Millet İttifakı'nın bölge stratejisi: Eğilim tek listeden yana

Remzi BUDANCİR

DİYARBAKIR - 14 Mayıs'ta gerçekleşecek olan Cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimleri için geri sayım sürerken, ittifaklar da mecliste en fazla milletvekilini kazanabilmek için çalışıyor. Siyasi partiler Ankara’da kurdukları komisyonlar seçim stratejileri üzerinde çalışırken, bölgede çalışama yapan parti teşkilatları da genel merkeze bölgelerinde oy oranları ile ilgili raporlar sunuyor.

MUHALEFET MECLİSTE ÇOĞUNLUK HEDEFİNDE

Cumhurbaşkanı adayı olarak CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nu gösteren Altılı Masa partileri, zayıf oldukları illerde tek liste, 'ittifak içinde ittifak' ve ayrı ayrı seçime girme seçenekleri üzerinde tartışma yürütüyor. Artı Gerçek’in edindiği bilgilere CHP, İYİ Parti, Saadet Partisi, DEVA, Gelecek Partisi ve Demokrat Parti’nin oluşturduğu Altılı Masa milletvekili sayısını arttırmak için üzerinde çalıştıkları kentler AKP’nin güçlü, Altlı Masa partilerinin önceki seçimde zayıf olduğu kentler. Bu kentlerde Altlı Masa partilerinin oylarında artış olsa da, ayrı ayrı seçime girmeleri durumunda bundan AKP kazançlı çıkacak gibi görünüyor. Genel görüş bu kentlerde tek liste haline girilmesi.

40’A YAKIN İLDE TEK LİSTE FORMÜLÜ

İlk etapta tek liste halinde seçime girilmesi yönünde karar alınan 11 il kesinleşmiş durumda. Ancak tek liste yöntemi bununla sınırlı değil. Birçok kentle ilgili çalışmalar sürüyor. Özellikle AKP’nin yüksek oy aldığı, çoğunluğu Kürt kentleri olan 40 ilde tek lise halinde girilmesi yönünde eğilim öne çıkıyor. Bu kentler oy kaybetse bile AKP'nin hâlâ güçlü olduğu bölgeler. Artı Gerçek’in edindiği bilgilere göre tek liste halinde girilecek iller arasında Bingöl, Bitlis, Muş, Dersim, Ağrı, Ardahan ve Iğdır bulunuyor. Bu kentlerde tek liste halinde girmesi durumunda AKP’de olan çok sayıda milletvekili Millet İttifakı’na geçmesi bekleniyor.

'İTTİFAK İÇİNDE İTİFAK' SEÇENEĞİ

Millet İttifakında sadece tek liste halinde girme yönünde karar yok, ayrıca bazı seçim bölgelerinde ittifak içinde ittifak halinde girmesi yönünde de bir çalışma var. Altılı Masa partilerinden DEVA, Gelecek ve Saadet Partisi’nin bazı illerde ayrı liste ile gireceği belirtiliyor. Bu iller muhafazakâr seçmen kitlesinin yoğun olduğu iller. Bu illerden biri Elazığ. Muhafazakar seçmenin yoğun olduğu kentte Saadet, Gelecek ve DEVA partisinin tek liste halinde girmesi bekleniyor.

Bölge illerde son durum ve Millet İttifakı'nın tutumu şöyle;

BATMAN

Batman muhafazakar seçmenin güçlü olduğu bir il olarak biliniyor. Hüda-Par’ın AKP listesinden seçime gireceği belirtilen kentlerden biri. Altılı Masa partilerinin tek liste olarak seçime girmesi beklenen Batman’da Hüda-Par’da önemli bir tabana sahip. 2018’de Hüda-Par’ın AKP’ye destek verdiği Batman’da HDP 181 bin, AKP ise 71 bin 561 oy aldı. Aynı seçimde Millet İttifakı partileri olan CHP, Saadet Partisi ve İYİ Parti yüzde 6.2’lik bir oranla 18 bin 118 oy aldı.

