'Bingöllüler bütçeyi nereye harcamamızı isterse oraya harcayacağız'

Mücahit AVRAS

ARTI GERÇEK - Nisan 1999 tarihinde yapılan yerel seçimlerde farklı Kürt siyasi parti ve hareketleri, HADEP ile birlikte ilk defa birden çok alanda belediye başkanlıkları kazanmıştı.

O dönemde kazanılan belediye başkanlıklarından biri de Bingöl'dü. Ancak Bingöl'de o dönemden bu yana yapılan 3 yerel seçimde de başarı gösterilemedi.

Bu bölgede inişli çıkışlı bir performans gösterse de varlığını sürdürmeyi başaran HDP ve Kürt siyasi partileri, şimdi 31 Mart'ta yapılacak yerel seçimlere hazırlanıyor.

Bu defa, Bingöl Merkez’de Hatice Kavran ile HDP Dış İlişkilerden Sorumlu Eş Genel Başkan Yardımcısı ve daha önce ABD'de Michigan Üniversitesi'nde akademisyenlik yapmış, bir önceki dönem HDP Milletvekili Hişyar Özsoy ile seçimlere girecek.

'YEREL YÖNETİMLERİN KENDİNE HAS BİR AVANTAJI VAR'

Seçim çalışmaları öncesi Artı Gerçek'e konuşan Hişyar Özsoy, Meclisteki tüm partilerin bölge illerinde HDP'ye karşı yaptıkları seçim ittifaklarını ve HDP'yi kriminalize eden sisiyasi dilinin, yerellerde karşılık bulup bulmadığını değerlendirirken, HDP'nin Bingöl'de hayata geçirmeye çalışacağı yerel yönetim anlayışını anlattı.

Neden belediye başkanlığı ve neden Bingöl?

Ben Bingöl'de doğdum ve lise yıllarına kadar da Bingöl'de yaşadım. Aynı zamanda bir dönem de parlamenter siyasetten milletvekilliği yaptım. Bu dönemde böyle bir görev uygun görüldü. Hem aday belirleme komisyonu hem genel merkezimiz hem de yerelde adaylığım yönünde talepler oldu. Ben de bu görevi memnuniyetle kabul ettim. Muhalefet partisi olmanın gereği olarak, iktidar partisinin icraatlarını sürekli eleştiriyoruz ve bu bakımda kimi değişimler uzun sürüyor. Ancak yerel yönetimlerin kendine has bir avantajı var. Göreve başlar başlamaz çalışmalara başlayıp projelerinizi pratiğe dökebiliyorsunuz.

Ayrıca Kürtlerin elindeki yerel yönetimleri kayyumlar eliyle ortadan kaldırmaya çalışan ve halkın iradesine ipotek koymaya çalışan bir anlayış söz konusu. Her ne kadar Bingöl'de kayyum atanması gibi bir durum yaşanmadı. Fakat bölgede yerel anlamda, Kürt meselesini kayyımlar eliyle zapturapt altına almaya çalışan bir anlayış söz konusu. Bu kayyumcu mantığa karşı yerel yönetimlerin çok güçlü bir şekilde sahiplenmesi gerekiyordu. Nihayetinde halkla temasınızın en yakın olduğu yerlerdir.

Yerelde sürekli halkla iç içe olmak, hem belediye hizmetleri itibariyle hem de kültürel anlamda toplumsal ve sosyo-ekonomik ihtiyaçlara somut olarak karşılık verebileceğiniz bir alan olduğu için bu göreve aday olduk.

'TOPLUMSAL KESİMLERİ KARŞI KARŞIYA GETİRMEK İSTİYOR ANCAK BU POLİTİKA TUTMAZ'

İktidar partisi AKP ve ortağı MHP, partinize yönelik kriminalize edici bir siyaset dili kullanıyor. Yerelde bunun karşılığı var mı?

Erdoğan ve Bahçeli'nin söylemleri yerel anlamda paydaş yöneticiler arasında da bir karşılık buluyor. Bunun yanında toplumsal tabakada buna yönelik çok ciddi tepkiler de söz konusu. Bu tepki sadece HDP tabanından gelmiyor. Genel olarak toplum AKP ve MHP'nin köşeye sıkıştığını, siyasi ve ekonomik krizin bunlar tarafından yönetilemediğinin ve kutuplaştırıcı politikaların bu sayede geliştiğinin farkında. Toplumsal kesimleri karşı karşıya getirmek istiyorlar ancak bu politika tutmaz.

