Yaz sıcağında beyaz mı giymek gerekir, siyah mı?
Yaz sıcağında beyaz giymenin avantajlı olduğu yaygın olarak bilinir. Çünkü "beyaz" dediğimiz şey, ışığın bütün dalga boylarının yansıtılması sonucu oluşan renktir (daha doğrusu beynimiz, bütün dalga boylarını aynı anda alması hâlinde bu sinyali "beyaz" olarak yorumlar). Eğer beyaz renkli cisimler üzerlerine düşen bütün ışığı yansıtıyorsa, o zaman elektromanyetik spektrumun daha geniş bir aralığını bizden uzak tutuyorlar demektir. O zaman Güneş altına çıktığımız sıcak havalarda beyaz giyersek, daha kolay serinleriz. Öyle değil mi?
SİYAH GİYMEK DAHA AVANTAJLI OLABİLİR Mİ?
Bir grup diğer insana göre cevap, "hayır". Kuzey Afrika çöllerinde yaşayan Bedeviler'i düşünün. Eğer beyaz renk avantajlı olsaydı, "çölde yaşayanlar" anlamına gelen Bedeviler çoğunlukla siyah giyerler miydi? Benzer şekilde, onların güttüğü keçiler neden siyah kıllı olacak biçimde evrimleşmiş olsun? Bu o kadar ilginç bir soru ki 1980 yılında Nature dergisinde bu konuda "Sıcak Çöllerde Yaşayan Bedeviler Neden Siyah Cübbeler Giyiyor?" başlıklı bir makale bile yayınlandı
Siyah giymeyle ilgili temel argüman şu: Beyaz Güneş'ten gelen ışığı geri yansıtır, evet; ancak yaz sıcaklarında "sıcak" hissetmemize neden olan tek şey Güneş'ten gelen ışınlar değildir. Aynı zamanda bedenimiz de sürekli ısı saçar. Eğer sıcak günlerde derdiniz serinlemekse, sadece Güneş'ten gelen ısıyı değil, bedeninizden saçılan ısıyı da düşünmek zorundasınız.
Bir battaniyeyi düşünün: Battaniyenin altına girdiğinizde sizi ısıtan şey, battaniyenin kendisinin sıcaklığı değildir. Battaniye, vücudunuz ile battaniye arasındaki havanın odadaki diğer havadan izole olmasına neden olur. Böylece bedeninizin saçtığı ısı, o sıkışan havayı ısıtır ve siz de ısındığınızı hissedersiniz. Yoksa battaniyenin kendisi, size herhangi bir ısı vermez (eğer elektrikli bir battaniye değilse).
İşte beyaz giymenin sorunu bu: Beyaz Güneş'ten geleni ışınları dışarı daha çok yansıtır ama, vücudunuzdan saçılan ısıyı da size daha fazla yansıtır. Eğer bunun "sıcaklık hissine" etkisi daha fazla ise, Güneş'ten gelen ışınları geri yansıtmak yerine bedenimizden saçılan ısıyı emecek bir renge ihtiyacımız var demektir. Bu da siyah rengin tanımıdır: Siyah, üzerine düşen tüm renkleri emen cisimlerin rengidir.
Tabii burada ufak ama önemli bir detay, o emilen ısının gideceği yerdir: Eğer siyah giysileriniz çok dar ve vücudunuzu saran nitelikteyse, hem Güneş'ten gelen hem de vücudunuzdan saçılan ısıyı emerek ısınan siyah giysiler, sizin daha da sıcak hissetmenize neden olacaktır. Bu nedenle, siyah giysilerin avantajından faydalanmak için, Güneş altında siyah giydiğinizde bol giysiler giymeniz gerekir. Ortamda hafif bir meltem de olması hâlinde vücudunuz ile giysi arasında sıkışan hava kolaylıkla yer değiştirecektir ve siyah giysinizin sizden gelen ısıyı etkili bir şekilde dağıtmasına yardımcı olacaktır.
Gerçekten de daha önceden yapılan daha önceden yapılan çalışmalar, beyaz yünlü inekler ile beyaz tüylü güvercinlerin bedenine ulaşan kısa dalgalı radyasyon miktarının, siyah yünlü ve siyah tüylü bireylere göre daha fazla olduğunu, yani beyaz renkli hayvanların vücutlarının daha kolay ısındığını göstermektedir. (Çağrı Mert Bakırcı/Evrim Ağacı)