BİNGÖL

Muhalefetin tek lise halinde girmeyi planladığı kentlerden biri de Bingöl. AKP’nin güçlü olduğu kentlerden biri olan Bingöl’de 2000 dönemine benzer bir hava hakim. CHP’nin pek varlık gösteremediği kentte önceki seçimlerde AKP ve HDP yarışıyordu. 2018 seçimlerinde AKP yüzde 55.39’luk oranla 79 bin 294, HDP ise yüzde 26.79’luk oranla 38 bin 348 oy aldı. 2018’de Bingöl’de aday çıkaran Hüda-Par yüzde 4.35’lik oranla 6 bin 229 oy alabildi. Aynı seçimde Millet İttifakı partileri olan CHP 3 bin 310, İYİ Parti 5 bin 909 ve Saadet Partisi bin 570 oy aldı. Millet İttifakı’nın toplam 10 bin 789 oy alabildi. Üç milletvekilinden ikisi AKP, birisini HDP’de olduğu Bingöl’de bu seçimlerde DEVA ve Gelecek Partileri de yarışacak. Bu iki partinin yönetimi ve üyelerinin yüzde 90’ı AKP’den ayrılanlardan oluşuyor. AKP ve HDP’nin yarıştığı kentte Altılı Masa partilerinin tek liste ile seçime girmesi bekleniyor.

BİTLİS

Bitlis’te Bingöl gibi AKP ve HDP’nin yarıştığı kentlerden. 2018 seçimlerinde AKP’nin yüzde 44 oranla 73 bin 700 oy aldığı Bitlis’te HDP yüzde 42.5’lik oranla 69 bin 963, MHP yüzde 4’lük oranla 6 bin 714, İYİ Parti yüzde 3’lük oranla 5 bin 397, CHP yüzde 2.7’lik bir oranla 4 bin 498 ve Saadet Partisi yüzde 1.1’lik oranla bin 824 oy aldı. Bu seçimde AKP’nin listelerinden girecek olan Hüda-Par ise yüzde 1.1’lik oranla bin 815 oy alabildi. Cumhur İttifakının güçlü olduğu Bitlis’te Altılı Masa partilerinin tek liste halinde girmesi bekleniyor.

MUŞ

HDP’nin güçlü olduğu Muş’ta AKP’de önemli bir tabana sahip. 2018 seçimlerinde HDP yüzde 54.5’lik oranla 102 bin 810, AKP yüzde 32.4’lük oranla 61 bin 146, İYİ Parti yüzde 4.3’lük oranla 8 bin 138, MHP yüzde 3.7’lik oranla 7 bin 51 ve CHP yüzde 2.5’lik oranla 4 bin 660 oy aldı. 4 vekilli Muş’ta HDP ve AKP’nin ikişer milletvekili var. Millet İttifakı Muş’tan vekil çıkaramadı. Muhalefetin tek liste halinde seçime girmesi iktidarın aleyhine görünüyor.

AĞRI

Ağrı HDP’nin güçlü olduğu kentlerden biri. 2018 seçimlerinde HDP’nin yüzde 62’lik oranla 143 bin 882 oy aldığı kentte AKP yüzde 28.8’lik oranla 66 bin 616, MHP yüzde 2.5’lik oranla 5 bin 798 oy aldı. Millet İttifakı Partilerinden CHP yüzde 2.9’luk oranla 6 bin 727, İYİ Parti yüzde 1.7’lik oranla 3 bin 834 ve Saadet Partisi yüzde 0.8’lik oranla bin 891 oy aldı. Bu seçimde AKP listelerinden girmeye karar veren Hüda-Par ise bin 740 oy aldı. DEVA ve Gelecek partilerinde bu seçime gireceği kentte tek liste ile girilmesi bekleniyor. Dört Milletvekilinden üçü HDP, birisini ise AKP aldı.

IĞDIR

2018 seçimlerinde HDP yüzde 44.2’lik oranla 41 bin 544, MHP yüzde 23.9’luk oranla 22 bin 447, AKP yüzde 20’lik oranla 19 bin 463, İYİ Parti yüzde 5.9’luk oranla 22 bin 447, CHP yüzde 2.8’lik oranla 2 bin 668 ve Saadet Partisi yüzde 2’lik oranla bin 877 oy aldı. Diğer kentlere oranla Iğdır’da HDP ve MHP yarışıyor. İki vekilli kentte milletvekillerinin birini HDP, diğerini ise MHP kazandı. Iğdır’da MHP’nin milletvekili kazanmasının nedeni 2018 seçimlerinde İttifak oylarından kaynaklandı. Yeni seçim yasanına göre MHP’nin vekil çıkarması ise oldukça güç. Millet İttifakının tek listeden seçime girmesi durumunda Iğdır’da bir vekil çıkarabilir.

