Özgür Özel: Her türlü farklılığa gözümüzü kapayacağız

Artı Gerçek- CHP Genel Başkan Özgür Özel, İzmir'de partisi tarafından "'Bağımsız Yaşam Hakkı' sloganıyla düzenlenen Engellilik Çalıştayı'na katıldı. Özel, "Bugün bir itirazı söze dönüştürmek üzere çalıştayın adı ‘Engellilik Çalıştayı’ olarak belirlenmiş. Engelli örgütlerinin talebiyle, itirazlarıyla. Diyorlar ki ‘Engelli olan biz değiliz, engelleniyoruz.’ Bu yüzden meselenin engellilik, engellenme üzerine kurulması ve ifade edilmesi gerekir. Maalesef üzerine düşen sorumlulukları yerine getirmeyip, konunun muhatabına ve mağduruna kusur atfeden bir iktidar anlayışı ile karşı karşıyayız" dedi.

'10 MİLYONDAN FAZLA EMEKLİ VAR'

Engellilerin sorunlarına dikkat çeken Özel, "63 bin öğretmen varken mezun olmuş da görevlendirilmemiş, rahmetli Ecevit’e bunların hesabını soran Erdoğan’ın Türkiye’yi getirdiği noktada 1 milyon öğretmen var atanmamış olan. Onlara dönüp ‘atanamayan öğretmenler’ diyor. Sanki kusur kendilerindeymiş gibi ya da çok istenmiş de bir türlü olmamış gibi. Engeliler de bir benzer durumla karşı karşıya kaldıklarını, engellendiklerini, haksızlığa uğradıklarını, kendileriyle ilgili kamunun gerekli sorumluluğu yerine getirmediğini, bu yüzden de bu çalışmanın adının ‘Engellilik Çalıştayı’ olmasını talep ettiler. Gerçekten itirazlarında haklılar. Çünkü biraz önce Cemil Başkan da bir veriden bahsetti. Ancak en sonuncusu üç yıl önce açıklanan resmi verilere göre 5 milyon 841 bin engelli vatandaşımız bulunuyor. Yani devlet diyor ki, ‘Benim vatandaşlarımın engellilik sayısı 5 milyon 841 bin.’ Oysa bu salondaki bu işin uzmanı sivil toplum örgütleri, dernekler yaptıkları çalışmalarda bu rakamın 10 milyonu aştığını söylüyorlar. Bu konuda doğru verilere erişmek için devletin şeffaf olması lazım, paylaşımcı olması lazım" diye konuştu.

'ENGELLİLER YILLARDIR ÇÖZÜM BEKLİYOR'

İktidarın engellilerin sorunlarını çözmediğini ifade eden Özel, "Ancak maalesef, bundan çok gerideler ve bugün engellilerimiz yıllardır çözüm bekleyen ağır sorunlarını ifade ederken, rakamlara dahi erişememek gibi bir sorunla karşı karşıyalar. Bugün Aile ve Sosyal Hizmetler Gölge Bakanımız Aylin Nazlıaka koordinasyonunda düzenlenen bu çalışma, hem dün yapılan panel ve verimli çalışmalarla hem bugün 15 ayrı masada yapılacak olan tartışmalarla aslında hem Türkiye’ye İzmir’den bir sorunun varlığını, çözüm yollarının neler olacağını söyleyecek, hem de partimizin içinde bulunduğu program hazırlama çalışmalarına çok özlü bir katkı sağlayacak" dedi.

