Sabahattin Ali'nin Kürk Mantolu Madonna eseri tiyatro sahnesinde

Artı Gerçek - Bulgaristan sınırını geçmek isterken faili meçhul cinayetle katledilen yazar ve şair Sabahattin Ali’nin tek aşk romanı olarak bilinen, ilk olarak 1943’te yayımlanan 'Kürk Mantolu Madonna', tiyatro sahnesine uyarlandı. Oyun, ilk gösterimini Caddebostan Kültür Merkezi’nde önceki gün yaptı.

Aysa Prodüksiyon tarafından sahnelenen oyunun yönetmenliğini ve uyarlamasını yapan duayen oyuncu Taner Barlas, aynı zamanda Raif Efendi karakterini de canlandırıyor. Raif Efendi karakterinin gençlik yıllarını ise Kıvanç Kürkcü oynuyor. Romana ismini de veren “Kürk Mantolu Madonna” karakteri olan Maria Puder’e de Ceren Benderlioğlu

Oyun, ilk gösterimini İstanbul’un Kadıköy ilçesindeki Caddebostan Kültür Merkezi’nde önceki gün yaptı.

TANER BARLAS: AYRI OLDUKLARI HÂLDE BİRBİRİNDEN KOPAMAYAN İKİ AŞIK VAR

Kürk Mantolu Madonna'nın Ali'nin ilk ve son aşk öyküsünü olduğunu söyleyen Taner Barlas, esere ilişkin şu bilgileri verdi:

“Sabahattin Ali’nin üç önemli romanı var; İçimizdeki Şeytan, Kucaklı Yusuf ve Kürk Mantolu Madonna. Diğer şiirleri, romanları, öyküleri olsun, hep sosyal içerikli romanlar bunlar. Kürk Mantolu Madonna'yı bugün yitirdiğimiz sevgililerin, bağlılıkların tekrar ortaya çıkması, anımsanması adına sahnelemenin gerekli olduğuna inandık. Çünkü burada çok büyük bir aşk öyküsü, bağlılık var; hiç bitmeyen, 10-20 sene süren bir aşk öyküsü var. Ayrı oldukları hâlde birbirinden kopamayan iki aşık var. Yani biz bu tatları kaybettik bugün ne yazık ki. O yüzden bunları bir kez anımsayalım. Bir kez daha gördüğümüzde ‘Ah, böyle aşklar da var mıymış’ diyelim. O yüzden bu roman benim çok ilgimi çekti. Zaten bu yüzden de Türkiye’de en çok okunan romanlardan biri Kürk Mantolu Madonna.

'OYUNUN İÇİNDE SÜRPRİZLER VAR'

Sabahattin Ali, Almanya’ya gidiyor eğitim için ve orada, anekdotlardan öğrendiğimize göre gerçekten böyle bir ressamla tanışıyor ve aşık oluyor. 2-3 ay beraber olduktan sonra ayrılmak zorunda kalıyor. Havran’a dönüyor ve aşık olduğu kadının hep geleceğini düşünü kuruyor Havran’a. Ki Maria Puder, döneceğine söz vermiş ama dönemiyor. Nedenini söylemeyeyim. Bu, seyircimize bir sürpriz olsun. Daha başka sürprizler de var oyun içinde. Dönemiyor ve Raif Efendi bunun kırgınlığı, üzüntüsü, yıkımı için de düşüncelerini ve duygularını yazıya dökmek istiyor ve bir hatırat yazıyor. Oyun, aslında bu hatırat üzerine kurulu; yaşadıkları, yaşadığı aşk üzerine kurulu.”

