'Bir kadın hareketi olarak AKP' ve 22 yıllık icraatları

Artı Gerçek - AKP Genel Başkan Yardımcısı Fatma Betül Sayan Kaya, AKP'nin 'bir kadın hareketi olduğunu' belirterek, "AK Parti kadınların omuzlarında, sırtlarında yükleyip taşıdığı ve bugünlere getirdiği bir dava hareketidir" dedi.

Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Atatürk Kültür Merkezinde yapılan AKP Muğla 7. Olağan İl Kadın Kolları Kongresi'nde konuşan Kaya, AKP'nin dünyanın en büyük siyasi kadın hareketine sahip olduğunu da iddia etti ve ekledi: "Türkiye siyasetinde kadın hareketini başlatan bizim liderimiz, Cumhurbaşkanı'mız Recep Tayyip Erdoğan'dır."

AKP cenahından daha önce de benzer açıklamalar gelmişti. Örneğin; AKP Kadın Kolları Genel Başkanı Ayşe Keşir, 23 Şubat 2022'de yaptığı bir açıklamada Kaya ile benzer ifadeleri kullanmış ve "Dünyada örneği ve eşi olmayan en büyük siyasi kadın örgütü AK Parti'nin örgütüdür. Şunu söylemek hiç de yanlış olmaz ki; AK Parti aynı zamanda bir kadın hareketidir" demişti.

Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan da 2021'de yaptığı bir açıklamada, "Her ne kadar kadınlarımız seçme ve seçilme hakkını 1934 yılında elde etmişlerse de haklarını özgürce kullanmaya AK Parti ile başlamışlardır" ifadelerini kullanmıştı.

Peki gerçek öyle mi? Erdoğan'ın da sözünü ettiği gibi kadınlar haklarını AKP döneminde mi özgürce kullanmaya başladı? Biz de AKP'nin 23 yıla yakın iktidarı süresince kadınlar konusundaki icraat ve söylemlerini ortaya koyan bir derleme hazırladık.

İşte AKP'nin iktidarının kadın haklarına yönelik icraat ve söylemlerinin yalnızca bir kısmı;

İCRAATLAR

2011: Kadın ve Aileden Sorumlu Devlet Bakanlığı’nın yerine Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı kuruldu. Bakanlığın isminden “kadın” çıkarılırken Başbakan Erdoğan “Biz muhafazakâr demokrat bir partiyiz. Bizim için aile önemli" dedi.

2012: Kamuoyunda 4+4+4 Kademeli Eğitim Yasası olarak bilinen 6287 sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik, Resmi Gazete’de yayımlandı. 28 Şubat sürecinde kapatılan imam hatiplerin ortaokul kısmı, bu yasa ile beraber tekrar açıldı. Böylece kız çocuklarının okulu bırakarak erken yaşta evliliklerinin önü açılmış oldu.

2012: Sezaryenin tıbbi zorunluluk bulunan durumlarda yapılmasını öngören “Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı” Meclis Genel Kurulu’nda kabul edilerek yasalaştı. Başbakan Tayyip Erdoğan, “Kürtajı bir cinayet olarak görüyorum. Buna kimsenin müsaade etme hakkı olmamalı” dedi.

2014: Sağlık Bakanlığı’na bağlı hastanelerin on-line kayıt sistemi olan Medula sisteminde kürtaj işlemi için kullanılan 'tıbbi tahliye kodu' kaldırıldı ve bu konuda yapılan tüm tetkik ve hizmetler otomatik olarak durduruldu. Bununla kürtaj fiilen yasaklanmış oldu.

2016: 6715 sayılı İş Kanunu ile Türkiye İş Kurumu Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile 2000’lerin başından itibaren süren çalışma yaşamını güvencesizleştirme ve esnekleştirmeye yönelik yasal ve kurumsal değişim sürecinde bir adım daha atıldı. Zaman içinde uygulama alanı genişleyecek olan ve çoğunlukla kadınları etkileyen “kiralık işçilik” olgusu çalışma hayatına girmiş oldu.

2016: 20 Temmuz 2016’da ülke genelinde OHAL ilan edilmesinin ardından yayınlanan KHK ile Adıyaman Kadın Yaşam Derneği, Anka Kadın Araştırmaları Derneği, Bursa Panayır Kadın Dayanışma Derneği, Ceren Kadın Derneği, Gökkuşağı Kadın Derneği, KJA, Muş Kadın Çatısı Derneği, Selis Kadın Derneği, Van Kadın Derneği kapatıldı.

