Viking Tanrısı Thor’un ünlü çekici İsveç’te bulundu

Mehmet ALTUN

Artı Gerçek - İsveç’in güneybatısında yer alan Halland eyaletindeki Ysby bölgesinde yürütülmekte olan bir konut geliştirme projesi sırasında yapılan arazi taramaları ve arkeolojik incelemeler sırasında arkeologlar tarafından 'türünün tek örneği' olarak değerlendirilen ve İskandinav Mitolojisi'nin en güçlü tanrılarından biri olan Thor’un ünlü çekici Mjölnir'in bir tür minyatürü olduğu düşünülen bir eser ortaya çıkarıldı. Çekicin bir amulet (muska) veya bir tür takı olarak kullanılmış olabileceği ihtimali üzerinde duruluyor.

Thor'un çekicinin bulunduğu bölgede geçmişte gerçekleştirilen kazılarda Neolitik ve Demir Çağı eserlerini ortaya çıkarıldığı, ancak bu eserin aynı bölgede ortaya çıkarılan ilk Viking Dönemi eseri ve aynı zamanda da Halland eyaletinde ilk defa keşfedilen Thor’un çekiç amuleti (muskası) olduğu belirtiliyor.

Halland'ın kültürel tarih müzesinin bir parçası olarak faaliyet sürdüren Kulturmiljö Halland'ın haberine göre "İskandinav mitolojisinde, amuletin temelini oluşturan çekiç “Mjölnir” olarak biliniyor ve Thor, çekici, ülkesi Asgard’ı devlerden korumak için kullannıyor."

Yaklaşık 9-11. yüzyıl aralığına tarihlendirilen amulet/takı biçimindeki eserin malzemesinin bronzdan ve ölçülerininse yaklaşık 3 santimetre (1.18 inç) büyüklüğünde olduğu görülüyor. Buluntunun büyük tanrı Odin'in oğlu Thor'un sihirli çekici Mjölnir’i temsil eden stilize bir eser olduğu anlaşılıyor. Eserin şaftında, bir tür ipin veya bağın dişli olduğu bir delik bulunuyor, bu nedenle de buluntunun olasılıkla bir kolye olarak kullanılmış olabileceği değerlendiriliyor.

Çekicin baş kısmında taramalı bir desen kazınmış olduğundan arkeologlar, çekicin bir tür kolye olarak tılsım, muska gibi bir nedenle takılmış olabileceği ihtimalini değerlendiriyor. Zira çekiç Mjolnir, Viking Çağı'nın en güçlü İskandinav tanrılarından biri olan Thor'un silahı olması nedeniyle koruyucu güçlerle ilişkilendiriliyor. Öte taraftan arkeonews'ten el alarak, bu tür buluntular "apotropaik tılsım olarak giyilen ve kötülüğü önlemek için Thor’un koruyucu gücünü çağıran popüler Viking Dönemi aksesuarları" olarak da biliniyor.

Bu türden bir kolye, sözde koruyucu güçlerinin ötesinde, dini bir öneme de sahip olabiliyordu. Zira bunlar Hıristiyanlığın yeni yolundan ziyade Form Sidr’e (“eski yol” anlamına gelen, yani geleneksel İskandinav tanrıları) bağlılığın açık bir sembolü olarak da kabul görüyorlardı. Öte taraftan uzmanlara göre bu eserin bölgede yeni yeni yayılan Hıristiyanlığın etkisindeki bir toplumda hala geleneksel ve kadim olan inançlara ve ritüellere olan bağlılığın sürdürülmekte olduğunu da ortaya koyuyor.

Kulturmiljö Halland’dan Per Wranning’e göre, müzeologlar şu anda nadir karşılaşılan bu Viking Çağı eserini büyük bir özenle koruyorlar. Bilim insanları, bu eserin ilk restorasyon çalışmaları tamamlandıktan sonra nesnenin metalik bileşimini de incelemeye başlayacaklarının altını çiziyorlar.

Thor

Kuzeyli Cermen kavimlerinin dilinde Thor, öteki Cermen halklarının dillerinde ise Donar, Donner, Dunor, Thunraz, Thunor olarak bilinen, mitolojik olarak en güçlü tanrılardan biri olarak kabul edilen ve birçok Cermen mitolojisinde yer alan şekliyle gök gürültüsü tanrısı olarak tanımlanıyor veÆsir’in en güçlüsü olarak biliniyor. Yunan Mitolojisi'ndeki karşılığı Zeus, Roma Mitolojisi'nde ise Jüpiter olarak atrif ediliyor.