Yerelde ve genelde uygulanan popülist politikalarla amaçladıkları şey, manipülasyonlarla koltuk elde etmek ve onu bir rant aracı devşirmektir. Bununla birlikte iş takipçiliği ve ilgili firmalarda tanıdıklarına bir şekilde çıkar sağlamaya çalışan bir kesim var.

Birçok sorunla boğuşan Bingöl, sosyo gelişmişlik endeksinin de son sıralarında yer alıyor. Bunu neye bağlıyorsunuz?

Bingöl maalesef sosyo-ekonomik gelişmişlik itibariyle çok çok gerilerde yer almaktadır. Bu durum sadece Bingöl'e has bir durum değil, bölgesel bir problemdir. Endeksin sonunda yer alan son 20 şehre bakıldığında, Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgesindeki şehirler ön plana çıkmaktadır. Bu problem maalesef sadece yakın dönemle de alakalı değil. Cumhuriyet kurulduğundan beri Kürt şehirleri merkez ekonominin çeperi durumuna itilmiş durumdalar. Dolayısıyla 1923'ten 2019 sürecine kadar buralarda sürekli bir gerileme görülüyor. Bu Türkiye'de uygulanan ekonomik modelle de ilgili bir olay.

Bunun dışında yıllardır bu bölgede uygulanan bir savaş ekonomisi de var. Olağanüstü hallerle ve sıkı yönetimlerle de bu ekonominin yürütülmesine çalışılmıştır. Kürt meselesinin adil ve demokratik bir şekilde çözülmesi yoluna gitmek yerine böyle bir uygulamaya gidilmiş. Bu da zaman içinde sorunlar yumağı oluşturmuş. Belediyeyi kazanmamız durumunda bu sorunları bir çırpıda çözeceğiz gibi bir anlayışta da değiliz.

Buna ancak, belediyenin sahip olduğu bütçeyi Bingöl halkının ihtiyaçlarını gözeterek, verimli bir şekilde, rant çevrelerinin çıkarları dışında kullanarak uzun vadeli bir çözüm geliştirebiliriz.

'BİNGÖL'DE ÇOK CİDDİ HASTALIKLAR VAR. OVASINDAKİ HİÇBİR KÖYDE SAĞLIKLI SU MEVCUTDEĞİL' 

Tam da bu noktada özellikle yaz ayları Bingöl halkının kabusu oluyor. Suyun kalitesiz oluşundan kaynaklı bir çok hastalık da baş göstermeye başlamış durumda. Siz neler yapmayı planlıyorsunuz?

Tabii genel anlamda bakıldığında bu çok trajik bir konu. Bingöl, adından da anlaşılacağı üzere her tarafı su kaynaklarıyla dolu olan bir kent. Fakat kent merkezinin yanı sıra, Bingöl ovasındaki hiçbir köyde de sağlıklı ve içilebilir su mevcut değil. Bu sorunu öncelikli olarak ele alacağız.

Ayrıca Bingöl'de çok ciddi hastalıklar var. Su ve çevresel faktörler yüzünden özellikle Bingöl ovasında çok ciddi kanser vakaları görülmekte. Özellikle milletvekili olduğum dönemde bu problemi medya yoluyla gündeme getirmeye çalıştım. Bunu parlamentonun gündemini de getirmiştim.

İnsanlar uzaya-fezaya çıkarken biz hala Bingöl'de içme suyu probleminden bahsediyoruz. Bu çok ayıp bir şey. Kent merkezinde hala birçok alanda kuyulardan su çekilmeye çalışılıyor.

-Bingöl'ün imarında da ciddi problem var. Sizin projeleriniz nedir?

