Seks bağımlılığı bir hastalık mı, zevk arayışı mı?
YAŞAM- Toplum olarak, nikotin, alkol, uyuşturucu gibi maddelere bağımlılık duyulabildiğinin ve bunların bize zarar verebileceğinin farkındayız. Ama iş sekse geldiğinde, bazı uzmanlar seksin bir bağımlılık olup olmadığı konusunda fikir birliğine varamıyor.
Seks bağımlılığı henüz bir 'klinik teşhis' değil, elimizde kaç kişinin böyle bir kaygıyla İngiliz Ulusal Sağlık Sistemi'ne (NHS) başvurduğuna dair resmi veriler yok.
Seks ve porno bağımlısı olduğunu düşünenler ve yardım isteyenler için açılan internet sitesi, 2013 yılından bu yana 21 bin ziyaretçisiyle anket yaptı.
Ankete katılan erkeklerin %91'i, kadınların da %10'u rahatsızlıklarından dolayı aile hekimlerine başvurdu.
ABD ve İngiltere'de ruh sağlı teşhislerinde en önemli referanslardan Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve İstatiksel El Kitabı (DSM) 2013 yılında seks bağımlılığını el kitabına koymayı değerlendirdi ancak yeterli kanıt olmadığı gerekçesiyle reddetti.
Ama Dünya Sağlık Örgütü'nün Uluslararası Hastalık Sınıflandırma Sistemi'ne 'kompülsif cinsel davranış' tanısı eklenmesi önerisi görüşülüyor.
Kompülsif davranışlar kategorisine daha önce kumar bağımlılığının eklenmesi düşünülmüştü ve 2013 yılında kumar, bir bağımlılık olarak resmi tanılar arasında yer aldı. Ayrıca yeni kanıtların ortaya çıkmasıyla aşırı yeme bozukluğu da bu kategoriye girdi.
Terapistler seks bağımlılığının da benzer bir yoldan geçebileceği görüşünde.
"BAĞIMLILIK DEMEK İÇİN ERKEN"
Cambridge Üniversitesi'ndeki araştırmacılar 2014 yılında yayımladıkları raporda porno izleyenlerin beyinlerindeki uyarılan noktalarla uyuşturucu bağımlılarının, bağımlı oldukları maddeyi gördüklerinde uyarılan noktaların aynı olduğunu ortaya koymuştu.
BBC'ye konuşan Cambridge Üniversitesi'nde görevli Dr. Valeri Voon, "Bu araştırma, bu tip rahatsızlıklar görülenlerin beyin faaliyetleri üzerinde yapılan ilk araştırma. Fakat yine de seksin açıkça bir bağımlılık olabildiğini söylemek için çok erken" demişti.
Bir kişinin sekse bağımlı olup olmadığını söyleyebilmek, bağımlılığın neye olduğunu doğru tespit edebilmekle ilgili bir mesele. Ve henüz tanıma ilişkin resmi bir fikir birliği yok.
Open University'den Emeritus Profesör Dr. Frederick Toates'e göre tanımı, psikolojik olarak bir kişinin bir şeye duyduğu istek, bağlılık ve o şeyden mahrum kalmanın da fiziksel olarak zarar verecek hale gelmesi. "O zaman seks bir bağımlılık olamaz" diyor Dr. Toates. Ama daha geniş bir tanımın daha faydalı olacağına inanıyor.
Dr. Toates, bağımlılığımızın iki belirleyicisi olduğunu söylüyor: ödül arayışı veya zevk, ve bu davranışın çevresinde oluşan çatışmanın varlığı.
'Ödül arayışı' birçok uzmana göre, her ne kadar benzerlikleri olsa da, bağımlılığı obsesif kompülsif davranıştan ayırıyor.
Bağımlılığı olanlar, uzun vadede kaybedecekleri daha fazla olsa da, kısa vadeli kazanımlar peşinde oluyor. Dr. Toates, obsesif kompülsif bozukluğu olanların ise zevk almadıkları davranışlarda bulunduklarını söylüyor.
Ama aslında hepimiz zevk peşindeyiz, peki ödül arayışındaki sıradan kişileri bağımlılardan ayıran nedir?
'Zarar verecek seviyeye ulaşıyorsa'
Psikolog Dr. Harriet Garrod, bir davranışın kişinin kendisine veya kişinin çevresine zarar verecek seviyelere ulaşması, o davranışın bağımlılık olarak değerlendirilebileceğini söylüyor.
Dr. Garrod bunun, tedavi olmak isteyenlerin sayısının artması ve bir rahatsızlık olduğuna ilişkin destekleyici kanıtlar oluşması anlamına geldiğini ifade ediyor.
Klinik psikolog Dr. Abigael San ise cinsel davranışların bağımlılık yaratabileceği görüşünde. Dr. San, depresyon, anksiyete veya travma gibi duygularının kontrolden çıktığını düşünenler bu bağımlılığı duygusal sorunlarla baş etme mekanizması olarak görebilir diyor:
"Farklı aktiviteler, maddeler farklı yollarla ödüllendirme araçlarını faal hale getirebilir.
"Seks de benzer bir araç olabilir. Tek mesele hala yeterli kanıtlara sahip olmamamız."
Dr. San yine de bunu 'bağımlılık' olarak etiketlemenin kimseye faydası olmayacağı görüşünde. Özellikle diğer sorunlarla mücadele için seksin kullanılmasının yanlış teşhislere yöneltebileceğini ifade ediyor.
Yine de seks bağımlılığının gerçek bir sağlık durumu olmadığını düşünenler de var.
Ruh hali
Seks terapisti David Ley, sıklıkla seks bağımlısı olarak etiketlenen davranışların aslında, tedavisi için yeterli kanıt olmayan anksiyete ve ruh haliyle ilgili olabileceğini söylüyor.
"Seksi veya mastürbasyonu alkol ve uyuşturucu maddelerle denk tutmak çok saçma. Alkol bağımlılığı olanlar bıraktıklarında ölebilirler" diyen Ley, 'seks bağımlılığı konseptinin, sağlıklı seksin ne olduğuyla ilgili ahlaki değerler temelinde' değerlendirildiğini ifade ediyor.
Aralarında Dr. Voon'un da bulunduğu Uluslararası Hastalık Sınıflandırma ekibindeki araştırmacılar bir sonraki sayılarında bu tuzağa düşmeyeceklerini söylüyorlar.
Araştırmacılar teşhisin 'cinsel istek ve davranışların tanımında' veya 'psikolojik stres ile ahlaki yargıların, onaylanmayan cinsel isteklerin' tanımında kullanılmaması gerektiğini belirtiyor.
Bu durumun resmi olarak tanınmasını isteyen araştırmacılar için klinik teşhislerin önemi kişilerin, bağımlılık veya daha derin başka bir sorun olsun, yardım alabileceklerini bilmeleri sağlamak.