'ENGELLİLERE YÖNELİK DÜZENLEMELER KAĞIT ÜZERİNDE KALDI'

Özel, sözlerini şöyle sürdürdü:

'5378 sayılı Engelliler Kanunu’nun yürürlüğe konduğu 2005 yılından bu yana engellilerin eğitim, sağlık, istihdam, sosyal güvenlik ve erişebilirlik alanlarındaki hakları halen daha teslim edilmedi. Bu düzenlemeler 2005 yılında o zaman Meclis’te iki parti varken ve çok sayıda parti baraja takılmış iken Cumhuriyet Halk Partisi’nin en olumlu katkılarıyla, en ciddi destekleriyle ortaya çıkarıldı. Komisyon çalışmalarına yapıcı katkı verdik. Sivil toplum örgütlerini, meslek örgütlerini, sağlık meslek örgütlerini, o sağlık alanında ve sosyal güvenlik alanındaki sözü olan herkesin dinlenmesini sağladık. Komisyon ortamında, genel kurul ortamında en yapıcı katkılar verildi. Ancak bu düzenlemeler iktidar tarafından, yürütme tarafından hayata geçirilmediği için büyük oranda hep kağıt üzerinde kaldı. Engellilere ait resmi veriler bile yıllardır güncellenmiyor. Milli gelirden nüfuslarına göre hak ettikleri payı kesinlikle alamıyorlar. Hâlâ fiziksel çevreye, ürünlere, haklara, hizmetlere erişimin önünde ciddi engeller var. Engellilere sunulan sosyal yardım karakterli hizmetler her zaman her daim partizanca kullanılabilmeye, ayrımcılığa açık."

'HERKESİ EŞİT GÖREN, AYRIM YAPMAYAN ANLAŞIN SÖZÜNÜ VERİYORUM'

CHP iktidarında ayrımcılığın son bulacağı sözünü veren Özel, "Türkiye’de iktidar partisinin, dünyadaki oranların da üzerinde olmasıyla övündüğü üye sayısı aslında yoksullara karşı, dezavantajlı gruplara karşı hatta engellilere karşı, hep iktidar partisine üyeliğin bu yardımlara erişimi kolaylaştırdığı noktasında yapılan yerel telkinler üzerinden, yerel yöneticilere ya da parti teşkilatına verilen hedeflerin tutturulmasıyla ilgili katı söylemlerin, bu yardımlara erişimde mutlaka ve mutlaka sanki parti üyeliği gerekiyormuşçasına yapılan çalışmalar… Pek çok engelli vatandaşımız halen burada daha ifade ediyor. ‘Hiç haberim olmadan kaydolmuşum, benim o partiyle ilgim yok. Ama kaydımı silersem sanki yardımlar kesilir diye söylüyorlar’ diye ifade ediliyor. Bunların ayıplı taraflarını mevcut iktidara bırakıyorum. Bugün İzmir’de il kongresi yapacak olan, genel başkanlarını ağırlayacak olan bu işin ayıplı taraflarını iktidar partisine bırakıyorum. Ama Cumhuriyet Halk Partisi’nin iktidarında sosyal yardımlarda olsun, engellilerle ilgili yapılan çabalarda olsun, bırakın partizanlığı her türlü farklılığa karşı gözünü ve kulağını kapatmış, herkesi eşit gören ve hak edenler arasında en ufak bir ayrımcılık yapmayan anlayışımızın buradan size onur sözünü veriyorum" diye konuştu.

'ENGELLİ AYLIKLARINI OKUMAYA UTANIYORUM'