Thor hakkındaki bilgilerin çoğu İskandinav mitolojisinde geçiyor. Megingjord adlı sihirli bir kemeri ve Tanngniost ve Diş Çatırdatan ve Diş Gıcırdatan anlamlarına gelen Tanngnisrir denilen iki keçisinin olduğu biliniyor. Mjölnir adlı efsanevi bir de çekiç kullandığı biliniyor. İşte bu haberin konusu olan çekiç de tam olarak burada acı geçen 'Mjölnir' oluyor. Çekiç dışında Thor, Járngreipr olarak bilinen ve Mjölnir’i kullanmak için giymesi gereken bir çift eldiven, bir kemer, taktığında gücünü iki katına çıkaran Megingjörð ve Járngreipr ile birlikte jötunn Gríðr tarafından kendisine verilen bir de asa Gríðarvölr’in sahibi olarak biliniyor.

İskandinav Mitolojisi'nin en güçlü Tanrısı

Thor, mitolojisinde en güçlü tanrılardan biri olarak biliniyor. Öyle ki; Thor, fırtınalar koparan, göğü ortasından ayıran, denizleri coşturan ve şimşekler yağdıran bir tanrı olarak kabul ediliyor. Gücü Odin tarafından teslim edilen iki sihirli nesneye sahip olduğu kabul ediliyor. Bu nesnelerden biri 'Mjolnir' diye bilinen bir çekiç olup, 'parçalayıcı' anlamında ve kocaman bir çekiç olarak betimleniyor. Çekicin Brokk ve Eitri adında iki kardeş tarafından yapıldığı, yapılırken, yine İskandinav Mitolojisi'nden kötülük ve kurnazlık tanrısı olarak bilinen Loki'nin sinek kılığına girip cüceleri ısırarak rahatsız ettiği, bunun sonucu olarak da bir kazanın yaşandığı ve ünlü çekicin sapının kısalmış olduğu söylenmektedir.

Bu iki cücenin ayrıca bu çekice birçok farklı özellik verdiği, bunlardan en ilginç olanlardan birinin de yine bu haberde okuduğunuz ve gördüğünüz çekicin botuntunda gizli olan sıradışılığı anlatıyor. Çekicin bu özelliği Thor onu kolayca saklayabilsin diye kazandırılmış oluyor. Diğer bir özelliği ise tıpkı bir bumerang gibi, her hangi bir düşmana atılınca düşmana tüm gücüyle çarpma ve sonrasında sahibinin ellerine geri dönebilme özelliği olarak tarif ediliyor. Öte taraftan Thor, kılık değiştirmek istediğinde ise 'Mjolnir' adlı olağanüstü çekici ile kendi etrafında hızlıca dönüyor ve böylece istediği kılığa girebiliyor; yine çekici ile fırtınaları kontrol ediyor, yağmurları onun sayesinde yağdırıyor. Hatta hatta çekici ile evlilikleri ve çeşitli nesneleri de kutsayabiliyor. İşte burada gördüğünüz bu fotoğraflar o çekicin minyatür birere fotoğrafı olarak görülüyor.

Thor'un keçileri ve sihirli kemeri

Thor'un sahip olduğu diğer bir sihirli nesne de altın Megingjord adlı kemer olarak biliniyor ve mitolojiye göre bu kemerin de Thor'un gücünü iki kat arttırdığı kabul ediliyor. Bunların yanı sıra Thor'un iki de keçisi bulunuyor. Bu keçilerden biri diş çatırdatan Tanngniost, diğeri ise diş gıcırdatandır Tanngrisnir olarak biliniyor. Thor, bu keçilerin çektiği araba ile hem yerde hem de gökte de yol alabiliyor. İngilizce'de 'perşembe' gününün adı olarak bilinen 'Thursday' de yine Thor'un adından geliyor. Marvel Comics'in 1960'larda Thor'u yeni bir kahraman olarak çizgi romanlarına eklediği biliniyor. Öte taraftan Thor'un zaman zaman DC Comics çizgi romanlarında da yer aldığı biliniyor.

Özel Hayatı ve bir tanrı olarak Thor'un ölümü

Thor, Odin ve Frigg'in oğlu olarak biliniyor ve Odin'den sonra gelen en önemli tanrı olarak kabul ediliyor.. Altın saçlı Sif ile evli olduğu söyleniyor. Thor'un ölümü ise tam da mitolojilere yakışacak türdendir. Buna göre Midgard'da, Jörmungand adında korkunç bir yılan vardır ve o yılan büyük tanrı Odin'in kardeşi olmayı başarır. Bunun üzerine Thor'la aralarında bir rekabet oluşur ve bu rekabet sonucu olarak da Thor onunla mücadele eder ve onu öldürür. Ancak bu korkunç yılan henüz suya devrilmeden hemen önce kuyruğunu Thor'a vurarak zehrinin bir kısmının ona bulaşmasına neden olur ve Jormungand ile Thor birlikte ölürler. Buna rağmen Ragnarok'un ardından Mjölnir çekici ve Odin'in asasının gücü ile bütün tanrılar yeniden dirilir ve bunun sonucu olarak da bütün evrende kibir ve kötülük yok olmuş olur. (KÜLTÜR SANAT)