'GÜNÜMÜZDE MUHALEFETİ SANATÇILARDAN PEK GÖREMİYORUZ'

Yazarın hayatına da değinen Barlas, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Yani çok trajik bir yaşam öyküsü var. 1907’de doğup 1948’de öldürülmüş. Genç yaşta fikirleri nedeniyle kovuşturmalara uğramış, hapis yatmış, aslında öğretmen, öğretmenlikten kovulmuş. Yani bütün bu karmaşadan bıkmış ve kaçmak istemiş. Hapishanede tanıştığı bir arkadaşı, ona başka bir arkadaşını önermiş, Ali Ertekin adlı bir arkadaşını. ‘O, seni Bulgaristan’a götürür, kaçırır’ demiş ama ne yazık ki o salık verdiği arkadaşı Sabahattin Ali’yi Kırklareli’nde öldürüyor. Ne kadar trajiktir ki, hâlâ mezarının nerede olduğu veya ölüsünün nerede olduğu bilinmiyor. Ki bu adam, Türkiye’nin yetiştirdiği, yani 41 sene yaşadığı süre içinde bir sürü eser kazandırmış bir insan ve muhalif bir yazar. Ne yazık ki şimdi günümüzde bu muhalefeti pek sanatçılardan göremiyoruz.

'MUHALİF OLMAK SANATÇININ GÖREVİDİR'

Muhalif olmak bir sanatçının görevidir. Bir sanatçı iyiden, doğrudan ve adaletten yanadır. Nerede bir kötülük, adaletsizlik varsa bunu sergilemek, bunu seyircisiyle paylaşmak bir görevdir. Biz sanatçılar olarak bu görevi edindik ama ne yazık ki şuna gerçekten çok üzülüyorum. Eskiden yandaş sanatçı, iktidardan yana sanatçı, muhalif sanatçı ayrımı yoktu. Günümüzde ne yazık ki böyle bir ayrım var. İktidardan yana olanlar iyi para kazanıyor, dizilerde oynama şansına sahip ama muhalif sanatçılara bu alanlarda pek yaşama şansı tanınmıyor ne yazık ki. Gene de büyük sanatçılarımız var. Bunlar gerek tiyatroda olsun, gerek şarkıda, türküde olsun bu sanatçılar var. Bir Suavi, bir Edip Akbayram; tiyatroda Genco Erkal diye bir adam var, 86 yaşında ve bu insan hâlâ sanatını cesurca ve ödün vermeden yapıyor. O bizim için bir örnektir. Onun yolundan gitmek bizim hem görevimiz hem de onur duyduğumuz bir şeydir.”

KIVANÇ KÜRKCÜ: TANER HOCA’NIN YARATICI REJİSİNİ ROMANA KATKI OLARAK GÖRÜYORUM

Kıvanç Kürkcü de oyun için dekor tasarımcısı Tuncer’in kendisine ulaştığını belirterek şunları söyledi:

“Daha önce Devlet Tiyatrosu’nda onun ‘Huzur’ oyununda çalışmıştık. O ulaştı. Sonra metin geldi bana. Metni okuduktan sonra zaten romanı da biliyorum. O yüzden heyecan vericiydi. Bir de o orada oynadığım Mümtaz karakteriyle benziyor benim için. O yüzden ikisini benzeştirdim, hoşuma gitti, başka bir yerinden sanki benzer bir karakteri canlandıracağım diye. Güzeldi. Taner Hoca’nın rejisine özel olarak yaşlı hâliyle genç hâlinin arasındaki diyalog zaten çok yaratıcı bir reji. Çünkü ikisinin ilişkisini sürekli görüyoruz oyun boyunca. O yüzden başka bir boyut daha açılıyor bence romana göre. Romana yapılan bir katkı, yorum olarak görüyorum bunu. Daha Madonna’yla olan ilişkisi, aşkı üzerine odaklanan bir şey, romandan farklı olarak daha çok oraya odaklanıyor, orayı anlatıyor. Tabii ki eserin önemi, halktaki karşılığı da ortada. Bir yarım kalmışlık, yapılamayan, edilemeyen şeyler üzerinden bir hikâye olduğu için tabii ki bir hüzün, bir melankoli yaratıyor seyircinin üstünde. Çünkü geçmişe bakıp bir hesaplaşma ve pişmanlığa dönüşüyor. Hikâye de öyle. Onun da bir karşılığı var belli ki insanlarda, bir duygunun karşılığı herhalde ki bu kadar okunuyor, satılıyor. Romanı okuyan insanlar için daha farklı bir boyut açılacağını düşünüyorum. Okumayan insanların da gayet anlaşılır bir şekilde izleyeceğini düşünüyorum. Seyircimizi bekliyoruz.”

