A’dan Z’ye 2024’te şiirimiz…

A’dan Z’ye formatı birçok alanda, örneğin müzikte ve sinemada yılsonu değerlendirmeleri ve yılın haritasını çıkarma yolunda sıkça kullanılıyor. Bu formatı şiire uygulayarak, zaten gittikçe ısısız, sıkıcı ve biz bize kaldığımız bu alanda küçük ve sevimli bir tat bırakmayı denedik.

Turgay Kantürk

Şiir edebiyatımızın itici gücü gibi görünse de, yayımlanma ve okura ulaşma konusunda güçlükler yaşamaya devam ediyor. Kimi olgunluk mertebesine yükselmiş şairler bile, şiir kitabı yayımlama konusunda tuzaklarla dolu ve hevesli olmanın ötesine geçemeyen, ama bu olumlu enerjilerini gerçek bir amatör tutkuya dönüştüremeyen yayıncı(ymış) gibi, editör(müş) gibi davranan cin fikirlilerin eline düşüp, ceplerindeki son kuruşları da onlara kaptırıyorlar şiir aşkına. Üretimin tüketimle doğru orantılı olmadığı her alanda olduğu gibi şiirde de yayım ve dağıtım sorunu can sıkıcı bir boyutta.

Her yıl olduğu gibi bu yıl da pek çok şey oldu şiirimizde; ciddi ve büyük sayılan ve sanılan yayınevleri az sayıda da olsa şiir yayımladı, dergiler taşıma suyunu geçtim, yastık altı fedakârlıklarıyla çıkmaya çabaladı. Çok sayıda şiir etkinliği, şenliği, festivali oldu. Şiir çok konuşuldu yine; sürekli 80’ler diyenler olduğu gibi, takılmış plak gibi 2000’ler güzellemesi yapıp kendine yer açmaya çalışanlar da vardı.

2024’te üç bin altı yüz yirmi iki yeni şiir kitabı yayımlanmış olduğunu biliyoruz. Yıl içinde basılan toplam şiir kitabı sayısı ise iki milyon dokuz yüz yetmiş bir bin yetmiş bir. Tabi bu çeşit sayısı. Ama bu şiir kitaplarının her birinin kaç adet basıldığı asıl sorun. Kimileri elli, kimileri yüz, kimileri de üç yüz, beş yüz adetle sınırlanmaya başladı. Satan şairlerin kitapları bin rakamına ancak ulaşabiliyor. Şiir kitaplarının baskı ortalaması iki yüz elliye kadar indi. Bu kadar şiir konuşulan ve etkinlik yapılan bir ülkede bu rakamlar işin kültürel, siyasal, sosyal, iklimle ilgili boyutlarının tartılması gerektiğini ortaya koyuyor. Çoğu dağıtılamayan ve internette satış şansı bulan çoğu şiir kitabının baskı kalitesiyse bambaşka bir sorun. Dijitali geçtim, kötü fotokopi baskılar bile gördü bu gözler.

Gelelim şiirimize bu kısa göz gezdirme çabasına; A’dan Z’ye formatı birçok alanda, örneğin müzikte ve sinemada yılsonu değerlendirmeleri ve yılın haritasını çıkarma yolunda sıkça kullanılıyor. Bu formatı şiire uygulayarak, zaten gittikçe ısısız, sıkıcı ve biz bize kaldığımız bu alanda küçük ve sevimli bir tat bırakmayı denedik. Denedik diyorum, sıkıştığım kimi noktalarda bazı dostlarım imdada yetiştiler, hepsine teşekkür borçluyum. Alfabetik kurguyla bu tür çalışmaların getirdiği handikaplar nedeniyle kimi şairler, kimi kitaplar ve etkinlikler dışarda kalmış, gözden kaçmış olabilir, şimdiden bağışlanmayı dilerim.

2025 daha da şiirli bir yıl olsun… Umutla…

Araziyi Düzleştirmek: Alt başlığı Gülten Akın Şiirinde Ortaklığın İnşası olan Hasan Turgut’un çalışması 2023’te yayımlandı, ama 2024’te Mehmet H. Doğan Ödülü’ne değer görüldü. Gülten Akın’ın ‘aktivizm dönemi’nden, ‘melez dönem’ sayılabilecek son dönemine değin, pek çok eğilimini kucaklamayı deneyen kapsamlı bir inceleme. Kitap Metis Yayınları tarafından yayımlandı.

