Toplumsal Hukuk üyeleri İstanbul Sözleşmesi eylemlerinde yaşanan hak ihlalleri raporunu açıkladı

Seda TAŞKIN

ARTI GERÇEK- Toplumsal Hukuk üyesi kadınlar İstanbul Sözleşmesi eylemlerinde yaşanan hak ihlalleri ve cezasızlık raporunu açıkladı. Mor mekanda gerçekleştirilen basın toplantısıyla hazırladıkları raporu sunan kadınlar kadınların Türkiye’nin dört bir yanında şiddete karşı mücadele ettiğinin altını çizdi. Kadınlar adına açıklama yapan Avukat Irmak Bakır, 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü öncesinde hazırladıkları raporu paylaşmak istediklerini belirterek, "İktidarın kadın özgürlük mücadelesini bastırmaya yönelik hamlesi, iktidar yandaşı örgütlerce uzun süre boyunca gündeme getirilen İstanbul Sözleşmesinin feshedilmesi talebine dair somut adımların atılması oldu" dedi.

‘İKTİDAR EŞİTSİZLİĞİ KORUYOR’

Bakır, iktidarın eşitsizliği korumak ve özgürlük mücadelesini bastırmak üzere İstanbul Sözleşmesinin feshini gündeme aldığını belirterek, "Sözleşmenin yürürlükten kalkacağı tarih 1 Temmuz 2021 olarak ilan edilirken, kadınlar, bu kararın yok hükmünde olduğunu ilan etti. İstanbul Sözleşmesi için sokağa çıkan, İstanbul Sözleşmesinden vazgeçmiyoruz diyen kadınlar polis şiddeti, soruşturmalar, davalar, burs kesintileri gibi müdahalelerle engellenmek istendi" dedi.

İstanbul Sözleşmesi eylemlerinde yaşanan hak ihlalleri ve cezasızlık raporunda öne çıkan başlıklar şu şekilde:

CEZASIZLIK

Kadınlara yönelik devlet şiddeti ile ifade ve toplanma özgürlüğü, işkence ve kötü muamele yasağı, kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkı, ayrımcılık yasağı gibi temel haklar ve güvenceler ihlal ediliyor. Polis müdahalesi olan 5 eylemden 4'ü ile ilgili Toplumsal Kadın olarak yaptığımız suç duyurularında kısa sürede takipsizlik kararları verildi. Yakın mesafeden gaz kullanımı, ayrımcılık içeren müdahaleler somut olarak ortaya konulmasına rağmen sonuç değişmiyor. Polis müdahalelerinin neredeyse tamamını yöneten, bizzat fiziki şiddet uygulayan, tehdit suçu işleyen Ankara İl Emniyet Müdür yardımcısı Mukadder Kardiyen hakkında yapılan suç duyurusu ve idari şikayet örnek olarak değerlendirilebilir.

Türkiye Genelinde İstanbul Sözleşmesi Eylemlerine Müdahaleler:

26 Temmuz 2020- İstanbul- Foruma Engelleme, Gözaltı, Para Cezası İstanbul Sözleşmesi Kampanya Grubunun Beşiktaş Abbasağa Parkı'nda forum yapmasına polis engel oldu. Polis engeli üzerine seslerini Beşiktaş sokaklarında duyuran kadınlar, "Kadınları değil cinayetleri engelle" sloganıyla Barbaros Meydanı'na doğru yürüyüşe geçti. Meydanda yapılan forumun ardından polisler 8 kadını gözaltına aldı. Üç Forum sonrası gözaltına alınan beş kadına 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu’na muhalefetten 789’ar lira para cezası verildi.

5 Ağustos 2020-İstanbul- Yürüyüşe engelleme, gözaltı İstanbul Sözleşmesini Uygula Kampanya Grubu’nun çağrısıyla kadınlar Kadıköy İskele Meydanı’nda bir araya geldi. Eylem sonrası yapılan yürüyüş iki kez polis barikatıyla engellenmek istendi. Kadınlar dağılırken atılan sloganlar gerekçe gösterilerek polis gözaltı işlemi yapmaya başladı. Bir kadın gözaltına alındı.

5 Ağustos 2020-İzmir-Polis müdahalesi, gözaltı İzmir'de yapılması planlanan yürüyüşe polis saldırdı. 16 kişinin ters kelepçelenip darp edilerek gözaltına alınmasının ardından alandaki diğer kadınlar oturma eylemiyle saldırıyı protesto etti. Eylemin ardından 5 kadın daha gözaltına alındı. Gözaltına alınan 18 kişi 6 hakkında 2911 sayılı Kanuna aykırılıktan dava açıldı. İzmir 44. Asliye Ceza Mahkemesinde 2021/608 Esas numarası ile görülecek davanın ilk duruşma tarihi 10.02.2022 olarak bildirildi. Polis şiddetine maruz kalan kadınlar da polisler hakkında suç duyurusunda bulundu. 6 Mart 2021- İstanbul- Polis müdahalesi, gözaltı 8 Mart kadın Platformu çağrısıyla Kadıköy’de yapılan miting sonrasında translara ve eylem komitesine müdahale oldu. 9 kişi gözaltına alındı. İstanbul eylemlerinin tamamında gökkuşağı renklerine müdahale edildi, lgbti+ bayrakları eylem alınmasına polis müdahale etti.