CEREN BENDERLİOĞLU: KEYİFLE OKUDUĞUM BİR KİTABI OYNUYORUM

Ceren Benderlioğlu da eserin önemine dikkat çekerek “Okuyucusu tarafından aslında ikiye bölünmüş bir kitap. Kimilerinin çok eleştirdiği, kimilerinin çok ama çok sevdiği bir kitap. Hâlâ daha sayfalarını ezbere bilen insanlar var. Edebi dilini çok sevdiğim, edebi kullanımını çok sevdiğim bir yazar. O yüzden keyifle okuduğum bir kitabı oynuyorum” dedi. Benderlioğlu, oyunun hazırlanış sürecini de şu sözlerle anlattı:

“Aysa’dan geldi teklif. Aysa ismini duyduktan sonra kabul ettiğim bir işti. Prova süreci 1,5 aylık bir süreçti ve Allah’tan benim çok boş olduğum dönemdi. Şu döneme denk gelseydi çok zordu ama 1,5 ay yoğun bir çalışmayla, neredeyse her gün çalışarak çıkarttık. Yorulduk ama güzel geçti. Çok kendi yorumumu da katamadığım, Taner Barlas’ın yönettiği bir oyun. Keyifle ve zorlanarak tabii ki çıkartmaya çalıştım, zordu ama güzel. İlk tiyatro oyunum aslında bu benim. Daha önce çocuk oyununda oynadım ama hani bu kadar büyük seyirciye hitap ettiğim ilk oyun. O yüzden açıkçası kendi oyunculuğumu ya da nasıl yorumladığımı artık bu saatten sonra eleştirecek kişi seyirci.”

'BU, ÇOK FARKLI BİR YORUM'

İlk oyundan sonra güzel geri dönüşler aldığını da belirten Benderlioğlu, “Zaten salonun yüzde herhalde 35-40’ı falan akrabalarımdı. Tabii ki düzeltilmesi gereken eleştiriler de vardı. Çünkü ilk oyundu zaten ama hatalar düzeltile düzeltile; 10’uncu oyunda gayet güzel oluyormuş, bütün tiyatrocular böyle yorum yaptı. Heyecanla bekliyorum. Güzel bir yorum. Üç farklı tiyatro tarafından yorumlanmış bir oyun. Bu, çok farklı bir yorum. Taner Barlas’ın yorumu. Keyifle izleyeceklerine eminim” diyerek sözlerini tamamladı.

Oyunun ocak ayı boyunca izleyiciyle buluşacağı yerler şöyle:

16 Ocak Salı-Kadıköy Caddebostan Kültür Merkezi’nde, saat 20.30’da,

17 Ocak Çarşamba-Şişli Trump Sahne’de, saat 20.30’da,

20 Ocak Cumartesi-Ataşehir Duru Tiyatro’da, saat 20.00’de,

24 Ocak Çarşamba-Zeytinburnu Fişekhane’de, saat 20.30’da,

25 Ocak Perşembe-Beylikdüzü AKSM’de, saat 20.30’da,

27 Ocak Cumartesi-Kozyatağı Kozzy’de, saat 20.30’da,

30 Ocak Salı-Başakşehir Moi Sahne’de, saat 20.30’da,

31 Ocak Çarşamba-Ataköy Yunus Emre Kültür Merkezi’nde, saat 20.30’da.