Aşktır, Nerede Görsem Tanırım Onu: Hüseyin Ferhat’ın dokuzuncu şiir kitabı. 1982’de yayımlanan ilk kitabı Deniz Çobanları’ndan bu yana sözlü şiir geleneğine bağlılığı kadar, özgün sesiyle de dikkat çeken bir şair oldu Ferhat; ‘Uzandım yanına, sol tarafına/öteye itip aramızdaki dağı/Baktım, uzun, incecik bir yılan ıslığı/baktım, akıp gitti yokuş aşağı’ diyen şairin kitabı Yapı Kredi Yayınları tarafından yayımlandı.

Bir Rüyâ İçin Gerekli Şeyler: Betül Tarıman’ın 5 yıl aradan sonra yeni şiir kitabı. Adından da anlaşılacağı gibi rüyaları merkeze alan bir yaklaşımla yazılmış, rüyalar toplamı olmayı deneyen ve yaşadığımız acımasız gerçekliğe rüyalar aracılığıyla isyan eden şiirler; ‘hangi ölünün hakkı üzerine kurulmuş hangi şehir/hangi riyâ hangi köprüler hangi/köprülere bağlaç olmuş muş hangi karşımda/sağımda solumda bir iblis vaktimi alanlar vardı’. Kitap Ayrıntı Yayınları tarafından yayımlandı.

C- Ç

Celal Soycan: Şairin son şiir kitabı Hadde çok parçalı, uzun ve tek bir şiirden oluşuyor. İnsanın tüm hallerini kurcalayan ve kucaklayan, kendinin avı ve avcısı olan insanın tüm dilemmalarını göğüsleyen, göğüslemeye çabalayan, şiirsel bir araştırma olduğu da söylenebilir. Soycan kitabın girişindeki yazıda, şiirinin poetik ve teorik temellerini, düşünsel ve felsefi yanlarını da deşiyor. Okunması da emek isteyen şiirler. Kitap Şiirden Yayınları tarafından yayımlandı.

Çıngıraklı Sokak: Bu benzersiz şiir gazetesi şair Mustafa Köz’ün bireysel çabası ve özverisiyle Ocak 2023’ten bu yana aylık olarak yayımlanmaya devam ediyor. Şairlerin yanı sıra genç bir okuyucu grubunun da desteğiyle aylık etkinliklere imza atan gazete, şiirin sokakta nefes almasına güzel bir örnek oluşturuyor. Değişik ve beklenmedik mekânlarda yaptıkları şiir okuma günleri de izlenmeye ve katılmaya değer...

Dimdik Bakma Rehberi: Genç Türk şiirinin dikkat çeken isimlerinden Oğulcan Kütük’ün Ecza Kışı (2017), Oğlan Çıkmazı’ndan (2020) sonraki yeni kitabı. Günümüz şiirinin anlam savrulmalarından uzaklaşmaya çalışması, bulduğu ses tekrarlarından oluşan ezgisel yapıyı sağlamlaştırma gayretiyle yılın öne çıkan şiir kitaplarından biri oldu. Kitap Everest Yayınları tarafından yayımlandı.

Dünya Şiir Günü Bildirileri: Uzun zamandır olduğu gibi, bu yıl da bildiri konusunda yine bir karmaşa yaşandı. Söyleyecek sözü olduğunu zanneden herkes bir bildiri yazma yoluna başvurdu; nasıl olsa şair kadar şiir tanımı var, o kadar da bildiri olabilir. Atış serbest gibi bir durum oluştu. PEN Yazarlar Derneği adına 2024 Şiir Ödülü’ne değer görülen Enis Batur bir bildiri kaleme alırken, TYS adına Arife Kalender bir bildiri sundu. Birçok kişisel ve kurumsal bildiri yayınlandı. Hiçbirinin iyi niyetinden kuşkum yok ama kaç bildiri sunuldu ben sayamadım. Sayan varsa bilgilendirsin bizleri…

Enver Topaloğlu: Gazete Duvar’da başladığı ve Artı Gerçek’te de düzenli olarak sürdürdüğü şiir üzerine yazılarının yanına bu yıl yepyeni bir şiir kitabı ekledi; Yaşadığım Çağa Blues. Yaşadığımız zor sürece tanıklıklarını, zarif ve incelikli bir söylemle aktarmakla yetinmeyen şair, toplumsal çöküşün günlüğünü tutarcasına kuruyor şiirini. Şiirin isyan kanadından gelen bu blues esintili şiirlere kulak verin derim. Kitap Pikaresk Yayınları tarafından yayımlandı.