20 Mart 2021- Mersin- Engelleme, para cezası Kushimoto Sokağında bir araya gelen kadınlar tepkilerini dile getirmek için Özgecan Aslan Meydanına kadar yürümek istedi. Ancak sokağın sonunda polis barikatı ile karşı karşıya kalan kadınlar yürümekte ısrar ederek Özgecan Aslan Meydanına yürüdü. Meydanda kitlesel bir şekilde basın metni okundu. 8 Eylemle ilgili olarak kadınlara para cezası kesildi.

22 Mart 2021- İstanbul- Polis müdahalesi, gözaltı Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu İstanbul Sözleşmesi'nin feshedilmesine tepki amacıyla Taksim Meydanına çağrı yaptı. Meydanda buluşan kadınlar oturma eylemi yaptı. Uzun süre bölgeyi abluka altına alan polis, eyleme müdahale etti. Kadınlar gözaltı aracına alınıp daha sonra serbest bırakıldı.

9 27 Mart 2021- İzmir- Polis ablukası, soruşturma İstanbul Sözleşmesinden Vazgeçmiyoruz İzmir Kampanya Grubu, Konak’ta bir araya gelerek açıklama yaptı. Cumhurbaşkanı kararnamesinin hükümsüz olduğunu söyleyerek yırtan ve döviz taşıyan üç kişi hakkında savcılık tarafından soruşturma başlatıldı.

27 Mart 2021- Mersin- Engelleme "İstanbul Sözleşmesi’nden vazgeçmiyoruz" diyen kadınlar polis tarafından engellenmeye çalışıldı. Yürümekte ısrarcı olan kadınlar uzun süre polisler tarafından engellenmek istendi. Bu sırada güvenlik şube müdürü, 3 kadını hedef göstererek tehdit etti. Kadınların kararlılığı üzerine Özgecan Aslan Meydanına kadar yürüyüş yapılarak Meydanda basın açıklaması gerçekleştirildi. 27 Mart 2021- Antakya- Para cezası Hatay Kadınlar Birlikte Güçlü’nün çağrısıyla 27 Mart’ta Antakya/Köprübaşı’nda bir araya gelen kadınlar "İstanbul Sözleşmesi Bizim" diyerek basın açıklaması yaptı. İki kadına Kabahatler Kanunu’nun emre aykırılık maddesi uyarınca para cezası kesildi.

8 Nisan 2021- Tokat- Polis müdahalesi, gözaltı Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu’nun çağrısıyla Tokat’ta düzenlenmek istenen eyleme polis müdahale ederek, 7 kişiyi gözaltına aldı.

19 Haziran 2021- İstanbul- Engelleme, gözaltı Eşik platformunun çağrısıyla gerçekleştirilen "Büyük Kadın Mitingi"nde lgbti+ bayraklarına ve bazı bayraklara polis saldırdı. Miting çıkışında iki kişi gözaltına alındı.

1 Temmuz 2021- Mersin- Polis barikatı, müdahale Kadınlar Kushimato Sokağı’nda bir araya geldi. Yoğun polis barikatının arasından Kushimato Sokağı’ndan Özgecan Aslan Meydanı’na doğru yürüyüşe geçti. Alandaki bir binanın çatısından kadınlara su şişeleri atan bir saldırgana karşılık polis "Onları tahrik ediyorsunuz" diyerek kadınları suçladı. Olay sokaktakiler tarafından tepkiyle karşılandı ve protesto edildi. Kadınlar meydana giderken polis yürüyüşe barikat kurarak engel olmaya çalıştı. Kadınlar yerde sürüklenirken en son barikat aşıldı. Kadınlar yürüyüşe devam etti.

1 Temmuz 2021- İstanbul- Polis müdahalesi "İstanbul Sözleşmesi bizim, vazgeçmiyoruz" diyen kadınların İstanbul'daki buluşma adresi olan Beyoğlu Tünel Meydanı ve çevresi öğlen saatlerinden itibaren polis ablukasına alındı. Ancak binlerce kadın ve LGBTİ+ her türlü gözdağı çabası ve engele rağmen kentin farklı noktalarından hareket ederek Tünel'de buluştu. Galatasaray Meydanı'nda basın açıklaması yapmak isteyen kadınlar barikatla engellenmek istendi. Rusya Konsolosluğu önünde kurulan ikinci barikatı da aşan kadınlar burada polisin biber gazı ve plastik mermi kullandığı sert saldırısı ile karşılaştı. Saldırıya rağmen İstiklal Caddesi'ni terk etmeyen eylemciler burada basın açıklamalarını yaptı ve daha sonra sloganlarla Karaköy'e yürüdü.

Raporun sonuç kısmında ise devlet şiddete karşı kadınlar ve lgbti+'ların sokaklarda ve yaşamın her alanında bu kuşatmayı kırdığı sözlerine yer verildi. Şiddet faillerinin cezalandırılması ve toplanma ve ifade özgürlüğünün cezalandırılmasının engellenmesine yönelik mücadelenin devem ettiği belirtilirken, İstanbul Sözleşmesinin feshi yok hükmünde olduğu belirtildi.