Kanser tedavisinde 'devrim niteliğinde' bir ilaç geliştirildi

Kanser tedavisi sırasında ortaya çıkan birçok yan etki sağlıklı hücrelerin de tedavi sırasında ölmesinden kaynaklanıyor. Araştırmacılar, bu soruna bir çözüm bulmak için kollarını sıvadılar ve 3 yıl süren çalışmalar sonucunda sağlıklı hücrelere olan etkiyi en aza indiren tedavi yöntemi geliştirdiler.

Günümüzde kemoterapide kullanılan birçok anti-tümör ilacı hastanın kanında dolaşıyor ve genelde tümörü tam anlamıyla hedef alamıyor. Sonuç olarak tümör hücreleri ölse de bununla birlikte sağlıklı hücreler de ölebiliyor ve birçok yan etkiye yol açıyor. Bu sorunun üstesinden gelmek isteyen Hong Kong Şehir Üniversitesi Kimya Bölümü Doçenti Dr. Zhu Guangyu ve araştırma ekibi yeni bir yöntem geliştirdi.

Ümit Kılıç’ın www.webtekno.com’da yer alan haberine göre ekip, kanser önleyici özelliğe sahip olan ‘phorbiplatin’ ön ilacını (prodrug) geliştirdi. Bu ilacın ana özelliği ilacın kırmızı ışıkla kontrol altına alınabilmesi.  Bu sayede ilaç tam yerindeyken devreye sokuluyor ve sağlıklı hücrelerin ölümünün önüne büyük oranda geçilebiliyor.

Phorbiplatin, küçük moleküllü platin kanser önleyici bir ilaçtır. Ön ilaç, sadece vücut içinde aktive olduktan sonra farmakolojik olarak aktif olacak bir bileşiktir. Phorbiplatin’in karanlıkta etkisiz halde olduğu ve düşük güçte kırmızı ışıkla aktif hale gelebildiği söyleniyor. Dr. Zhu’nun açıklamalarına göre ilaç düşük yoğunluktaki kırmızı ışık altında (650 nm, 7 mW / cm2) ve herhangi bir dış katalizör olmadan oksaliplatine ve pirofeoforbite (PPA) indirgeniyor. Doktorun bahsettiği her iki madde de tümör hücrelerinin öldürülmesinde büyük etkiye sahip.

Aslında daha önce de araştırmacılar ultraviyole ışığı küçük moleküllü platin anti-tümör ilaçlarında kullanmışlardı. Ancak ultraviyole ışığının nüfuz etme derinliği çok zayıftı ve hücrelere zarar verebiliyordu. Ancak kırmızı ışık normal hücrelere zarar vermiyor. Ayrıca çok daha güçlü nüfuz etme derinliğine sahip, böylece derialtı tümörlere kolaylıkla ulaşabiliyor.

Ekibin phorbiplatin üzerinde yaptığı keşif çalışmaları neredeyse 3 yıl gibi bir zaman aldı. Ekip, phorbiplatini elde etmek için kırmızı ışığa oldukça duyarlı olan PPA’yı oksaliplatin ile işlevselleştirdi. PPA, Düşük yoğunluktaki kırmızı ışığa maruz kaldığında oksaliplatini serbest bırakacak göreve sahip oluyor.

Araştırmada elde ettiği istatistikleri açıklayan Dr. Zhu, sadece kısa bir maruz kalma sürecinin mekanizmayı tetiklediğini söyledi. Buna göre yalnızca 10 dakikada phorbiplatinin %81’i oksaliplatin ve PPA’ya hızlı bir şekilde dönüştü.

İstatistiklerin bir kısmı da yeni ilacın diğer kanser türleri üzerinde denenmesi ve diğer ilaçlarla karşılaştırılmasından oluşuyor. Verilere göre phorbiplatin ile tedavi edilen platine duyarlı yumurtalık kanseri hücrelerinin %68’i öldürüldü. Bu da diğer ilaçlara göre çok daha yüksek bir ölüm oranı olduğunu gösteriyor.

Ayrıca phorbiplatinin kullanılmasıyla farelerdeki tümörlerin hacminde oksaliplatin, PPA ve hatta ikisinin birleştiği tedavilere göre %67’lik bir küçülme görüldü ve ağırlıkları %62 oranında azaldı. İlacın uygulandığı farelerin kilolarında da önemli bir değişiklik yaşanmadı, ki bu da ilacın ne derece güvenli olabileceğini gösteriyor.