Filistin İçin: Dünyanın kanayan yarası Ortadoğu şiirin her zaman gündeminde oldu; bu yıl da öyleydi. Bağımsız yayınevleri, şairler, yazarlar ve çevirmenlerden oluşan bir grup, "İfade özgürlüğü ve Filistin ile Lübnan’la dayanışma" için 29-30 Kasım tarihleri arasında, 24 saat sürecek uluslararası ve çevrim içi bir okuma etkinliği düzenlediler. Bu etkinlik, şiirin sınır tanımadığını ve ifade özgürlüğünün sesi olabileceğini hatırlatarak "sarsılmaz bir dayanışma ruhu yaratmayı" hedefliyordu ve etkinliğe katılan şairlerden Betül Dünder, “Bizler sözünü şiirini yaşamla denkleştirenler; yeryüzündeki bu örgütlü kötülüğe karşı uluslararası edebiyatçılar dayanışması içinde yer alıyoruz. Türkiye’den şairler -ve büyük çoğunluğu şair kadınlar- bu sefer daha kalabalığız ve sadece Filistin için değil, saldırı altındaki Lübnan halkı için de bir araya geleceğiz” demişti. 2025’in ilk haftalarında gelen ateşkes haberi bir nebze de olsa teselli oldu. Şiir vicdanın sesi olmaya devam edecek, yazıldığı ve okunduğu sürece...

Genç Şiir: Orta yaşı geçene kadar hiçbir zaman ‘genç’ sıfatından kurtulamayanlar kategorisinde bu yıl, Emel İrtem’in ‘Sevmediğim sözcükleri onun şiirinde seviyorum’ dediği Yasemin Çargıt öne çıkan isimdi. Çargıt’ın ilk kitabı Taşınabilir Bulut SRC Yayınları Bi’Dünya Şiir tarafından yayımlandı.

Ayrıca Kangren adlı kitabıyla Mete Özyılmaz (SRC Yayınları Bi’Dünya Şiir), Türkolmak (Metis Kitap) adlı ilk şiir kitabıyla Kutay Onaylı ‘kitaplı şair’ sınıfına başarıyla yükseldiler. Umarız ardını getirirler; yol uzun…

Haydar Ergülen: Yılın en çalışkanı, her zaman olduğu gibi. Yalnızca bu yılın değil son on, on beş yılın baş çalışkanı. Bunca yazıyı, şiiri, kitabı, yurt içi-yurt dışı etkinliği nasıl bir arada yürütebildiğini çözemediğimi söylemeliyim. Üstelik etkinlik gidiş-dönüşlerinde söylediği türküler de cabası. Repertuvarı da, şiiri kadar geniş ve uçsuz bucaksız. Her kalbe değen şeylerin şairi o.

I-İ

İlhan Sami Çomak: Yaklaşık otuz yıl siyasi tutuklu olarak cezaevinde kalan şair İlhan Sami Çomak’ın özgürlüğüne kavuştuğu yıl oldu. Koşullu salıverilme tarihi olan 21 Ağustos 2024’te tahliyesi İdare ve Gözlem Kurulu tarafından, Çomak’ın ‘iyi hâli’ olmadığı ileri sürülerek ve ‘suça yönelik farkındalığının oluşmadığı’ savunularak üç ay daha ertelendi. 30 yıl 3 ay 6 günün ardından, 26 Kasım 2024’te cezaevinden çıktı. Aynı gün Türkiye Yazarlar Sendikası, Edebiyatçılar Derneği ve PEN üyesi 74 yaşındaki şair Hicri İzgören Diyarbakır'da evine düzenlenen baskınla gözaltına alındı. Sonrasında İzgören’le birlikte gözaltına alınan gazeteciler de adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı. Devlet denen yapının şairden, şiirden ne denli ürktüğünün derin izi kaldı ve o gün tarihe geçti. 26 Kasım’ı ‘Dünya Tutuklu Şairler Günü’ olarak kutlamayı öneriyorum.

