şu ifadelere yer verildi:
Mahkeme gerekçesinde, projenin 5366 sayılı yasaya, kamu yararına uygun olmamasını ve ortada bir ‘koruma’ bulunmamasını gösterdi.
SULUKULE’DE NELER OLMUŞTU?
Bin yıllık Roman Mahallesi ve UNESCO koruması altında olan Sulukule, Fatih Belediyesi’nin 5366 sayılı Yenileme Yasasının "en iyi ve ilk örneği olacağı" iddiasıyla, 2006 yılında yıkılmaya başlanmıştı. Yenileme Kurulunun 02.11.2007 tarih 20 sayılı kararı ile onaylanan bu projede, yaklaşık beş bin kişinin yaşadığı mahalle boş bir arsaymış gibi ele alınmış; mahalle sakinleri ya korkutularak mülksüzleştirilmiş ya da evlerinden zorla tahliye edilmişti. Yaşamları, kültürleri, toplumsal bağları hiçe sayıldı. Proje, UNESCO karar ve koruma kararları dikkate alınmadan hazırlandı ve uygulandı. Mahalle sakinleri, gönüllü uzmanlar ve sivil toplum desteğiyle hazırlanan alternatif proje de görmezden gelindi.
Yenileme projesi ilk kez, 26 Nisan 2012 tarihinde İstanbul 4. İdare Mahkemesi tarafından kamu yararı olmadığı gerekçesiyle iptal edildi. Geç gelen bu ilk karar çıkana kadar artık Sulukule’nin yerle bir edilmişti.
SULUKULE'NİN UZUN VE ZORLU HUKUK MÜCADELESİ
Fatih Belediyesi bu kararı aşmak ve inşaata devam edebilmek için ilkinden hiçbir farkı olmayan yeni bir proje hazırladı. Kültür ve Turizm Bakanlığı İstanbul II No' lu Yenileme Alanları Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunun 25.07.2012 tarih 51 sayılı kararı ile bu proje de hızla onaylandı.
Mahallenin hukuk mücadelesi devam etti ve ikinci projenin de iptali için dava açıldı. Son karar, ilkinden de geç bir şekilde, tam 12 yıl sonra, geçtiğimiz günlerde geldi. Geç geldiği kadar eksik gelen bu son karara karşı, hak aramak için "ehliyet"siz sayılan sakinler temyiz yoluna gittiler. Sulukule’nin uzun ve zorlu hukuk mücadelesi devam ediyor.
