Spectrum House'un Kürt seçmen raporu: AKP'de yarıya yakın düşüş, HDP'de yükseliş var

Artı Gerçek - Spectrum House Düşünce ve Araştırma Merkezi, Kürt seçmene dair 25 Eylül ve 10 Ekim arasında 18 yaş üstü 1934 kişi ile yapılan yüz yüze görüşmeler ışığında hazırladığı araştırma raporunu yayımlandı. Raporda, katılanların yüzde 48,3’ü kadınlardan ve yüzde 51,6’sı ise erkeklerden oluştu.

AKP’nin oylarının büyük oranda düştüğü ve bu düşüş eğiliminin devam ettiği belirtilen raporda, HDP’nin kendi oylarını büyük oranda koruduğu ve artış eğilimi içinde olduğu aktarıldı.

Raporda, CHP’nin Kürt seçmen nezdinde bir miktar oy artışı kaydettiği de yer aldı. Raporda, AKP'nin oy kaybına dair şu tespit yer aldı:

"AKP oylarında yarıya yakın bir düşüş olması AKP’nin 2015 sonrası izlediği politikaların, kendisine oy veren Kürtlerde bir kırılma yarattığını ortaya koymaktadır. 2015 seçimlerinden sonra izlenen kutuplaştırma siyaseti ve Kürt seçmenin kimlik, anadili ve toplumsal taleplerine cevap verecek politikalar üretmemesinin bu kırılmada belirleyici olduğu hem saha gözlemlerimizden hem de araştırmamızın bulgularından anlaşılmaktadır."

AKP'DEN UZAKLAŞAN KÜRT SEÇMENİN YÜZDE 27'Sİ GRİ ALANDA

HDP’ye yönelik baskılar ve kapatma davası, HDP’li belediyelere kayyım atanması, bölgede uygulanan güvenlikçi politikalar başta olmak üzere izlenen siyasetin Kürt seçmen tarafından onaylanmadığı vurgulanan raporda şu yorumlar dikkat çekti:

"Buna karşın AKP’den uzaklaşan Kürt seçmenin yüzde 27,1’i gibi yüksek bir oranının herhangi bir muhalefet partisini tercih etmemesi ve bu konudaki gri alanların varlığı dikkat çekici bir detay olarak ön plana çıkmaktadır. Burada AKP’li seçmenin, partisine yönelik kayda değer memnuniyetsizliklerinin olduğunu ancak bu memnuniyetsizliğin muhalefet bloku lehine gelişim göstermediği görülmektedir. Saha gözlem raporumuz da bu veriyle uyumlu olarak AKP’li seçmenin muhalefetsizlikten şikâyet ettiğini, lakin mevcut muhalefet partilerinin bu şikâyet ve memnuniyetsizliğe cevap olabilecek politikalar geliştirmekten uzak olduğunu göstermektedir."

İLK DEFA OY KULLANACAKLARIN TERCİHİ

Raporda, HDP’nin yüzde 95,8 oranında oylarını korumakta olduğu ve ilk defa oy kullanacak katılımcıların yüzde 78,7’sinin HDP’yi tercih etme eğiliminde oldukları ifade edildi. Raporda, “Kürt seçmenin HDP’yi tercih etme eğiliminin tarihsel sebepleri olmakla birlikte, bu eğilimin HDP’ye yönelik kapatma davası, yöneticilerinin tutuklanması, izlenen güvenlikçi politikalar, fırsat eşitsizliğinin derinleştirdiği ekonomik sorunlar ve kutuplaştırıcı politikalara karşı bir tepki olarak geliştiği de sonuçların analizinde görülmektedir” denildi.

'KENDİMİZE OY VERİYORUZ’

Kürt seçmenin araştırma sırasında “biz zaten kendimize oy veriyoruz”, “partimiz bellidir”, “partimizin fikriyatı doğrultusunda hareket edeceğiz” ve “ekstra anket yapmaya gerek yoktur” gibi yanıtlar verdiği belirtilen raporda, partisine oy veren katılımcılar arasında en az eleştiri yapan seçmen grubunun da HDP’liler olduğuna dikkat çekildi. Raporda, “Bu durumun tarihsel, toplumsal sebepleri olduğu gibi, katılımcıların HDP’yi tamamen kendileriyle özdeşleştirmiş olmalarının da etkisi olabileceği düşünülmüştür. HDP’yi tercih eden katılımcıların yüzde 8,8’i ise partisinin kapatılması durumunda seçimi boykot edeceklerini belirtmektedir. Buradan hareketle, HDP’nin kapatılma ihtimalinin sadece HDP’yi etkilemediği aynı zamanda yapılacak seçim sonuçlarında belirleyici bir tavrın gelişebileceği anlaşılmaktadır” ifadelerine yer verildi.

ALEVİ ADAYA OY VERME ÇEKİNCESİ YOK

Araştırma grubumuzda yer alan katılımcıların %85’inin Cumhurbaşkanlığı Seçimi’nde, Alevi bir adaya oy verme konusunda hiçbir çekinceleri olmadığı ortaya çıkmaktadır. Kürt seçmenin Alevi bir adayı tercih etme konusundaki bu eğilimi, iktidar blokunun diğer toplumsal kimlik ve temsiliyetlere yönelik uzunca bir süredir izlediği kutuplaştırma ve ayrıştırma politikalarının onaylanmadığını da göstermektedir.

