Prof. Dr. Gülersoy: Kız Kulesi için denetlenebilir, şeffaf bir restorasyon gerekli

Işık Üniversitesi Sanat, Tasarım ve Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümü Başkanı Prof. Dr. Nuran Zeren Gülersoy, Kız Kulesi restorasyonu hakkında değerlendirmelerde bulunduğu yazılı açıklama yaptı. Gülersoy, Kız Kulesi örneğinde olduğu gibi ortak kültürel değerlerin korunmasına ve gelecek kuşaklara aktarılmasına yönelik çalışmaların kamuoyunun ilgisini çektiği ve çeşitli boyutta tartışmalara konu olduğunu ifade etti. Bu denli değerli bir kültürel yapı için yürütülen restorasyon sürecinin denetlenebilir, şeffaf ve geniş katılımlı olması gerektiğini vurgulayan Gülersoy’un açıklaması şöyle:

'SÜREÇ, TOPLUMUN TÜM PAYDAŞLARIYLA İLERLETİLMELİ'

"Bu yaklaşım kültürel miras ve tarihi çevre koruma konusunda ortaya çıkabilecek yanlış değerlendirmelerin ve bilgi kirliliğinin önlenmesi açısından da gereklidir" diye konuştu. Çoğu zaman bir yapının restore edilmesi, kamuoyunda bir başarı olarak değerlendirilmekte ancak kimi zaman da uygun teknik ve yöntemler kullanılmadığında da ‘o tarihi eserin tahrip edilmesi’ biçiminde algılanmakta ve tepki çekmekte. Bu noktada ‘Restorasyon ne için ve nasıl yapılmalıdır?’ sorusunu sormanın yararı var.

'RESTORASYON, YAPININ ÖZGÜN HALİYLE KORUNMASIDIR'

Restorasyon, bir yapının yıkılmaması ve ayakta durması için değil, bütün tarihsel verileriyle tarihi çevrenin/ yapının yok olmaması için özgün haliyle korunmasıdır. Restorasyon sonucunda yapının ayakta durması önemlidir; ancak temel yaklaşım bütün tarihsel verileriyle yapıyı korumak üzerine olmalıdır. Temelinden bezemelerine, duvarlarına, çeşitli dönem eklerine uzanan bir yelpazede bu öğelerin her birine aynı oranda değer verilerek korumak gerekir."

'KIZ KULESİ’NİN RESTORASYON SÜRECİNE İLİŞKİN BİLGİLER SINIRLI'

İstanbul 6 Numaralı Kültür Varlıkları Koruma Kurulu tarafından onaylanan, Kültür ve Turizm Bakanlığı denetiminde yürütülen İstanbul Kız Kulesi restorasyonu çalışmalarının bilimsel yöntemlerle hazırlanan teknik raporlarla oluşturulan restorasyon projesi kapsamında alanında yetkin uzmanların danışmanlığında yürütüldüğünün açıklandığına işaret eden Prof. Dr. Nuran Zeren Gülersoy, Kız Kulesi’nin resmi web sitesinde rölöve ve restorasyon projelerine ilişkin bazı bilgi ve görsellerin paylaşıldığını, uygulama sürecine ilişkin bilgilerin ise sınırlı olduğuna dikkat çekti.

'KORUMA ÇALIŞMASININ ÖZGÜN BİLGİ VE BELGELERE DAYANARAK YAPILMASI ESASTIR'

Işık Üniversitesi Sanat, Tasarım ve Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümü’nden Dr. Öğr. Üyesi Gülay Kepsutlu ise sözü edilen sürekliliğin sağlanmasının tarihi yapıların ve tarihi çevrenin yaşatılabilmesi, Türkiye’nin de koruma konusunda taraf olduğu uluslararası sözleşmelere ve evrensel koruma ilkelerine ve tekniklerine bağlı kalınarak yürütülen koruma ve restorasyon süreçleri ile mümkün olduğunu vurguladı. Kepsutlu’nun açıklaması şöyle:

"Tarihsel yapıların yaşam sürelerini uzatmak ve dayanıklılıklarını artırmak üzere yapılan bir onarım müdahalesi olarak özetlenebilecek restorasyon süreci; geniş kapsamlı araştırma ve inceleme gerektiren, tarih, sanat tarihi, arkeoloji, müzecilik, koruma, mimarlık, şehircilik ve toplum bilimleri gibi geniş bir yelpazede uzmanlardan oluşan ekipler tarafından yürütülmesi gereken çok kapsamlı işlemler bütünüdür. Restorasyon, tarihi eseri oluşturan özgün malzemelerden başlayarak, taşıyıcı sistem olarak adlandırılan strüktürünün sağlamlaştırılması, yapısal elemanlarının, eskiyen, yok olan kısımların bütünlenmesi, eskimiş, işlevini yitirmiş ögelerin yenilenmesi, işlevini gerçekleştiremez duruma gelmiş yapıların yeniden işlevlendirilmesi gibi çeşitli kapsamda ve farklı düzeylerde inşai eylemler ve teknikler içeren çok geniş boyutlu bir koruma çalışmasıdır. Bu koruma çalışmasının özgün bilgi ve belgelere dayanarak yapılması esastır."