Evrendeki gizemli radyo patlamaları

HABER MERKEZİ - Çok kısa ömürlü olmakla birlikte, tarif edilemeyecek derecede yüksek enerjiye sahip olan hızlı radyo patlamalarını açıklamaya çalışan astronomlar, sebebin bilinmeyen bir kaynak olabileceği yönünde fikir birliğine varmış gibi görünüyorlar.

Evrendeki parlak ışıltıların bir kısmı mercek altına alınıyor. Hızlı radyo patlamaları olarak adlandırılan bu şeyler uzak galaksilerden gelen gizemli, kısa ömürlü ve çok güçlü enerji patlamaları olarak biliniyorlar. Saniyenin yalnızca bir bölümü kadar varlık gösteren bu parıltılar, yaklaşık 500 milyon güneşin yaydığı enerjiyi yayıyorlar. Sahip oldukları güç ve kısa ömürlü oluşları astrofiziksel bir bulmacayla karşı karşıya bırakıyor bizleri: Bu tip patlamalara sebep olan şey, ne olabilir? Astrofizikçiler, bu denli kısa sürede devasa oranlarda enerji üretebilecek yegane şeyin, örneğin yıldızların çökmesinden ya da kara deliklerin çarpışmalarından meydana gelen tekil bir felaket olabileceğini tasavvur etmişlerdi.

Fakat iki yıl kadar önce tekrar eden, hızlı radyo patlamaları tespit ettiler. Bu durumda tekil bir olay söz konusu olamazdı. Araştırmacılar, Ağustos ayı sonlarında bu tekrarlı patlamaların saatte 15 parıltı açığa çıkardıklarını bildirdiler.

Cornell Üniversitesi’nde astronom olarak görev yapan James Cordes, sadece tekrarlı patlamaların gücünü değil, aynı zamanda patlamalarda görülen düzensizliğin nedenini açıklamaya yardımcı olabileceğini düşünüyor. Patlamanın yaşandığı ana galaksideki yüklü gaz ya da plazma bulutlarının, patlamanın şiddetini 100 kat kadar arttırabileceğini bulan Cordes "Radyo dalgalarının sıkıştırılması, patlamaların çok daha kolay şekilde tespit edilebilmesini sağlıyor" diyor.

Ek olarak ortaya koyduğu plazma mercekleri de dinamik özellik gösteriyorlar (zaman içerisinde yaşanan şiddet değişimini aktif olarak gözlemleyebilen mercekler). Gaz, kaynağı her zaman büyütemez. Bu esnada görüntüleme yapılamadığı için, kaynak hareketsiz gibi görünür. "FRB (hızlı radyo patlamaları) kaynaklarının aslında her zaman için aktif olmalarına rağmen, dinamik görüntüleme nedeniyle patlamaların parıltısında büyük oranda dalgalanmalar yaşanıyor gibi görünebilir" diyor Cordes.

Cordes’in konuya getirdiği açıklama, FRB’nin sıra dışı parlaklığını bütünüyle açıklayamayabilir. Bir çok astronom, yüksek derecede manyetik alana sahip döngü halindeki nötron yıldızlarının, FRB’leri üretebileceğine inanıyor. Bununla birlikte Dünya’ya yakın bilinen magnetarlar, uzak gezegenlerden gelen kesintisiz radyo patlamalarının enerjisinden çok daha az enerjiye sahipler. Kaynakta güçlendirme yapılsa bile, FRB’ler, bilinen tüm magnetarlardan daha yüksek enerjiye sahip olurlardı.

Bu durumda sahip olduğumuz bilgiler ışığında, söz konusu hızlı radyo dalgası patlamalarının evrendeki yolculukları esnasında, kozmik bir güç tarafından, bu denli hız ve enerji kazandırılıyor olabileceğini söylemekten başka bir şey gelmiyor elimizden. (Webtekno)