Siyaset Bilimci Berk Esen: Seçim ikinci tura kalsa dahi Erdoğan’ın çevirmesi zor

Cengiz Anıl BÖLÜKBAŞ

ANKARA - 14 Mayıs seçimlerine saatler kaldı. Kamuoyu araştırmalarının büyük çoğunluğu Cumhurbaşkanı ve AKP lideri Recep Tayyip Erdoğan’ın bu kez seçimi kaybedeceğini gösterirken, Millet İttifakı adayı Kemal Kılıçdaroğlu’nun ilk turda kazanacağını söylüyor.

Diğer yandan, iktidar tarafından yapılan hamleler ve söylemler “seçimi tanımama ya da iptal etme” endişesi yaratıyor.

Siyaset Bilimci Berk Esen ile, seçimleri, birinci ve ikinci tur açısından olası senaryoları ve iktidarın söylem ile hamlelerini konuştuk.

‘İLK TURDA KİMİN BİRİNCİ ÇIKACAĞI ÖNEMLİ’

Otoriter rejimlerde muhalefetin seçimleri ne kadar erken kazanırsa o kadar iyi olacağını söyleyen Esen, Erdoğan’ın iktidardan gitmesini isteyen seçmenlerin bu işi birinci turda bitirmesi tabii ki en tercih edilen seçenek olduğunu belirtti. Bununla birlikte Esen, seçimler ikinci tura kalırsa muhalefetin kazanamayacağını ya da iktidarın çok büyük hamleler yaparak bunu engelleyeceği görüşünde değil:

“Öyle bir durumda birinci turda kimin önde olduğu daha çok önem taşıyor. Eğer Kılıçdaroğlu ilk turda birinci sırada olursa hatta fark yüzde 1’in üzerinde olursa ikinci tura kalma durumunda da Kılıçdaroğlu’nun zorlanmadan kazanacağı kanaatindeyim.”

‘ÜLKEDE ÇOK BÜYÜK BİR ANTİ-ERDOĞAN HAVASI VAR’

İki tur arasında muhalefet açısından risk yaratabilecek en büyük faktörün Erdoğan’ın Türk milliyetçilerine yönelik milliyetçi söylemleri yükseltmesi olduğunu ifade eden Esen, ülkede büyük bir Anti-Erdoğan havanın olduğunu ve bunun karşılık bulmasının düşük bir ihmal olduğunu dile getirdi:

“Benim görüşüme göre mecliste hiçbir ittifak çoğunluğu sağlayamayacak. Cumhur İttifakı en büyük çoğunluk olacak ama çoğunluğu sağlayamayacak. Öyle bir durumda Erdoğan seçim meydanlarında özellikle Türk milliyetçisi seçmenlere dönük ‘Yeşil Sol Parti mecliste kilit parti oldu. Millet İttifakı PKK ile işbirliği yapıyor. Zaten parlamentoda kaos var. Cumhurbaşkanlığı seçiminde de kaos olmasın’ gibi bir propaganda yürütebilir. Erdoğan’ın ikinci turda kazanma ihtimalini tamamen ortadan kaldırmak mümkün değil. Ancak ben ülkede çok büyük bir Anti-Erdoğan havanın olduğunu düşünüyorum. Ondan başka birine oy verme eğilimi var.”

‘OĞAN ANLAŞMA DAHİ YAPSA SEÇMENLERİ TAŞIMAKTA ZORLANIR’

ATA İttifakı’nın cumhurbaşkanı adayı Sinan Oğan’ın “2. turun sonucunu belirleyeceğiz. 2. turda masaya oturup Cumhurbaşkanı yardımcılığı, bakanlık vs. taleplerimiz olacak” ifadelerini kullanması “Oğan Cumhur İttifakı ile işbirliği yapar mı?” sorusunu gündeme getirdi.

Oğan’ın açıklamalarını değerlendiren Esen, Oğan’ın Cumhur İttifakı ile ikinci tur öncesi bir anlaşma dahi yapsa seçmenlerini taşıma noktasında çok zorlanacağı, seçmenlerinin hatırı sayılır bir bölümünün sandığa gitmeyebileceği ve bir kısmının Kılıçdaroğlu’nun destekleyebileceği kanaatinde.

İnce’nin son günlere kadar adaylıktan çekilmeyip sert bir kampanya yürüttüğünü aktaran Esen, İnce’nin seçmenlerini taşıyamadığını söyledi. İnce’nin ya da Oğan’ın desteğinden bağımsız olarak,
Erdoğan’ın karşısında güçlü adayı destekleyip toplanma ivmesinin çok yüksek olduğunun altını çizen Esen, “Dolayısıyla siz de bir bölen olarak hatırlanıyorsunuz. 2018’de böyle bir durum yoktu ama bu seçimde var” dedi.

‘MUHALEFET İKİNCİ TURA DAİR SEÇMENLERİ GEREKSİZ PANİĞE SEVK EDİYOR’

Muhalefetin birinci turda bitirmesi gerektiğini belirten Esen, muhalefetin birinci turda kazanmak için seçmenleri ikinci tura dair biraz gereksiz bir paniğe sevk ettiğini söyledi. Esen’e göre, seçim ikinci tura kalsa dahi Kılıçdaroğlu seçimde birinci çıkarsa Erdoğan’ın çevirmesi çok zor bir ihtimal:

“Kılıçdaroğlu’nun birinci olması çok büyük bir psikolojik etki yaratacak. Erdoğan’ın geride çıktığı ilk seçim olacak. Eğer Kılıçdaroğlu birinci çıkarsa ve seçim ikinci tura kalırsa iktidar temsilcilerine iki haftada yenilgiyi kabullenme süreci olacaktır. Yumuşak geçişten bahsediyoruz ya, bir akşamda gerçekleşecek bir geçiş çok yumuşak olmayacak iktidar için.”

‘SEÇİMİ İPTAL ETME VE TANIMAMA İHTİMALİ ÇOK DÜŞÜK’

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, seçim mesajında 15 Temmuz vurgusu yaparak, “Gerektiğinde 15 Temmuz gecesi olduğu gibi, hayatımız pahasına istiklâl ve istikbalimize sahip çıkarız” dedi.

Yüksek Seçim Kurulu (YSK), İçişleri Bakanlığı’nın 14 Mayıs seçimlerinde sandık bilgileri ve seçmen sayılarının paylaşılması yönündeki talebini reddetmesine rağmen Emniyet amirlerinin polis memurlarına ıslak imzalı tutanakları el atından almaları için baskı yaptığı öne sürüldü.

Seçim gecesine ilişkin en büyük endişelerden bazıları da, seçimde hile olacağı ve muhalefetin kazanması durumunda iktidarın seçimi tanımayacağı. Ufak düzeyde hilelerin önceki seçimlerde de bir miktar yapıldığını dile getiren Esen, son kertede bu ufak hamlelere rağmen Erdoğan’ın kazanamaması durumunda seçimi iptal edebilme, seçim sonuçlarını tanımama olasılığına imkan vermediğini söyledi.

İktidarın böyle bir adım atması için bir meşrutiyeti ve dış desteği olmadığını ifade eden Esen’e göre, söylemlerin asıl amacı insanların sandığa gitmesinin önüne geçmek:

“Biraz önden insanları korkutuyorlar. Hani ortalık bulansın, kimisi sandığa gitmesin istiyorlar. Ama o an geldiğinde çok da yapacakları bir şey olduğunu düşünmüyorum. Muhalefet sandıkları koruyabilirse tabii. Muhalefetin elinde ıslak imzalı tutanaklar olduğu sürece kitlesel bir gerilimin zor olduğunu düşünüyorum.”