Muhalefetten Erdoğan’ın anayasa çağrısına yanıt: Böyle bir hükümetle anayasa yapılmaz

Seda TAŞKIN

ARTI GERÇEK- Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın "gelin bu anayasayı beraber yapalım" davetine muhalefet icabet etmedi. Çünkü muhalefete göre Erdoğan’ın anayasa çıkışı aldatmacadan ve gündem değiştirmeden ibaret.

CHP İstanbul Milletvekili Mehmet Bekaroğlu, HDP Grup Başkanvekili Meral Danış Beştaş, Gelecek Partisi Genel Başkan Yardımcısı Ayhan Sefer Üstün, İYİ Parti İzmir Milletvekili Aytun Çıray ve DEVA Partisi Hukuk İşlerinden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Mustafa Yeneroğlu, Erdoğan’ın Anayasa davetini Artı Gerçek’e değerlendirdi.

CHP: ANAYASA ÇAĞRISI YAPIYOR AMA AYM KARARINI UYGULAMIYOR

"Cumhuriyetin 2’nci yüzyılına uygun demokratik, tüm kesimlerin kendisini bulacağı bir toplum sözleşmesi gerekiyor. Ama Cumhur İttifakıyla böyle bir anayasa yapılamayacağını sokaktaki çocuk bile biliyor" diyen CHP İstanbul Milletvekili Mehmet Bekaroğlu'nun değerlendirmesi şöyle:

"Yeni bir anayasa çağrısı yapıyor ancak 6 milyon insanın oy verdiği bir partiyi kapatmak için de bazı girişim içindeler. Anayasa çağrısı yapıyor ancak diğer taraftan Anayasa Mahkemesinin kararlarını uygulamıyor. Böyle bir Türkiye’de böyle bir hükümetle anayasa falan yapılmaz. Zaten böyle bir niyetleri olduğunu da düşünmüyorum. Anayasa meselesini gündemi değiştirecek bir örtü olarak kullanıyorlar."

HDP: TARTIŞMA ORTAMI OLUŞTURMADAN ANAYASA YAPILMAZ

Türkiye'nin demokratik, sivil, özgürlüklere dayalı ve herkesi kapsayacak bir anayasa ihtiyacı olduğunu vurgulayan HDP Grup Başkanvekili Meral Danış Beştaş ise "Ancak bunun yapılma yöntemi ve zamanlaması çok önemli. Şu anda Türkiye’de çok büyük bir kriz var hayatın her alanında. Bu anayasayı yapalım diyen iktidar uzun zamandır yaptığı konuşmalarıyla toplumu kutuplaştıran ayrıştıran bir dille siyaset yapmayı sürdürdü. Hâlâ da devam ediyor" dedi.

Beştaş, şunları kaydetti:

"Türkiye insanların düşünce ve ifade özgürlüğü yok, basın özgürlüğü yok, düşüncelerini ifade eden herkes tutuklanma, yargılanma, ceza alma durumu ile karşılaşıyor. Bir tartışma ortamı olmadan anayasa nasıl yapılacak? Bu mümkün değil. Anayasa sonuçta toplumun sözleşmesidir. Bu nedenle toplumun tamamının bu anayasa dair düşüncelerini, önerilerini, eleştirilerini özgürce ifade edebilecekleri zemine ihtiyaç var. Şu anda bir zemin yok. İlk adım öncelikle tartışma ortamını, düşüncelerin açıklanması için demokratik ortamı yaratmakla başlamalıyız."

GELECEK PARTİSİ: CİDDİYE ALMIYORUZ

Gelecek Partisi Genel Başkan Yardımcısı Ayhan Sefer Üstün'ün değerlendirmesi ise şöyle oldu:

"Anayasa ile ilgili değişecek bir konu varsa bu da sistem değişikliğidir. Ülkemizi adeta uçurumun kenarına getiren cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminden derhal vazgeçilip güçlendirilmiş parlamenter sisteme geçecek bir anayasa değişikliği yapılmalıdır. Ülkemizin buna ihtiyacı var ve biz buna konuşmaya hazırız. Kaldı ki bunların niyeti yeni bir anayasa yapmak değil. Sıkışmış gündemi, sıkışıklıklarını aşmak adına, gündemi saptırmak adına ortaya attıkları bir yalancı gündem olarak görüyoruz. Türkiye’nin gerçek gündemi vardır. Yolsuzluklar, israf, işsizlik, adaletsizlik, çiftçilerin hacizleri bütün bunları konuşmamız lazım. İktidar her hafta halkın gündeminin dışında bir suni gündem oluşturmak arzusunda. Eskiden bunu başarabiliyordu ama artık gerçek gündemi değiştiremiyor. İktidarın ortaya attığı yeni anayasa fikri aya çıkmak kadar suni bir gündemdir."