Ekonomik krize dikkat çeken Özel, "Bugün tüm vatandaşlarımız büyük bir ekonomik yıkım yaşıyor. Bu iktidarın geldiği günle bugün arasında emeklilerin aldığı maaşlarda, bu memur emeklisi de olsa aynı, işçi emeklisi de olsa aynı. En düşük emekli maaşı karşılaştırmalarında, asgari ücret karşılaştırmalarında. Devletin yaptığı tüm yardımlarda, en basitinden hatta övündükleri alanlarda. Örneğin, ‘Öğrencilere verdiğimiz burslar, geldiğimizde 450 liracıktı, biz 2 bin lira, 3 bin lira yaptık’ diye övünüyorlar. Ama ister altın hesabına, ister simit hesabına, ister somun ekmek hesabına, hangi hesaba vurursanız vurun çok büyük farklar var. Örneğin; 8 çeyrek altın alıyorken, 2.5 çeyrek altına düşmüş. Çay-simit hesabında yerlerde sürünen rakamları hep beraber paylaşıyoruz. Engelliler açısından durumun ne kadar daha da vahim olduğunu birkaç rakamla ifade etmek isterim. Bu seneki yaşlılık aylığı. Bakacak kimsesi yok, yaşlılık aylığı alıyorlar. Bakın hangi rakamlarla nasıl geçinilemeyeceğini ne kadar çok konuştum. Bugün 14 bin 500 lira gibi en düşük emekli maaşı var. Bugün 22 bin lira gibi bir asgari ücret var. Bunlarla nasıl yaşanılamayacağını, nasıl ya barınılacağını ya da karın doyurulabileceğini; bu paranın kiraya giderse boğazdan geçmeyeceğini, boğazda geçerse açıkta kalınacağını çok haklı bir şekilde söylüyoruz. Sokakta büyük bir isyan var. Kadın kollarımız, pazara çıktığında ellerindeki kırmızı kartları kapıp, arkasındaki hesabı bizden iyi anlatan emeklilerin videoları her gün geliyor. Rize’den geldi dün, Samsun’dan geliyor, Diyarbakır’dan geliyor. Ama bakın o 14 bin 500 lira nasıl bir sefalet maaşıyken, bu sene artmış haliyle 4 bin 664 lira yaşlılık aylığı alıyor insanlar. Yapılan zam sadece 483 lira. Yani günlük 16 lira. Simit alsan yanına çay içemeyeceğin bir artışla yaşlılık aylığı 483 lira oldu. Yüzde 40 ila 69 arasında engelli olanların aylıklarına günlük 385 lira artış yapıldı. Aldıkları maaş 3 bin 723 lira. Yüzde 69’a kadar engeli olan vatandaşa vere vere 3 bin 723 lira aylık maaş veriliyor. Yüzde 70 ve üzerindeki engelli aylıkları aylık 577 lira arttı ve 5 bin 584 lira oldu. Günlük artış 19 lira. 18 yaş altı engellilere ödenen para 3 bin 723 lira, artış 385 lira. Dul ve yetim aylığı ise 3 bin 647 lira oldu. Günlük yapılan artış da sadece ve sadece 20 lira. Bu tutarları inanın, ben okumaya utanıyorum toplantıda söylediğimiz gibi. Ama birileri bunları vermeye utanmıyor, söylemeye utanmıyor. Hatta bu tutarları ifade etmeden sanki çok yeterli maaşlar ödeniyormuşçasına bunların isimlerini sayarak, rakamlar sayarak ‘Şu kadar engellimize maaş ödüyoruz. Şu kadar yaşlımıza maaş ödüyoruz’ diyorlar. Ama verilen paralar bu paralar. 4 bin 500 lira verdiği parayla, yani günde 150 lira ile bir yaşlının bir de evinin de olmadığını düşünün, geçinmesini ya da bir ağır engellinin geçinmesini bekleyen bir anlayışla karşı karşıyayız" dedi.

'100 ENGELLİDEN 77'Sİ YOKSUL'