Bingöl'de çok ciddi kentsel dönüşüm problemi var. Kültür mahallesi komple yıkılmasına rağmen yeniden inşa edilmiş değil. 2016 yılında belediye imar planı yapılmış ancak hala bakanlığın onayından geçmiş değil. Belediye kendi yaptığı planı ihlal etmiş ve bu çarpık kentleşmenin önünü açmış. Yan yana duran iki binada dahi kat farkını görebiliyorsunuz. Birine 4 vermiş birine 8 vermiş. Gerçekten imar açısından tutulacak bir tarafı yok bu durumun. Bingöl'de bir kent vizyonu da yok. Şu ana kadar Bingöl'e hiç kimse kent vizyonuyla yaklaşmamış. Bir kenti düşünün ki katlı otoparkı yok, içme suyu yok, her kış çok yoğun karın yağdığı bir şehirde karla mücadele araçları yok. Bunlar öyle çok büyük paralar isteyen şeyler değil. Bingöl Belediyesine gelen bütçede Bingöl'de yaşayan herkesin hakkı vardır. Bu bütçeyi harcarken de Bingöl halkının ihtiyaçlarını göz önünde bulunduracağız. Halk bu parayı nereye harcamamızı isterse biz de oraya harcayacağız. Kar temizlemek için, su hizmeti için ya da ulaşım için harcamak istiyorsa oraya harcanacak. Bunun sözünü veriyoruz.

-Bingöl küçük bir şehir olmasına rağmen ulaşımda yoğun sorunlar yaşanıyor. Toplu taşıma başlı başına büyük bir sorun. Ayrıca belediye, ulaşımı engellilerin kullanımına uygun olmayan araçlarla yapıyor, yollar yapılırken engelliler dikkate alınmadan yapılmış. Nasıl çözüme kavuşturulacak bu sorunlar?

Bingöl'de yollar ve kaldırımlar öyle bir şekilde yapılmış ki sağlıklı insanlar dahi kullanmakta sıkıntılar yaşıyor. Ulaşım için alınan araçlarda engelliler yokmuş gibi bir varsayımla hareket edilmiş. Bizim belediye meclis üyelerimizin ısrarı sonucu yollara sarı çizgiler de zorlukla çizdirilebildi. Kentin mekanlarını, kaldırımlarını ve yolları herkesin ihtiyacına uygun şekilde yapacağız. Bunlar da çok ciddi külfetler getiren çalışmalar değil.

'KADINLARIN TEMEL İHTİYAÇLARINI GİDERECEK ALANLAR DAHİ DÜŞÜNÜLMEMİŞ'

Türkiye toplumunda kadınlar ve gençler de bu dezavantajlı kesimlerin içinde. Bu iki kesimi de içine alacak şekilde yapmayı planladığınız projeler var mı?

Özellikle kadınların sosyalleşme alanları son derece sınırlı. Kent merkezine birçok alandan insanlar gelmektedir. Buralarda kadınların temel ihtiyaçlarını giderecek alanlar dahi düşünülmemiş. Eşbaşkan adayımızla birlikte kadınlarla bir araya gelerek ne gibi ihtiyaçları olduğunu tartışacağız. Belediyeden ne gibi istekleri olduğunu öğrenip uygun projeler üreteceğiz. Bunun sözünü veriyoruz.

Öte yandan Bingöl'de çok fazla genç nüfus var fakat savaş-çatışma ortamının yanında bu gençlerde gelecekle ilgili çok fazlaca bir karamsarlık var. Bugün Bingöl, Türkiye'de genç intihar oranı açısından ilk üç ilin arasında bulunuyor. Özellikle 17-25 yaşları arasında intihar oranı son derece yüksek.

Bunlara bir yaşam alanı sunacak ya da iş sunacak ve ihtiyaçlarını giderecek sosyo-ekonomik bir ortam söz konusu değil. Her geçen gün artan genç sayısının ihtiyaçlarına denk düşecek bir bütçe ayrılıyor değil. Ben meslek olarak da sosyologum. İntihar sosyolojisi de benim temel çalışma alanım. Göreve geldikten sonra da gençlerle bir araya gelip bu temel problemin üzerine de eğilmek istiyoruz. Gençler sadece yaşamak, eğitim almak ve geleceğe umutla bakmak istiyorlar.

Yerelde sosyal yaşam alanları gibi çalışmalar yapmayı düşünüyoruz ancak bunun temel çözümü merkezi politikalardadır. Gençlerle bir araya gelerek temel taleplerini öğreneceğiz. Bununla birlikte bir gençlik fonu bütçesi de oluşturmayı düşünüyoruz. Bunun nasıl kullanılacağına da gençlerin talepleri doğrultusunda karar vereceğiz.