Johann Wolfgang von Goethe: Büyük Alman şairin bestecilere ilham veren şiirlerinden seçmeleri içeren Gürgen Kral, Ataol Behramoğlu ve Mahmure Kahraman çevirisiyle bu yıl yayımlanan ender ve önemli çeviri şiir örneklerinden biri oldu. Şiirler iki dilli, Almanca-Türkçe olarak okura sunuldu. Dört yıllık bir emeğin ürünü olan bu çeviri şiirler Türkçedeki Goethe külliyatına bir katkı aynı zamanda. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları tarafından yayımlandığını da ekleyelim.

Kuşlarım Üşüyor: Toplu şiirleriyle okur karşısına çıkan Altay Öktem yılın en verimli şairlerinden biri oldu. Dergilerdeki şiirleri, şiir kitapları üstüne yazıları ve şiir etkinlikleriyle dopdolu bir yıl geçirdi. Bir önceki kitabı Ağaçlar Aşağı Kalkar’da alışılagelen ironik söylemine, politik duyarlığını da eklediğine, üstelik daha açık bir biçimde dile getirdiğine tanık olmuştuk. Koyduğunuz yerde durmayan, sokakların sesine kulak veren, genç ve taze olana meyilli şiirsel söylemini toplu şiirleriyle, okurun hafızasında bir kez daha tazeleyen ve belirginleştiren şair, kenti ve bireyi merkeze alan verimleriyle ustalık yolunda ilerliyor. Öktem’in toplu şiirleri SRC Yayınları Bi’Dünya Şiir tarafından yayımlandı.

Lâle Müldür Sempozyomu: “Bir Kuğu Açılışı: Lâle Müldür Sempozyumu” 25-26 Ekim 2024 tarihlerinde gerçekleştirildi. Ahmet Ergenç, Esra Dicle, Kutay Onaylı, Nilay Özer, Yalçın Armağan ve Zeynep Uysal’dan oluşan komite tarafından düzenlenen sempozyumda Haydar Ergülen, Gonca Özmen, Elçin Sevgi Suçin, Necmi Sönmez, Ahmet Soysal’ın da aralarında bulunduğu birçok konuşmacı söz aldı. Bu ve benzeri nitelikli etkinliklerin günümüz Türk şiirine katkı olmasının yanı sıra, şaire ve şiirlerine toplu bir bakışın güzel bir örneğiydi. Bu türden çabaların sürmesi dileğimiz…

Mahmut Temizyürek: Buzulmelek adlı yeni şiir kitabıyla yıla derinlik katan şairlerden biri oldu. Şiirleri kadar şiir üstüne düşünceleri ve yazılarıyla ilgi çeken bir yazar Temizyürek. ‘Açtım yarayı zamansız/ey zamanlar meleği/geçenleri sen söyle’ diyen şairin son kitabı Everest Yayınları tarafından yayımlandı.

Monna Rosa ve Erbain: Trendyol’da İsmet Özel ve Sezai Karakoç Şiir Seti (2 Kitap), Erbain ve Monna Rosa adlı kitaplardan oluşan, kalem hediyeli kampanya şiirimizin durumuna dair hazin bir ipucu verirken, gülümseten ama acı da veren bir kampanya olarak şiir tarihimizdeki yerini alıyordu bu yıl. Bakalım daha yaratıcı kampanyalar görecek miyiz? Ben şahsen bir otuz beşlikle taçlandırılmış şiir paketi bekliyorum. Ya siz?

Nihat Özdal: Google’dan Önce’nin şairi yılın en çok kitap yayımlayan şairiydi. Kendiyle yarışa girişmiş gibi duran Özdal Google’dan sonra ne kadar çok yazıldığını kanıtlar gibiydi. Farklı disiplinlerde birçok kitap yayınlamanın yanı sıra toplu şiirleri Yük Yeri yıl içinde Kırmızı Kedi Yayınları tarafından yayımlandı.

O-Ö

Ömer Erdem: Şair ve şiir merkezli Günler Çözüldükçe ile Sezai Karakoç ve şiirine yakından bakıyor Erdem. Her biri bir deneme tadında yazılardan oluşan, türünün Türkçedeki en güzel örneklerinden biri olan, usta çırak ilişkisine sığdırılamayacak denli özel bir birlikteliğin, düşünsel ve şiirsel bir yolculuğun kişisel izlerini takip eden, derin ve serin bir hafıza yoklaması. Kitap Everest Yayınları tarafından yayımlandı.