2016: Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’nın 8 Mart Dünya Kadınlar Günü için hazırladığı videoda bir kız çocuğunun evlendirilme görüntüsü için “gelenektir” ifadesi kullanıldı.

2016: Ensar Vakfı Karaman Şubesi’nde 45’ten fazla çocuğa yönelik cinsel istismar suçu ile ilgili haberlere yayın yasağı getirildi. Cinsel istismarda bulunulan Ensar Vakfı ile ilgili Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Sema Ramazanoğlu, "Buna bir kere rastlanmış olması hizmetleri ile ön plana çıkmış bir kurumumuzu karalamak için gerekçe olamaz" dedi.

2016: Anayasa Mahkemesi, 15 yaşını tamamlamamış çocuklara yönelik her türlü cinsel davranışın cezalandırılmasını öngören maddeyi iptal etti. Yeni tasarıya göre, 12 yaşından büyük çocuklara cinsel istismarda bulunanlar cezasızlık için ‘rıza’ kavramına başvurulabilecek.

2016: Meclis Genel Kurulu’na AKP tarafından cinsel istismar suçlarında, çocukla failin evlendirilmesi koşulu ile failin cezasızlığının önünü açan önerge sunuldu. Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, “Yaş engeli nedeniyle evlenemedikleri için mağdur olan aileler, dertlerini daha iyi anlatarak siyasi ve toplumsal desteği artırmalıdırlar” dedi.

2016: İstanbul Valiliği, LGBTİ+ Onur Haftası kapsamında 26 Haziran’da Taksim’de yapılacak yürüyüşü “hassasiyet” ve “güvenlik” gerekçesiyle yasakladı. 2003 yılından beri yapılan yürüyüş, ilk kez 2016’da yasaklandı.

2017: Müftülere nikah kıyma yetkisi veren yasanın onaylanmasının ardından, henüz genelge çıkmadan ilk müftü nikahı, kayyum atanan Bismil Belediyesi’nin kapattığı Nujin Kadın Evi yerine açılan evlendirme dairesinde kıyıldı. Müftü, “Ben de 8 çocuk babası olarak onlardan da inşallah en az beş çocuk istiyorum” dedi.

2017: 4 Kasım 2016’dan itibaren HDP Eş Genel Başkanları dahil olmak üzere 15 HDP milletvekili tutuklandı. Tutuklanan kadın milletvekilleri Figen Yüksekdağ, Nursel Aydoğan, Besime Konca, Tuğba Hezer ile birlikte Faysal Sarıyıldız’ın milletvekillikleri düşürüldü. BDP’li belediyelerden 94’üne kayyım atandı. Kayyumlar belediyelere bağlı 43 kadın merkezini kapattı. 2017'de başlayan ve yerellerdeki kadın kazanımları gasp eden kayyım uygulamaları bugün de devam ediyor.

2018: Adalet Bakanlığı ile Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı işbirliğiyle, Ankara Hakimevi’nde “Nafaka Sistemi Çalıştayı” düzenlendi. Nafaka sisteminin değiştirilmesi, boşanan kadınların haklarında kısıtlamalar yapılması 2015 Boşanma Komisyonu Raporu’nda yer almıştı.

2021: Kadınlara karşı şiddetle mücadelede en kapsamlı sözleşme olan İstanbul Sözleşmesi'nden gece yarısı Resmi Gazete'de yayımlanan Cumhurbaşkanlığı kararıyla Türkiye çekildi.

2025: Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu'nun (KCDP), 2024 yılı verilerine göre, 394 kadın cinayeti ve 259 şüpheli ölüm gerçekleşti. Bu veriler, platformun veri toplamaya başladığı 2010 yılından bu yana kayda geçen en yüksek rakamlar olarak açıklandı ve rekor seviyeye ulaştı. CHP İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu'nun hazırladığı ve 2022'de açıkladığı rapora göre ise 20 yılda en az 7 bin 186 erkekler tarafından öldürüldü.

SÖYLEMLER

AKP'nin kadın haklarını gasp eden icraatları kadar cinsiyetçi ve küfür içeren açıklamalar konusunda da karnesi oldukça kabarık.