Engellilerin istihdamına değinen Özel, "Engellilerin en haklı isyanı, kanunlarda yazan haklarını, kontenjanlarını alamamak. Bir karşılaştırma yapacak olursak, 2022 yılında kamuda çalışan engelli sayısı 22 bin 162 iken, 2023 Mart ayında 20 bin 51’e düşmüş. Artması gerekirken, talep varken, talep sürekli dile getiriliyorken, arada 2 bin 111 engelli daha azalmış kamuda çalışan. Özel sektörde 2022 yılında çalışan 117 bin 545 engelli varken, 2023 Mart ayında 101 bin 397’ye gerilemiş. Yani 16 bin 148 engelli istihdamı azalmış. 2022 yılında Türkiye’de yapılan Türkiye Sağlık Araştırmasına göre, engellilerin sadece yüzde 15’i çalışıyor. 100 engelliden 85’i istihdam dışında. Avrupa Birliği’nde engelli bireylerin yoksulluk ve sosyal dışlanmışlık riski taşıyanları yüzde 29. Avrupa diyor ki ‘Engellilerin yüzde 71’i toplumda dışlanmadan, zorlanmadan, yoksulluk riski çekmeden geçiniyor.’ Ama bu yüz 29 üzerine çalışıyorlar. Türkiye’de bu rakam yüzde 77. Türkiye’de 100 engelliden 77’si başta yoksulluk ve sosyal dışlanmışlık olmak üzere sorun yaşıyor ve çözemediğimiz sorunları var. İşte bu salonda o sorunları konuşuyoruz. OECD ülkelerinde engelli bireylerin istihdamı için ayrılan kamu yardımları, milli gelirin ortalama yüzde 2.1’i. Yani en yüksek olan ülkeden bahsetmiyoruz. OECD’nin ortalaması yüzde 2.1, Türkiye’de ise binde 1; yüzde 0.1. Bir tarafta onların gelirlerini düşünün. 100 bin dolara varan milli geliri olan ülkelerden bahsediyoruz, 65 bin dolar milli geliri olan ülkelerden bahsediyoruz. Onlar bu milli gelirin yüzde 2.1’ini engellilerine ayırırken, biz zaten düşük olan milli gelirimizin sadece binde 1’ini engellilerimiz için ayırıyoruz" diye konuştu.

'ENGELLİ VATANDAŞLARIMIZ MECLİS'TE OLACAK, BAKAN OLACAK'

CHP iktidarında engellilere yönetimde yer vereceklerini ifade eden Özel, "Sosyal Demokrat Belediyeler Eşgüdüm Konseyi’nin en önemli görevlerinden biri, engelli hakları konusunda sosyal demokrat belediyelerin birbirlerinin iyi örneklerini almaları, birbirlerinden öğrenmeleri ve belli bir standardın sağlanması. Parti olarak geçen sene 4-9 Eylül tarihleri arasında Değişim Kurultayımızı gerçekleştirdik ve tüzüğümüzde bir engelli kotası tarif ettik. Ayrıca ağır engelli bir bireyin mutlaka milletvekili seçiminde liste başı olmasını, ama ayrıca bu rakamın bir ile kalmamasını ve seçilecek yerlerden engellilerin Cumhuriyet Halk Partisi sıralarında, öyle milletvekillerine dert anlatmak için Meclis’e gelmek ya da şehirlerde randevu istemek yerine kendi haklarını aradıkları, korudukları, kendi yasalarını yaptıkları bir süreci ümit ediyoruz. Engelli örgütlerinden gelen, sorunu bilen ve mutlaka iktidar olduğumuz o sıralarda sizlerin o sorunlarını doğrudan Meclis’te, kürsüde dile getirecek olan milletvekillerinin de buradan şimdiden size müjdesini veriyorum. Son olarak, Meclis’te Cumhuriyet Halk Partisi’nin iktidarı olduğunda, çoğunluğu olduğunda ve bir Cumhuriyet Halk Partili cumhurbaşkanı, Cumhuriyet Halk Partili Türkiye İttifakı’ndan bakanlar, her hafta Bakanlar Kurulu toplantısında bulunduğunda biz bu ülkenin önüne ne koyacağız?" dedi.

