Göbeklitepe’de araştırmacılar, dünyanın en eski güneş takvimine ulaşmış olabilir
Artı Gerçek - Edinburgh Üniversitesi'nde arkeologlar, dünyanın bilinen en eski tarihi yapısı olan ve dünyanın en eski tarım topluluklarının bulunduğu Göbeklitepe'de, işlemeli bir taş sütunun üzerinde bulunan işaretleri yeniden yorumladılar.
Araştırmacılar söz konusu işaretlerin ve yapının bir kuyruklu yıldız çarpmasını referans aldığını düşünüyorlar ve dünyanın belki de en eski güneş takvimini bulmuş olabilecekleri ihtimali üzerinde duruyorlar.
HOLOSEN ÇAĞININ BAŞLANGICINA İŞARET EDİYOR
Mezopotamya'daki bu alan yaklaşık 12 bin yaşında. Alan, Genç Buzul çağının sona erip, buzulların çekildiği devirden bugüne dek devam eden dönemin, bir başka ifadeyle dünyanın son jeolojik çağı olan Holosen devrinin başlangıcına tarihleniyor.
SÜTUNDAKİ OYMALAR NE ANLAMA GELİYOR?
İskoçya'daki Edinburgh Üniversitesi'nden 6 Ağustos Salı günü yapılan açıklamada, "Eski insanlar Göbeklitepe'deki bu oymaları, yaklaşık 13 bin yıl önce bir kuyruklu yıldız parçasının dünyaya çarptığı tarihi, yani M.Ö. 10bin 850'yi kaydetmek için yapmış olabilirler" denildi.
KUYRUKLU YILDIZ TEORİSİ, GÜNEŞ TAKVİMİNE İŞARET EDİYOR
Bu ana akım kuyruklu yıldız teorisi bilim dünyası için hâlâ tartışmalı bir mesele ve bazı bilim insanları bu teoriyi kabul etmiyor ancak araştırmanın başındaki bilim insanı Martin Sweatman'ın grubu, kuyruklu yıldız etkisinin doğru olduğunu varsayarak, Göbeklitepe'deki birkaç sütun üzerine oyulmuş bir dizi "V" şeklindeki sembolü yeniden incelediklerini söylüyor. Ekibin çalışmaları, her bir "V"nin tek bir gün olması durumunda, topluluğun 365 günlük güneş takvimini doğru bir şekilde işaretlediğini gösteriyor.
Araştırmacılar, Edinburgh Üniversitesi'nin yayınladığı bültende, "O dönemde yaz gündönümü takımyıldızını temsil ettiği düşünülen kuş benzeri bir hayvanın boynuna takılan bir "V" işareti ile temsil edilen bu sembolün teoriye güvenilirlik kattığını yazdı ve işarete dair "yakınlarda, muhtemelen tanrıları temsil eden, boyunlarında benzer V işaretleri olan başka heykeller de bulunmuştur" diye ekledi.
'11 ADET T ŞEKLİNDEKİ SÜTUN, AYIN EVRELERİNİ TAKİP EDİYOR'
Ayrıca, çalışma sırasında sütun üzerinde C ve D harfleriyle işaretlenmiş korunaklı iki mahfazanın (korunaklı, etrafı çevrili alan) 11 adet T şeklinde sütundan oluştuğu açıklandı. Çalışma ekibi, bölgedeki 11 rakamına özel önem veren diğer arkeolojik alanlarla birlikte yorumlandığında, bunun Göbeklitepe sakinlerinin 365 günlük bir güneş yılı içinde ayın 11 tam evresini de takip ettiklerinin kanıtı olduğunu söylüyor.
Ekip, kuyruklu yıldız çarpmasıyla ilişkilendirdikleri teorilerinin kanıtı olarak ise D Muhafazası'nda bulunan ve "Sütun 18" olarak adlandırdıkları alanı gösteriyor. 'Time and Mind'daki hakemli çalışmaya göre, sütun yatay bir "başı" ve dikey bir "gövdesi" olan insan benzeri veya antropomorfik bir şekle sahip.
Araştırmacılar, sütunun üzerinde bir kemer tokası ve kuyruklu yıldız olması muhtemel bir şeklin çizilmiş olduğunu ve tilki postundan bir peştamalın da görülebildiğini söylüyor.
KURUKLU YILDIZ TEORİSİ TARTIŞMALI
Çalışma ekibi, Sütun 18'deki olası kuyrukluyıldız şeklinin, günümüz Almanya'sında ortaya çıkarılan M.Ö. ikinci binyıla ait bir eser olan Nebra Gök Tekeri'ni anımsatabileceğini savunuyor. Disk şeklindeki buluntuda ay, gökyüzü, Pleiades olarak yorumlanabilecek bir grup yıldız ve (belki de en tartışmalı olanı) bir kuyruklu yıldız görülüyor.
Göbeklitepe'de çalışan Edinburgh Üniversitesi ekibi, eğer kuyruklu yıldız gerçekten teker benzeri diskin üzerindeyse, "paralel çizgilerle kesilmiş uzun, kavisli bir şekil" ile temsil edildiğini yazıyor.
Ancak kuyruklu yıldız hipotezi, "Nebra Gök Tekeri" olarak adlandırılan disk üzerinde çalışan araştırmacılar tarafından tam olarak kabul görmüyor; Astronomy Magazine'de 2021'de kaleme alınan bir makalede, bunun mitolojik bir tekneyi veya bir gökkuşağını tasvir ettiği öne sürüldü. Ya da aynı yıl Physics Today'de yayınlanan kısa bir habere göre, şekil bir aurora borealis (kutup ışıkları) de olabilirdi. (Kaynak: Space, ANKA, Popular Mechanics)