Trabzon'un Of İlçesi'nde AKP'li Belediye Başkan Vekili Halil Alireisoğlu, afet ve acil durumlarla ilgili eğitim veren müftülük çalışanı Ayşe Yılmaz’ın konuşmasına, ““Sen kimsin de bize vaaz veriyorsun? Bu kadın nereden çıktı? Bu ne iş. Erkekler kadınlardan vaiz mi alırmış? Bizim kadınlardan alacağımız eğitime ihtiyacımız yok”” diye bağırdı ve mikrofonu kapattırdı. Aliresioğlu kendini “Temelde bayan olduğu için tepki gösterdim. Bayanların konuşacağı yer vardır, erkeklerin konuşacağı yer vardır” diye savundu. (3 Nisan 2016)

Dönemin hükümet sözcüsü Bülent Arınç, Meclis’te “Toplumsal barışı tehdit eden artan terör olaylarının nedenlerinin araştırılarak alınması gereken önlemlerin belirlenmesi amacıyla, Meclis Araştırması açılmasına ilişkin önergesi" için düzenlenen olağanüstü toplantıda HDP vekili Nursel Aydoğan’a “Bir kadın olarak sus” dedi. (29 Temmuz 2015)

Dönemin Sağlık Bakanı Mehmet Müezzinoğlu yılın ilk bebeğini ziyareti sırasında üç çocukları olduğunu söyleyen bebeğin babasına "O zaman sen söz dinleyenlerdensin" dedi. “Anneler, annelik kariyerinin dışında bir başka kariyeri merkeze almamaları gerekir. Merkeze iyi nesiller yetiştirmeye almalılar" diye konuştu. (02 Ocak 2015)

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Kadın ve Demokrasi Derneği (KADEM) ile Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’nın düzenlediği “Uluslararası Kadın ve Adalet Zirvesi”nde kadın-erkek eşitliği olmadığı görüşünü tekrar etti. Eşitliği “Mağdur olanın mağdur eden seviyesine çıkarılması” olarak tanımlayan Erdoğan, “Feministlere bunu anlatamazsın” dedi. (24 Kasım 2014)

Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) Tokat milletvekili Zeyid Aslan, kadın gazetecilere "Ben sizin bacak aranızı çekip gazeteye bastırsam, bunların gerçeği bu diye ahlaksız olurum değil mi?" diye taciz etti. (Temmuz 2013)

Dönemin başbakanı Erdoğan, Gezi protestoları sırasında Habertürk’te Fatih Altaylı’ya verdiği röportajda Dolmabahçe’deki ofisinden kadınların kıyafetlerini incelediğini söylemişti: “Değerlerine önem veren anne, baba kızının birilerinin kucağına oturmasını ister mi? Dolmabahçe’de ofisimin önünden Kadıköy’den gelenlerin filan orada durumunu görüyorum. Bütün bunları gördüğüm zaman, bunlar benim aslında kendi değerlerimle uyuşan şeyler değil. Buna rağmen benim toplumumun insanıdır diyorum, giyimine kuşamına şusuna busuna karışamam diyorum…” (Haziran 2012)

Dönemin Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek, kürtajın yasaklanmasıyla ilgili tartışmalar sırasında tecavüz sonucu gebeliklerde kürtaj konusu tartışılırken, "Anası olacak kişinin hatasından dolayı çocuk niye suçu çekiyor. Anası kendisini öldürsün" dedi. (Haziran 2012)

Dönemin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan 2011’de bir Konya mitinginde, Hopa'daki olayları protesto etmek için tank üzerine çıkan ve polis müdahalesi sonucu kalçası kırılan Halkevleri Merkez Yürütme Kurulu üyesi Dilşat Aktaş hakkında “O kadın, kız mıdır kadın mıdır?" diye konuştu. (11 Haziran 2011)

Dönemin Başbakanı Erdoğan, Münevver Karabulut cinayetinin ardından “Çocuğumuz öyle nereye giderse gitsin olmaz. Yalnız bırakılan ya davulcuya ya zurnacıya..” dedi. (Temmuz 2009)

Dönemin Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç, kapatılan DTP’li Mardin Milletvekili Emine Ayna’yı kastederek, “Çok garip bir yaratık. Allah akıl fikir versin” dedi. (22 Aralık 2009) (HABER MERKEZİ)

*Bu derleme hazırlanırken; Jin Dergi, Çatlak Zemin ve Bianet'ten yararlanılmıştır.