Sandıktan çıkan albüm-2: Debut üzerine

İlker Cihan BİNER

Artı Gerçek - Björk yaşamını sanat eserine dönüştüren bir sanatçı. Her albümünde bambaşka müzikal tarzlara, görsellere, hikayelere sahip. Renklere, seslere, kelimelere, ışığa biçim kazandırma anlamında varoluşunu sürekli yenileyen Björk, 30 yılı aşkındır kendi kitlesini yaratmaya devam ediyor.

Fakat onun ilk solo albümüyle ilişkili attığı oka odaklanmanın önemi var. Nitekim Björk'ün ‘Debut’ çalışmasının üzerinden tam 30 yıl geçmiş. (Çıkış Tarihi: 5 Temmuz 1993) Solistliğini yaptığı grubu Sugarcubes sonrası trip hop, jazz ve elektronik müziği nasıl harmanladığı ilham verici boyutlarda olduğu için bu albüm Björk'ün yaşamında değerli bir yerde.

Brian Eno ve Kate Bush sanatçının ‘Debut’ya çalıştığı süreçte ilham kaynakları.
Albüm çift anlamlılığıyla kuir tandanslı. İlki şarkıların dizilişi, akışkanlığıyla ilişkili. Katmanlaşarak büyüyen farklı müzikal melodilerin birbiriyle bağlantısı söz konusu. Özellikle ‘There’s More to Life Than This’ kaydında kuir bir bar olan Milk Bar’ın tuvaletinden sesler içeriyor.

İkincisi ‘Venus As a Boy’ Georges Bataille’ın ‘Gözün Öyküsü’ romanına gönderme niteliğinde. Şarkıdaki Hint ezgilerinin katkısında müzisyen Talvin Singh var. Şarkıda yapılan güzellik tarifi normatif olmanın ötesinde ilham veren, estetik güce sahip ışıklı bir gay ile ilgili.

Björk'ün albümü kaydetme aşamasında Londra'ya yerleşmesi ‘Debut’ nun alamet-i farikalarından. Şehrin dans müziğindeki gücü şarkıları yaratma aşamasında doğrudan etkili.
Üstelik grubu Sugarcubes ile müzikal uyuşmazlıklar ve sanatçının elektronik müzik tutkusu yine bir diğer önemli faktörlerden.

‘Debut’ daki ‘The Anchor Song’ , ‘Aeroplane’ Björk'ün Sugarcubes öncesi yazdığı şarkılar. Açılış şarkısı ‘Human Behaviour’ın yaratım süreci grup öncesine dayanıyor.‘I Remember You’ ,’Like Someone In Love" jazz formatlarında üretilen eserler. Sanatçının ‘Debut’yu beraber kaydettiği Nellee Hooper ise öncesinde Soul II Soul, Sinead O'Connor gibi önemli sanatçılarla çalıştı.

Hatta Björk sonrası Madonna ile çok özel çalışmalara da imza attı.
İkilinin ‘Debut’ üzerine olan beraberliğinde zamanın ötesinde/her dönem dinlenebilecek bir tını var. Şarkılar Hooper ile birlikte bambaşka versiyonlara dönüşürken ‘Big Time Sensuality’, ‘Violently Happy’ gibi elektronik ve house müzik formlarında büyük Björk hitleri ortaya çıktı.

‘Play Dead’ Danny Cannon’ın çektiği ‘Young Americans’ filminde de çalan hüzünlü bir şarkı. Eserdeki davullar Isley Brothers’ın ‘Footsteps in the Dark’ şarkısından alıntılar var.
Günümüzde albümün, videoların eskimemiş olması hem Hooper hem de Björk'ün vizyonlarının ne kadar derin olmasıyla alakalı.

Yer yer fütürist, surreal boyutlara ulaşan şarkı sözlerinden elektronik melodilere uzanan ağda ‘Debut’ günümüz gruplarını, solo sanatçıları etkilemeye devam ediyor.
Grimes, Perfume Genius, Roisin Murphy, Yeah Yeah Yeahs, Robyn gibi müzisyenler/topluluklar her fırsatta albümü yere göğe koyamayan konumdalar.
‘Debut’ tüm ışığıyla parlamaya devam ederken şu karanlık zamanlarda tutkusuyla yoldaş olmaya devam ediyor.