İsa Baba Camii kiliseden dönüştürülmüş

İlkadım ilçesi Cedit Mahallesi İsa Baba Sokak'ta yer alan ve yılın her dönemi yüzlerce insanın ziyaret ettiği koruma altındaki İsa Baba Cami ve Türbesi'nin, Hristiyan denizciler tarafından yapılan küçük kiliselerden biri olduğu belirlendi. Samsun Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu'ndan alınan bilgiye göre; yapılan araştırmalarla Toraman Tepe'nin güneydoğusunda St. Theodara için inşa edilmiş bir kilise kalıntısının bulunduğu belirtildi.

Daha sonraki süreçte tarihi yapının, büyük İslam âlimlerinden Şeyh Seyyid Abdülkadir-i Geylani'nin (1078-1166) torunu olan ve mezarı İlkadım ilçesi Kökçüoğlu Mahallesi 100'üncü Yıl Bulvarı'ndaki eski şehir mezarlığında bulunan Şeyh Seyyid Kutbiddin tarafından cami ve türbeye dönüştürüldüğü kaydedildi. Türbe 1975-1976 yıllarında ise Samsun Belediyesi tarafından onarıldı ve tamamen bahçeye çıkarıldı. Mescit ise cami haline getirildi.

İsa Baba Cami ve Türbesi, Samsun Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu'nun 14 Ekim 1978 tarihinde aldığı karar ile sit kapsamına alınarak koruma altına alındı. Tarihi yapıların mülkiyeti ise Abdullahpaşa Cami Yaptırma ve Yaşatma Derneği, Vakıflar Genel Müdürlüğü, Abdullahpaşa Vakfı, İlkadım Belediyesi ve Türkiye Cumhuriyeti Devleti'ne ait.

Tarihi cami kesme taştan kare planlı olarak yapılmış ve üzeri basık bir kubbe ile örtülü. Caminin ibadet mekanı altlı üstlü yuvarlak kemerli ve uzun pencerelerle aydınlatılmış. Mihrap ve minberi ise Geç Dönem'de yapılmış ve özelliğini yitirmiş. Minaresi kare kaide üzerinde yuvarlak yivli gövdeli ve tek şerefli olan yapının yanında ise İsa Baba Türbesi yer alıyor. (DHA)