TSK'da İzmir Marşı kaldırıldı

Can BURSALI

ARTI GERÇEK - İzmir Marşı, Türk Silahlı Kuvvetleri'nde acemiliğini tamamlayan askerlerin yemin töreni yürüyüşünde söylediği marşların arasından çıkarıldı.

2013 yılının Haziran ayındaki Gezi eylemleriyle birlikte popülerleşen ve muhalefetin önemli bir bölümünün kutlamalarda coşkuyla söylediği İzmir Marşı, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'a yönelik yapılan protestolarda da kullanılıyordu.

ÖNCEKİ DÖNEMLERDE KULLANILIYORDU

Türk Silahlı Kuvvetleri bünyesinde NATO'ya bağlı olmayan tek ordu olan Ege Ordusu bünyesindeki Muharebe Elektronik Bilişim Sistemleri (MEBS) Taburu'ndaki 20. Dönem Bedelli Er Eğitim Bölüğü'nün yemin töreninde yürüyüş yapan askerlere İzmir Marşı'nın kaldırıldığı bildirildi. 

Önceki dönemlerde yemin töreni yürüyüşünde İzmir Marşı'nın söylenerek uygun adımla yüründüğü öğrenilirken, değişikliğin MEBS Başkanı tarafından yapıldığı ve ilk kez 20. Dönem Bedelli Er Eğitim Bölüğü'nde uygulandığı belirtildi. Alınan bilgiye göre, geçen hafta düzenlenen törende askerlere İzmir Marşı yerine Sakarya Marşı ve MEBS Marşı söyletilirken, töreni izlemek için gelen ailelerin bulunduğu tribünlerdeki hoparlörlerden, marşın Haluk Levent tarafından söylenen versiyonunun çalındığı da öğrenildi.

OKULLARDA YASAKLANMIŞTI

İzmir Marşı, geçmişte de okullarda yasaklanmasıyla gündeme gelmişti. Geçen yıl İzmir Atatürk Lisesi müdürü Selamettin Demirhan, öğrencilerin İzmir Marşı söylemesini engellmeye çalışmıştı. 

Alanya Lisesi'nde bir müzik yarışması için prova yapan öğrenciler, İzmir Marşı'nı söylediği gerekçesiyle okul yönetimi tarafından uyarılmıştı. 

Balıkesir’in AKP’li Burhaniye Belediye Başkanı Necdet Uysal, belediye personeline konuşma yaptığı sırada İzmir Marşı çalan bir aracın geçişine "İşte Burhaniye böyle bir yer Allah hepimize sabır versin" diyerek tepki göstermişti. 

İstanbul Erkek Lisesi'nde müdür yardımcısı Metin Kuş'un Cumhuriyet Bayramı kutlama etkinliklerinde İzmir Marşı okuyan öğrencilere tokat atması üzerine Milli Eğitim Bakanlığı tarafından soruşturma başlatılmıştı. 

Bursa Anadolu Kız Lisesi'nde öğrencilerden zorla "iftar yemeği" parası alındığı ancak yemek verilmediği, tepki olarak İzmir Marşı söyleyen öğrencilere müdürün "edepsizler" diyerek yatakhaneye kilitlediği iddia edilmişti. 

Marş son olarak, İstanbul Kadıköy'deki Bahariye Ortaokulu'nda 23 Nisan etkinliğine hazırlanan öğrencilerin repeturvarından çıkarılmıştı.

İZMİR MARŞI'NIN TARİHÇESİ

Türk Silahlı Kuvvetleri Armoni Mızıkası'nın seslendirdiği İzmir Marşı'nın tarihçesiyle ilgili iki farklı görüş hakim. Müzik araştırmacısı Murat Meriç, İzmir Marşı'yla ilgili Onedio'da yayımlanan görüşünde şunları söylüyor:

"Tarihi biraz tartışmalı. Kimi kaynaklar aslının ‘Kafkasya dağlarında çiçekler açar’ dizesiyle başlayan marş olduğunu yazar. Besteci olarak görünen bir isim var: İzzettin Hümayi Elçioğlu ancak ispatlanmış değil. Bazı kaynaklar, Alman besteci Kurt Striegler’in bir bestesinden uyarlandığını yazsa da bu yanlış: Striegler, ‘Türk İzmir Marşı’nın bestecisi. Özetle: Söz yazarı ve bestecisi bilinmiyor, resmi kaynaklarda ‘anonim’ olarak geçiyor. Kimi kaynaklarda Muammer Sun ismine de rastlıyoruz ancak Sun marşı düzenleyen isimlerden biri."

Eserin el yazması kopyası bulunmadığını ve 1940'lı yıllardaki kopyasının ise 'Kafkasya Marşı' olarak geçtiğini belirten Murat Bardakçı'ya göre ise besteci İzzettin Hümayi Elçioğlu'na dair herhangi bir bilgi bulunmuyor. Dönemin kaynaklarında da İzzettin Hümayi Elçioğlu'na atıfta bulunulmadığını iddia ediyor ve ekliyor:

"28 Şubat günlerinde 'Onuncu Yıl Marşı' modası çıkmıştı, şimdi de 'İzmir Marşı!' Bir kesimin dilinde 'İzmir’in dağlarında çiçekler açar' diye terennüm edilip gidiyor! Sakın ola ki İzmir Marşı’nı küçümsediğimi düşünmeyin; eser bizim 'marş' kavramımıza tıpatıp uyan bir bestedir, melodisi güzeldir, kıvraktır, basittir ve herkes tarafından rahatça okunabilecek şekildedir. Gazetelerde günlerdir bu marş hakkında haberler çıkıyor ve eserin 1876 ile 1950 arasında yaşamış İzzeddin Hümayi Elçioğlu’nun bestesi olduğu söyleniyordu... Mesele de işte burada: İzmir Marşı zannedildiği gibi Millî Mücadele yahut Cumhuriyet dönemi eseri değildir, daha eskidir, halis muhlis imparatorluk devrine aittir, yani mehter gibi bir Osmanlı marşıdır!"