Ödüller: PEN Şiir ödülüne 2024’te Enis Batur değer bulundu. Ödül gerekçesinde; ”kadim bir cümlenin benzeri olarak söylemek gerekirse, ‘şiirsel olan hiçbir şey bana yabancı değildir” anlayışını uzun yıllardır derinden kavradığını göstermiş bir şairdir. Onun şiiri bir yerlilik ve evrensellik karşıtlığı barındırmaz. Yazılmış her şiirin yeniden yazılabileceğine ve şiirde hiçbir tarzın, biçimin eskimeyeceğine en iyi örneklerden biri onun şiiridir” gibi, her gerekçede rastladığımız klişe cümleler yer alsa da, ödül ve Batur arasında haklı bir ‘yakışma’ sağlandı. Keşke her ödül bu denli ‘sahibinin sesi’ne dönüşebilse.

Son kitabı Tekliler ile Atilla İlhan Şiir Ödülü’ne Onur Sakarya değer görüldü bu yıl. Metin Altıok Şiir Ödülü’nün sahibi ise Kâğıdın Ölümü kitabı ile Şeref Bilsel oldu. Sennur Sezer Emek Direniş Ödülü şiir dalında Mehmet Sait İmret’e verildi. Rıfat Ilgaz Şiir Ödülü’nü de Fahrettin Koyuncu Dönemeçte Sessizlik adlı kitabıyla kazandı.

Pâre: Yeni şiir kitabıyla yılı sonlandıran şair Orhan Alkaya oldu. Pâre şairin son dönem şiirlerini ve aramızdan ayrılan şair Sina Akyol’a yazdığı özel bir şiiri de okurla buluşturuyor. İnsan tekinin benzerleriyle ve başkalarıyla yürüdüğü yoldan, derin ve renkli izler taşıyan, çoklukta yalnızlık hallerini ince ince işleyen şiirlerle kucaklıyor sizi Pâre. Kitap şairin ‘Yenilgiler Tarihi’ne eklemlenen yeni bir cilt olarak da okunabilir. Kitap SRC Yayınları Bi’Dünya Şiir tarafından yayımlandı.

Rainer Maria Rilke: Son iki eseri Duino Ağıtları ile Orpheus'a Soneler’le, 29 Aralık 1926’da lösemi yüzünden hayata veda ettiğinde pek de tanınmayan Rilke, sonradan dünya şiirinin en bilinen adlarından biri oldu. Şair Hiç Uğruna Bir Nefes’le yeniden Türkçede. Cem Yavuz’un çevirisi ve notlarıyla yılın en önemli şiir çeviri verimlerinden biri desek abartmış olmayız.

S- Ş

Serdar Koçak: Benim gibi 2004’te iki şiir kitabı birden çıkaran bir şair de oydu; Evvel Zaman İçinde ve Atıfet Hanım ve Yoncanın Bekası. 80 sonrası şiirin nasıl, neden şiir söylediğini bilen, meseleleri hakiki, acılarını ve yakıcı bilincini söze, sese dönüştürebilen ender şairlerdendir Koçak. Kitaplar belli bir sessizlikte karşılandı diyebiliriz; şairin sessizliğine yakışır biçimde. Serdar bağıra çağıra şiir yazanlardan olmadı hiç. Yaş aldıkça daha sessizliğe büründü. Ama bu şiirinin değerini değiştirmiyor. Şairin iki kitabı da SRC Yayınları Bi’Dünya Şiir tarafından yayımlandı. Koçak uzun zaman sonra ses verdi. Önemli bu.

Şiir Dergileri: Şiirden, Sözcükler, Sincan İstasyonu zor ama kararlılıkla yayın yaşamlarını sürdürüyorlar. Şiirden Metin Cengiz’in, Sözcükler Turgay Fişekçi’nin ve Sincan İstasyonu Abdülkadir Budak’ın olağanüstü gayretleriyle zorlu yolculuklarına devam ediyorlar ve çabaları gerçekten alkışlanası cinsten. Gargalak ve Maraşantiya gibi yerel dergilerin de dikkat çektiğini söyleyebiliriz. Büyük yayınevlerinin dergi çıkarmak şöyle dursun, şiir kitabı basmaktan da imtina ettikleri günümüzde, bu gibi bireysel kaynaklardan beslenen çabaların, dergi yanında kitap da yayınlamaya gayret ettiklerine tanık olduk. Şiir ve eleştiri dergisi Natama’nın yayınını sonlandırması da yılın şiir adına üzücü olaylar listesinde yer aldı. Tüm edebiyat dergileri gibi şiir dergileri de desteğinizi bekliyor. Abone olun demeye dilim varmıyor, kargo ücretlerini düşününce. En iyisi, kısıtlı da olsa dağıtılan bu dergileri takip edin, satın alın. Yaşatın onları.

