Uzayda organ üretmek mümkün
Uluslararası Uzay İstasyonu’nda, yeryüzünden yüzlerce kilometre uzakta 3 boyutlu yazıcılar ile organ üretiliyor. Uzayın yerçekimsiz ortamı, yapay organlar için Dünya’daki koşullardan çok daha elverişli bir ortam oluşturuyor.
Üç boyutlu yazıcılarla üretilen pek çok farklı şey var. Sadece plastik ürünler değil, yemek ve kıyafet gibi pek çok şey basılabiliyor. Hatta bazı araştırmacılar fare yumurtalığı basmayı da başarmıştı. Gelecekteyse insan organlarının da basılması söz konusu.
Özelleşmiş 3 boyutlu yazıcılar ile organ basarken başa çıkılması gereken pek çok sorun var. Bunlar arasında yerçekimi de bulunuyor. Normalde organlarımız vücudumuzun içerisinde bir destek sistemine sahip olsa da baskı aşamasında böyle bir destekleri bulunmuyor.
Yapılan çalışmalara göre uzayın yerçekimsiz ortamı, organ üretimi için en ideal koşullara sahip durumda. Çalışmalar başarılı olursa uzayda üretilen organlar sayesinde organ nakli için bekleme süreleri kısalacak, hatta organ uyuşmazlığı da tarihe karışabilecek.
Uluslararası Uzay İstasyonu’nda yapılan çalışmalar henüz çok yeni olsa da umut vadediyor. Yeni üretilen organların kök hücreleri dahi bulunacak. O noktaya kadar oldukça uzun bir yol olsa da bir yerlerden başlamak gerekiyor.
Aslında 3 boyutlu yazıcıların tıp alanına girişi daha çok yeni ve bu cihazlar henüz istenilen seviyede değil. Bu durum, 3 boyutlu yazıcılar kullanılarak yapılan etkileyici çalışmalar olduğu gerçeğini değiştirmiyor.
Techshot’ın alt firmalarından 3D BioFabrication Facility ya da kısaca BFF, biyo yazıcı sektöründe önde gelen isimlerden bir tanesi. Firmanın ürettiği ve insan saçından daha ince uçla baskı yapabilen özel yazıcıları, SpaceX ile ISS’ye gönderildi. Bu yazıcı 7 milyon dolara mal oldu.
BFF yazıcısı şu anda kalın yapay kalp damarları üretip Dünya'ya gönderecek. Basılan kalp damarları belli bir kalınlığa ulaştığında katmanlarının verimli şekilde bir arada durmasını sağlamak zor oluyor. Yazıcı, yeryüzünden gönderilen materyalle üretim yapıyor. Ayrıca bir kartuş, dokunun beslenmesi ve temizlenmesinden sorumlu.
Son olarak ortaya çıkan doku, araştırmacıların deyimiyle 'pişiriliyor'. Pişirme işlemini ADSEP (Gelişmiş Uzay Deney İşlemcisi) adlı cihaz gerçekleştiriyor. Böylece basılan doku daha sert ve dayanıklı hale getiriliyor ki geri dönüş yolculuğuna dayanabilsin.
Öte yandan BFF, uzayda 3 boyutlu yazıcı üretmeyi planlayan ilk firma değil. Pek çok ülke bu alanda çalışmalar yapıyor. Rus 3D Bioprinting Solutions, manyetik nanoparçacıklar kullanarak organ basıyor. Firmanın yöntemi de ilginç sonuçlar veriyor.
Firma daha önce uzayda et üretmeyi başarmıştı. Ekip ayrıca Mart 2014’te bir fare için tiroit kesesi oluşturup naklederek tarihe geçmişti.
Firma, 2018 yılında kaza sonucu yok olan biyo yazıcılarının ardından tekrar ayağa kalkmayı başardı. Ekip şimdi ABD’li ve İsrailli araştırmacılar ile çalışıyor. Geçen ay ISS mürettebatı uzayda üretilen ilk kemik dokusunu üretmişti.
Uzayda organ basılıp gezegene getirilmesi en az 10 yıl sürecek gibi gözükse de Dünya hükümetleri şimdiden uzayda yapılan çalışmalara uygun düzenlemeleri yapmaya başlamalı. Organ transferi halihazırda zorlu bir süreç ve tıp alanında bütün ülkeler çok sıkı kurallara sahip. Bu kuralların herhangi birisi uzayda yapılan çalışmaları kapsamıyor. Konu, bilimsel çevrelerde de tartışılıyor.
Ekipler, yeni teknolojinin olduğunca kontrollü olabilmesi için çalışıyor. Dokularda mutasyonların ortaya çıkmasını engellemek ve nakil bekleyen kişileri korumak araştırmacıların esas odaklandığı konu olarak görülüyor.
Techshot, gelecek mart ayında yeni baskı sonuçlarını açıklayacak ve biyo yazıcıyı isteyen firmalar ve araştırma kuruluşlarının kullanmasına izin verecek. Bu kurum ve kuruluşlar isterlerse kemik, böbrek gibi organlar ya da dokular basabilecek. Firmanın açıklamasına göre şu anda bu amaçla bir yazıcı geliştiriliyor. Techshot ayrıca yörüngede hücre üretilebilmesi için hücre fabrikası da hazırlıyor.
Rus 3D Bioprinting Solutions ise benzer bir şekilde üniversitelere ve işletmelere ekipman satmayı planlıyor.
Son yıllarda teknoloji pek çok alana yayılıyor. Bu alanlar arasında teknoloji de yer alıyor. Uluslararası Uzay İstasyonu artık ticari işletmelerle de çalışıyor. Gelecekte insanlar uzayda çalışmalar yapacak.
