'Evren sürekli genişlemiyor'

YAŞAM- Stephen Hawking ve öğrencisi Thomas Hertog’un birlikte kaleme aldığı makale yayımlandı. Bilim insanları, son araştırmasında kuramsal fizik alanındaki "çoklu evren" kuramına yeni bir perspektifle yaklaşarak, dünyanın içinde bulunduğu evrenin konumuna dair fikirlerini tartışmaya açtı. Hawking ve Hertog tarafından oluşturulan teoride yer alan evrenin karmaşık bir hologram olduğu düşüncesi reddedilirken, daha önce önerilenin aksine içinde bulunduğumuz evren ya da diğer cep evrenlerin sonsuz fraktal yapılar olmadığı savunuldu.

Cumhuriyet'te yer alan habere göre, Hertog ve Hawking'in yeni makalesinde, uzayın farklı fizik kanunlarının geçerli olduğu 'cep evrenleriyle dolu olduğu' teorisi yerine, bu alternatif evrenlerin birbirinden çok da farklı olmayabileceği ortaya koyuldu. Hawking çalışmada, evrenin "makul derecede düzgün ve küresel olarak sınırlı" olduğunu ifade ederek, big bang ve onunla ilinti teroilerin kozmolojik tarihte test edilmesine olanak tanıyacak yeni sınırlar belirleyeceğini açıkladı.

Diğer taraftan, farklı bilim insanları Hawking ve Hertog tarafından önerilen yeni modelin, Hawking’in önceki teorilerine meydan okuduğunu ve Albert Einstein’ın evrenin yaklaşık 14 milyar yıl önce oluştuğunu anlattığı ama nasıl oluştuğuna dair verilerin eksik olduğu araştırmayı nihayet geliştirbileceğini bildirdi.

Buna göre, yeni yayımlanan makaledeki teori, Hawking ile ABD'li fizikçi James Hartle'ın 1980li yıllarda yayımlanan makalesini, sicim kuramında kullanılan daha güçlü, modern matematik teknikleriyle güncellenmiş olarak sunuyor.

"EVREN SÜREKLİ GENİŞLEMİYOR"

Bu yılın başında, 14 Mart, tarihinde 76 yaşındayken hayatını kaybeden Hawking, ölümünden birkaç ay önce verdiği bir röportajda konula ilgili yaptığı açıklamada şunları söylemişti:

"Genel olarak kabul gören evrenin sürekli olarak genişlediği teorisi, şişirilmiş bir okyanusla ayrılmış farklı cep evrenlerinden oluşan bir mozaiğe sahip sonsuz bir fraktal gibidir. Fizik ve kimya ile ilgili yerel yasalar, tek bir evrenden diğerine, çoklu bir evren oluşturacak şekilde farklı olabilir. Ancak ben hiçbir zaman çoklu evren fanatiği olmadım, çünkü eğer çoklu evrende, farklı evrenlerin ölçekleri büyük ya da sonsuz ise, teori test edilemez."

Profesör Hertog ise, çoklu evren teorisinin test edilememesinden dolayı, kendi evrenimiz hakkında hiçbir zaman yeterli bilgiye sahip olamayacağımızı savundu.

Hertog, "Eski teoriye göre çok çeşitli evrenler vardı, bazıları boş, bazıları cisimlerle dolu, bazıları çok hızlı genişleyen bazıları kısa ömürlü. Çok büyük farklar vardı" diyerek ve yeni teori ile çoklu evreni 'hepsi birbirine benzeyen ve idaresi daha kolay evren takımına' indirgediğini açıkladı.

Hertog, Hawking ile birlikte önerdikleri yeni modelin evreni daha küçük ve düzgün bir şekilde ele aldığını açıkladı. Hawking ise "Evrenimizin en büyük ölçeklerde makul derecede düzgün ve küresel olarak sonlu olduğunu tahmin ediyoruz. Yani evrenin fraktal bir yapısı yok" ifadelerini kullandı.