İYİ PARTİ: CUMHURBAŞKANI KENDİNE BÜYÜK YETKİLER TALEP EDİYOR

"12 Eylül anayasasını değiştiriyoruz, vesayeti kaldıracağız hikâyelerini çok dinledik. Özellikle 2010 anayasası 15 Temmuz hain kalkışmasını önünü açan anayasayı değiştirirken de aynı sloganları söylemişlerdi" diyen İYİ Parti İzmir milletvekili Aytun Çıray, "Bugün gelinen noktada anayasa dokuz defa değiştirildi ve yüz elliden fazla madde değişikliği yapıldı. Ortada bir 12 Eylül anayasası kalmış değil. Ayrıca yeni anayasadan söz ediyorlar, külliyen yeni bir anayasa yapmak için kurucu olmak lazım. Yani devletin kuruluyor olması lazım. Böyle bir şey de söz konusu değil" diye konuştu. Çıray, tartışmalara ilişkin şunları söyledi:

"Burada bu anayasa çalışmalarındaki amaç birincisi cumhurbaşkanı yine kendisine daha büyük yetkiler talep ediyor. İkincisi, gündem değiştirme amaçları olabilir. Üçüncüsü de kendisi için yeniden başkan seçilmekte büyük sıkıntı yaratan anayasanın 101’nci Maddesi ve ‘50+1’ ile ilgili seçilmeyle ilgili maddeler olabilir. Cumhurbaşkanı şu anda seçilmesinin imkânsız olduğunu görüyor. Ve iki defa seçildiği için 3 defa aday olması da imkânsız o yüzden bu konularda çare aramanın derdinde."

DEVA: ANAYASADAN ÖNCE ZİHNİYET SORUNU VARDIR

DEVA Partisi Hukuk İşlerinden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Mustafa Yeneroğlu ise "Sayın Cumhurbaşkanını yeni anayasa yapmaktan önce mevcut anayasaya uymaya davet ediyoruz" dedi.

Yeneroğlu'nun değerlendirmesi şöyle oldu:

"Cumhurbaşkanı Cumhur İttifakı dışındaki partilere çağrı yaptı ancak yeni anayasa ile ne kastettiğine dair somut bir bilgi vermedi. Sonradan Bahçeli’nin yazılı açıklaması ve Cumhurbaşkanının bu çerçeveyi kabul ettiğini söylemesiyle yeni anayasadan kastedilenin Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi adını verdikleri sistemsizliği daha da anti-demokratik bir noktaya taşıyacak ve kalıcılaştıracak rötuş hamlesi olduğunu öğrendik. Bu sebeplerle Cumhurbaşkanı ile Bahçeli’nin bahsettiği yeni anayasa ile bizim önerdiğimiz Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem birbiriyle uyuşamayacak derecede birbirine zıttır.

Bir düzenlemenin Anayasa olarak adlandırılabilmesi için her şeyden önce temel hak ve özgürlükleri koruması, Anayasal güçlerin tek elde toplanmasını engelleyecek şekilde kuvvetlerin ayrılması ve bunların kendi aralarında denge ve denetleme mekanizmalarına sahip olması gerekir. Böylece Anayasa keyfi yönetimi engelleyecek, bir ülkedeki en üstün ve herkesi bağlayıcı yasal mevzuat olmaktadır. Fakat mevcut durumda, Sayın Cumhurbaşkanı kendisi için yaptığı Anayasal değişikliklere sahip Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemli Anayasa’ya dahi uymamaktadır. Örneğin Meclis’in kendi kendisine yasama çalışmalarında bulunmasına, yargının bağımsız ve tarafsız olarak hukuka göre karar vermesine müsaade edebilir. Ancak bunu yapmamaktadır.

Ortada Anayasa sorunundan önce zihniyet sorunu vardır. Kendisini Anayasanın ve evrensel hukuk kurallarının üzerinde gören bir zihniyet; dünyanın en demokratik anayasası olsa bile ülkeyi keyfi bir yönetimle, anti demokratik olarak yönetmeye çalışacaktır. DEVA Partisi olarak Sayın Cumhurbaşkanını yeni anayasa yapmaktan önce mevcut anayasaya uymaya davet ediyoruz. Biz Güçlendirilmiş Parlamenter Sisteme dair çalışmalarımızı diğer partilerle de istişare ediyoruz, vizyon belgemizi de yakında açıklayabiliriz. Kapımız demokrasi, kuvvetler ayrılığı ve hukukun üstünlüğü çerçevesinde herkese açıktır."