'ENGELLİLER BAKANLIĞI KURULACAK, BAKANLIĞIN BAŞINDA ENGELLİ BİR BAKAN OLACAK'

Engelliler Bakanlığı kuracaklarını ve bakanlığın başında engelli bir bakan olacağını vurgulayan Özel, "Biz engellilerin sorunlarının ve taleplerinin elbette farkındayız. Ama bu farkındalığın kamu yönetimine tam olarak yansıması için güçlü de bir bütçesi olan icracı bir Engelliler Bakanlığı kurulacak ve bakanlığın başında bir engelli bakan olacak. Engelli bireylerin bağımsız bireyler olarak yardım değil, hak öznesi olduğu gerçeği kabul edilerek bütün adımlar ona göre atılacak. Engellilerin eğitime, istihdama, sağlığa ve tüm insan haklarına erişimi ve toplumsal yaşama aktif katılımları için erişilebilirlik koşulları sağlanacak ve bütün engeller kaldırılacak. Özel gereksinimli çocuklarımızın örgün eğitim dışında aldıkları rehabilitasyon hizmetleri haftada en az 40 saat olarak belirlenecek ve uygulanacak. Özel eğitim kurumlarının öğretmenlerinin ücretine mutlaka devlet desteği verilecek, maaşları artırılacak, tazminat hakları tanınacak. Özel eğitim merkezlerine giden özellikle 0-12 yaş arasındaki öğrencilerin seans sayıları, 8-4 saat gibi kabul edilemez gibi bir noktadan en az 20 saate çıkarılacak. 2024 yılında engelli öğretmen ataması yapmadılar, 2 bin 500 engelli öğretmen atama bekliyor. İktidarımızda atanmayan, ‘atanamayan’ öğretmen sorununu ortadan kaldıracağız. Ancak iktidarımızın ilk Bakanlar Kurulu toplantısında atama bekleyen bütün engelli öğretmenleri atayacağız. Engelli haklarından yararlanmak için Dünya Sağlık Örgütü’nün kriterlerine tamamen aykırı olarak, çağ dışı düzenlemelerle en az yüzde 40 vücut fonksiyon kaybı aranmasına da ilk Bakanlar Kurulu toplantısında son vereceğiz. Gerekli yasal düzenlemeyi de bir ay içinde yapacağız. Engellilerin kamu hizmetlerinden ücretsiz ya da ya da indirimli yararlanmalarına dayanan bugünkü sosyal destek sistemi yerine, aylık engelli ödeneği şeklindeki sosyal destek sistemine geçeceğiz" diye konuştu.

'ENGELLİLERDEN MUAYENE ÜCRETİ VE KATILIM PAYI ALMAYACAĞIZ'

Engellilerin sağlık hizmetlerine ulaşma hakkının önündeki tüm engelleri kaldıracaklarını anlatan Özel, "Muayene ücreti, katılım payı ve özellikle ortez ve protez her türlü tıbbi yardımcı malzemeden asla ve asla katkı payı almayacağız. 2018 yılında sivil toplum örgütleri ile birlikte tüm partilerin katkılarıyla TBMM’de hazırlanan fakat rafa kaldırılan Otizm Eylem Planı’nı hızla yaşama geçireceğiz. İstihdama katılımın önündeki engelleri kaldırıp İş mevzuatı, Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Komitesi’nin nihai gözlem ve sonuç raporuna göre düzenlenecek. Engelli aylıkları ve evde bakım aylıkları, yüksek enflasyonlu ortam da göz önünde bulundurularak yeniden hesaplanacak, engelli ve yaşlısına bakan, çoğunlukla sosyal güvenceden yoksun kadınlardan oluşan vatandaşlarımıza ödenen evde bakım parası da net asgari ücret düzeyine çıkarılacak. Engelliler Haftası’nda ödenmek üzere her yıl seyyanen, net asgari ücret tutarında hem engelli bireylere hem de evde bakım yardımından yararlananlara ödeme yapılacak. Yani her sene Aralık ayının başında engellilere ve engellisine bakanlara bir asgari ücret mutlaka yatırılacak. Erişebilirlik sorunları ise Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesi’nde yer alan evrensel tasarım ilkeleri doğrultusunda çözülecek" dedi. (ANKA)