HDP'Lİ SEÇMEN ÜÇÜNCÜ YOL STRATEJİSİNİ DESTEKLİYOR

Raporda, ayrıca olası bir seçimde katılımcıların ne yapacaklarına da yer verildi. Raporda, “HDP’yi destekleyeceklerini beyan eden her 10 kişiden 7’sinin ittifaklı bir seçim olması durumunda HDP ve bileşenlerini tercih edeceklerini söylemesi, HDP’nin genişleme politikalarının büyük oranda destek gördüğünü ve HDP’li seçmenin partisinin 'üçüncü yol' olarak ifade ettiği alternatif stratejisini desteklediğini göstermektedir" tespitine yer verildi. Rapordaki diğer tespitler şöyle:

* Cumhurbaşkanlığı Seçimi’nde kadın bir adaya oy verip vermeme eğilimini katılımcılara sorduğumuzda, HDP ve CHP’li seçmenlerin tamamına yakınının kadın bir adayı destekleme konusunda herhangi bir çekincelerinin olmadığı ortaya çıkmaktadır. Her 10 katılımcıdan 9’unun kadın bir adayı desteklemesi dikkate değer bir bulgudur.

* Katılımcıların oy verme motivasyonlarını belirleyen araçlara baktığımızda AKP seçmeninin yüzde 57,2 oranında televizyondan etkilendiği ve enformasyon kaynağının çoğunlukla televizyon olduğu ortaya çıkmaktadır.

* Yine AKP’nin medya ambargosunun ve basını kendi tekellerine alan uygulamalarının bunda etkili olduğu anlaşılmaktadır.

* Buna karşın HDP ve CHP seçmenlerinin ise en fazla sosyal medyadan etkilendiği görülmektedir. Özellikle genç kuşakların enformasyon kaynaklarının sosyal medya olması bu platformun alternatif karakteri ve dijitalleşmenin bu kuşaklar üzerindeki etkilerini göstermesi açısından dikkat çekicidir. Bu durum siyasi partilerin seçimlere giderken dijital teknolojinin getirdiği propaganda tekniklerine daha fazla eğilmelerinin sonuç alıcı olabileceğini göstermektedir" diye kaydedildi.

EN ÖNEMLİ SORUN KÜRT SORUNU: YÜZDE 35.7

Raporda, örneklem grubuna katılanlara Türkiye’nin en önemli sorununun ne olduğu sorusu yöneltildiği, bu soruya toplamda yüzde 35,7 oranında Kürt sorunu yanıtı verildiği aktarıldı. Ayrıca HDP’li seçmenlerin yüzde 47,4’ü Türkiye’nin birinci sorunu olarak Kürt sorunu yanıtını verdiği paylaşıldı.

'BU PAZAR SEÇİM OLSA'

Raporda, olası seçimlere dair sorulan sorulara verilen yanıtlara dair de şu bilgiler paylaşıldı:

* Araştırma grubunda yer alan katılımcıların, ‘Bu pazar ittifaksız bir seçim olması durumunda hangi partiye oy verirsiniz?’ sorusuna verdikleri yanıtlara Kürt illeri ve Batı illeri olarak bakıldığında; Kürt illerinde HDP’ye oy verme oranının yüzde 74,7, Batı’da ise yüzde 70,3 (yani katılımcıların yaklaşık dörtte üçü) olduğu görülmektedir.

* AKP’nin Batı illerinde tercih edilme oranı Kürt illerine kıyasla daha yüksek olsa da 2018’de AKP’ye oy verdiğini söyleyen katılımcıların seçimleri ile karşılaştırıldığında, her iki bölgede de oy oranının yarı yarıya düşmüş olması dikkat çekmektedir.

* CHP ise Kürt illerinde yüzde 5,9, Batı illerinde yüzde 7,4 ile tercih oranını artırmış gözükmektedir.

18-35 YAŞ GRUBU: YÜZDE 78.5 HDP

* 2018 Seçimleri’nde hangi partiye oy verdiniz?’ sorumuza cevaben daha önce oy kullanmadığını belirten katılımcıların yüzde 54,7’sinin, bu pazar seçim olsa HDP’yi tercih edeceği görülmektedir.

* Bu seçmenlerin yüzde 12,8’i tercihlerini CHP’den yana kullanacaklarını belirtirken, yüzde 17,4’ü oy kullanmayacağını ifade etmektedir. Seçmenlerin yüzde 6,2’sinin kararsız olduğu izlenmektedir.

* Araştırma grubunda yer alan ve daha önce oy kullanmamış katılımcılardan yüzde 23,6’sının kararsız ve oy kullanmama eğiliminde olduğu görülürken, HDP’nin bu örneklem grubu içinde kendi ortalamasının altında olduğu dikkat çekmektedir.

* Yaş gruplarına göre parti tercihleri incelendiğinde; 18-30 yaş grubunda yer alan katılımcıların tercihinin yüzde 78,5 ile HDP olduğu görülmektedir.

İKİNCİ TERCİH CHP

* Bu yaş grubundaki seçmenin ikinci tercihi ise yüzde 7,8 ile CHP’dir.

* CHP yaş grupları arasında en fazla oyu yüzde 9,5 ile 61 yaş ve üzeri kesimden alırken, AKP’yi tercih eden yaş grubuna bakıldığında en yüksek seçmen grubunu yüzde 15,8 ile 61 yaş ve üzeri kesimin oluşturduğu görülmektedir.

AKP EN AZ OYU GENÇLERDEN, HDP EN AZ OYU 61 YAŞ ÜSTÜNDEN ALIYOR

* AKP en az oyu 18-30 yaş grubundan alırken, HDP 61 yaş üzerinden en az oyu almaktadır. Katılımcılar arasında en kararsız yaş grubunun 61 ve üstü olması ise ayrıca dikkat çekmektedir. (MA)