Aşkın ve barışın simgesi: Van'da Sêva Mêxekrêj etkinliği

Şenol BALI

VAN - Sêva Mêxekrêj (Karanfilli elma) Kürt kültüründe aşkın ve barışın sembolü olarak kabul ediliyor. Geçmişte, âşık olan ama aşkını söyleyemeyen gençler, Sêva Mêxekrêj’i hazırlayıp âşık olduğu kişiye gönderiyordu. Aralarında sorun olan kişi veya topluluklar da Sêva Mêxekrêj'i birbirlerine göndererek barış için adım atıyor. Bu yönüyle, Sêva Mêxekrêj hem aşkın hem de barışın sembolü.

Birçok şarkıya ve hikayeye konu olan bu geleneğin ne kadar eskiye dayandığı tam olarak bilinmiyor. Ancak İran ve Irak’taki Kürtler tarafından hâlâ yaşatılıyor. Son yıllarda da Türkiye’de bu geleneğin yaşatılması için çeşitli etkinlik ve atölyeler düzenleniyor.

KÜLTÜR PLATFORMU CHALAK EVENTS, GELENEĞİ CANLANDIRIYOR

2017 yılında bir grup öğrencinin girişimiyle İstanbul’da kurulan, devamında Van ve Diyarbakır’da da edebiyat, kültür ve sanat çalışmalarına başlayan Chalak Events isimli platform, son yıllarda geleneğin yaşatılması için etkinlikler düzenliyor. Sêva Mêxekrêj,14 Şubat Sevgililer Günü'nde etkinlik ve atölyelerle gençler arasında daha çok yayılıyor.

İRANLI KÜRT SANATÇI SAEEDİAN ATÖLYELER DÜZENLEDİ

Geleneğin Kürt kentlerinde yayılmasına katkı sunan bir başka isim de İranlı Kürt sanatçı Seywan Saeedian. Hurda parçalarından yaptığı heykellerle adını duyuran Saeedian bu gelenekle ilgili bir proje geliştirdi ve Diyarbakır’da Sêva Mêxekrêj atölyeleri yapıldı. Saeedian, unutulmak üzere olan geleneğin canlandırılması ve 14 Şubat'ın bu şekilde kutlanması için yıllarca emek harcayan isimlerden.

VAN'DA YOĞUN İLGİ

Bu yıl, gençlerin bir araya gelerek elmayı karanfille bezediği adreslerden biri de Van oldu. Chalak Events tarafından kentteki bir kafede düzenlenen etkinliğe ilgi yüksekti. Önce geleneğin tarihi ile ilgili kısa bir bilgilendirilme yapıldı, ardından karanfilli elmanın nasıl hazırlanacağı anlatıldı. Gençler, saatler süren emeğin sonunda karanfille benzedikleri elmaları ya birbirine hediye etti ya da evlerine götürdü.

'SEVGİ VE BARIŞIN KÖPRÜSÜ'

Artı Gerçek’e konuşan Chalak Events üyesi Hakan Akdeniz, "Sêva Mêxekrêj, doğuya daha doğrusu Mezopotamya’ya ait bir kültür. Bir simge aslında. Eskiden birbirini sevenler, sevgilerini rahatlıklar dile getiremezdi. Bu nedenle elmayı, emek ve sabırla süsleyerek sevdiğine verirdi. Karanfilli elmanın bir misyonu bu. İkincisi ise aralarında sorun olanlar da bir barış sembolü olarak bu elmayı birbirlerine verirlerdi. Yani karanfilli elmayı, bir sevgi ve barış köprüsü gibi tanımlayabiliriz" dedi.

'ETKİNLİKLERİ SÜRDÜRECEĞİZ'

Sêva Mêxekrêj'e son yıllarda ilginin arttığına dikkat çeken Akdeniz, "Chalak Events olarak İstanbul, Diyarbakır ve Van’da daha önce bu atölyeleri düzenledik. Son yıllarda başta gençler olmak üzere toplum içinde yayıldı. Hiç duymayanlar merak edip soruyor. Ailesinden bilenler de var. Her yıl 14 Şubat Sevgililer Günü için bu etkinlik düzenleniyor. Düzenlemeye devam edeceğiz" diye konuştu.

BİR ELMAYI SÜSLEMEK 2 SAAT SÜREBİLİYOR

Elmaya arada boşluk kalmayacak şekilde karanfilleri tek tek saplayarak yapılan Sêva Mêxekrêj, zahmetli bir o kadar da keyifli bir uğraş. Akdeniz, "Sabır ve emek istiyor. Karanfili sırayla elmaya batırılıyor. Bir bir yerleştiriliyor. Bunun simetrik olması önemli. Bir elma süslemek iki saat dolaylarında bir zaman alabiliyor" dedi.

'HİÇ BOZULMAYAN SEVGİ VE BARIŞIN SEMBOLÜ'

Etkinliğe katılan Meral Okçu ise "Barış, sevgi ve dostluğu simgeliyor. Geçmişte sorun yaşayan aşiret veya bireyler, barışmak için bu elmayı birbirlerine hediye ederlerdi. Burada bir emek de var. Yapım esnasında güzel duygular uyandırıyor insanda. Elmayı karanfille kapladığında yüz yıl bozulmadan kalabiliyormuş. Burası önemli. Hiç bozulmayan bir şeyi, sevgi ve barış için karşıdakine verdiğinde bu büyük sembol olur. Ki böylece aradaki sevgi de barış da bozulmaz. Çok güzel bir gelenek. Saklı kalmamalı, Kürtlerin arasında daha çok yayılmalı" diye konuştu.