KARS

Kars tartışmalı olan kentlerden biri. HDP ile AKP’nin yarıştığı kentte İYİ Parti, MHP ve CHP’de önemli bir tabana sahip. 2018 seçimlerinde AKP yüzde 37.9’luk oranla 55 bin 906, HDP yüzde 31.9’luk oranla 47 bin 50, CHP yüzde 14.3’lük oranla 21 bin 131, İYİ Parti yüzde 7.4’lük oranla 10 bin 853, MHP yüzde 7.2’lik oranla 10 bin 662 ve Saadet Partisi yüzde 0.7’lik oranla bin 12 oy aldı. 2018 seçimlerinde milletvekillerinden 2’sini AKP, birini ise HDP’den seçime giren Ayhan Bilgen kazandı. Ayhan Bilgen 31 Mart 2019’da yapılan yerel seçimlerde HDP’den belediye başkanlığı adayı olup kazanmıştı.

ARDAHAN

Ardahan siyasi partilerin bir birine yakın oyları bulunuyor. 2018 seçimlerinde cumhur ve millet ittifaklarının yarıştığı kentte HDP tep başına seçime girmişti. Seçimlerde AKP yüzde 37’lik oranla 21 bin 702, CHP yüzde 25’lik oranla 15 bin 115, HDP yüzde 23.4’lük oranla 13 bin 661, MHP yüzde 6.8’lik oranla 3 bin 956, İYİ Parti yüzde 5.1’lik oranla 2 bin 994 ve Saadet Partisi yüzde 1’lik oranla 585 oy aldı. İki vekilli kentin milletvekillerinden biri AKP ve diğer CHP’de. Ardahan’da muhalefet partilerinin tek liste ile girmesi beklenen kentlerden.

İTTİFAK İÇİNDE İTTİFAK FORMÜLÜ

2018 seçimlerinde AKP yüzde 54.6’lık oranla 191 bin 584, MHP yüzde 13.5’lik oranla 47 bin 521, CHP yüzde 10.7’lik oranla 37 bin 696, HDP yüzde 10.1’lik oranla 35 bin 282, İYİ Parti yüzde 7.7’lik oranla 26 bin 929 ve Saadet Partisi yüzde 1.8’lik oranla 6 bin 191 oy aldı. Aynı seçimde Hüda-Par ise yüzde 1.5’lik oranla 5 bin 202 oy aldı. İttifakların yarıştığı kentte 5 vekilden 4’ü AKP, bir vekil ise CHP’de. Elazığ için gündemde olan yöntem ittifak içinde ittifak formülü. İYİ Parti ce CHP’nin de önmeli tabana sahip olduğu kentin seçmen ağırlığı muhafazakar seçmen. Bu seçmenin AKP’den rahatsız olsa bile CHP’ye oy vermeyeceği yönünde bir kanı var. Elazığ’da DEVA, Gelecek ve Saadet Partilerinin tek liste ile seçime gireceği ifade ediliyor.

CHP DİYARBAKIR’DA VEKİL ÇIKARMA HEDEFİNDE

Hüda-Par’ın AKP listesinden seçime gireceği belirtilen illerden biri Diyarbakır. AKP’nin yüze 21,18’lik oranla 178 bin 710 oy aldığı Diyarbakır’da HDP birinci parti. HDP aynı seçimde yüzde 65.98’lik oranla 556 bin 594 oy aldı. Aynı seçimde MHP yüzde 1, İYİ Parti yüzde 2, CHP yüzde 2, SP ise yüzde 1 oy aldı. Millet ittifakının aldığı toplam oy ise yüzde 6.87’lik oranla 57 bin 536. 2018 seçimlerinde 9 vekili HDP, üç vekili ise AKP kazandı. Yüzde 6 oy oranı alan Millet İttifakı vekil çıkaramadı. Hüda-Par Genel Başkanı Zekeriya Yapıcıoğlu’nun bağımsız girdiği seçimlerde yüzde 4.14’lük bir oranla 35 bin 230 oy alarak seçilemedi. CHP’nin vekil çıkarmayı hedeflediği Diyarbakır’da tek lise formülü tartışılsa da, Elâzığ gibi ittifak içinde ittifak formülü üzerine de tartışılıyor. CHP ve İYİ Parti dışında DEVA, Gelecek ve Saadet Partilerinin ayrı liste ile seçime girmesi yönünde eğilim var.

GENEL GÖRÜŞ TEK LİSTE HALİNDE GİRİLMESİ YÖNÜNDE

Altılı Masa partileri iller bazında çalışmalarını sürdürüyor. Ortak lise görüşü ise genellikle nüfus olarak küçük olan ve AKP’nin güçlü olduğu illerle ilgili öne çıkıyor. Bunlar çoğunluğu Kürt kentleri olan 40’a yakın kent. Şu anda bu kentlerde seçime tek liste halinde girilmesi yönünde eğilim öne çıksa da, hala kesin karar verilmiş değil. Birkaç gün içinde nihai kararın alınması bekleniyor.