Şeref Bilsel: Sürgündeki Rüzgâr’la dikkat çeken şairden bir ara toplam. Bilsel’in dört kitabını içeren kitapta Dar Zaman Rivayetleri, Magmada Kış Mevsimi, Mecnûn Dalı ve Dünyanın Külü adlı kitapları yeniden bir arada. Sahici, insanı içten bir yerden yakalayan ve oradan konuşan şiirler, kimi şefkatli kimi de öfkeli. Kalbe nişan alan şiirler. Yılın iyilerinden. Kitap Yitik Ülke Yayınları tarafından yayımlandı.

Tuğrul Tanyol: Geçmiş Uzak Bir Ülke adıyla yeni şiirlerini bir araya getirdi ve yılın dikkat çeken kitaplarından biri oldu. Usta işi ve incelikli şiirlerin yer aldığı Tanyol’un kitabı Sia Kitap tarafından yayımlandı; ‘…geçmiş uzak bir ülkedir/yabancı insanların birbirine/değmeden dolaştığı/ve her sonbahar/kurumuş yapraklarla/hayat nereye sürüklenir’.

Turgay Kantürk: 2024’ü oldukça verimli geçirenlerden biri de bendim. İki yeni şiir kitabım; Parla & Yan ve Dünya Denen Defter:100 Küçük Şiir (Yitik Ülke Yayınları) ve toplu şiirlerimin genişletilmiş yeni baskısı Külden Sözler (SRC Kitap Bi’Dünya Şiir) yayımlandı. Varlık’ın şiirim üstüne yaptığı dosya da bir hayli ilgi çekti. Bu yıl belki de gereğinden fazla şiir etkinliğine ve imza gününe katıldım, ama işin en güzel yanı okurlarla karşılaşmak, birebir ilişki kurmaktı. Bu ıssızlıkta çok iyi geldi.

U-Ü

Ülkü Tamer: İlk baskısı 1962'de yapılan, Ülkü Tamer’in önemli ve şiirinin sıra dışı duraklardan biri olan, uzun zamandır baskısı bulunamayan Ezra İle Gary adlı şiir kitabı 2024 yılı içinde tekrar yayımlandı. Tamer iki farklı kahraman - Ezra Pound ve Gary Cooper- üzerinden Amerika'ya uzanıyor. Efe Murad, kitapta yer alan yazısında Ülkü Tamer’in şiirlerini ithaf ettiği iki Amerikalı karakterin okuyucu ve izleyici nezdinde temsil ettiği iki dünyaya açıklık getiriyordu; ‘Western sinemasının yakışıklı kahramanı Gary Cooper, hukukun ve devletin üstünlüğünü, bir anlamda Amerika’nın kanun koyucu cesur ve otoriter gücünü temsil ederken ilk şiirlerini 1908’de yayımlayan şair, çevirmen ve deneme yazarı Pound ise itibarsızlaştırılmış bir anti-kahramana karşılık geliyor.’ Kitap Ketebe Yayınları’nca yayımlandı.

Varlık Dergisi: Yaşar Nabi Nayır'ın kurucusu olduğu, ilk sayısı 15 Temmuz 1933’te, Ankara’da yayımlanan Varlık dergisi 92 yılı geride bıraktı. Dergi, yeni ve genç şiire desteğiyle öne çıkarken, her sayısında ilginç dosyalara yer verdiği sayfalarla günümüz edebiyatına tanıklığını sürdürüyor. Şair Ahmet Oktay Varlık’la ilgili şöyle yazmıştı: "Salâh Birsel, Necati Cumalı, Sabahattin Kudret Aksal'lar hep o dergiden yetişti; hatta başlangıcına, 1930'lara dönersek, Orhan Veli'nin ilk kitabına kaynaklık eden "Garip" adlı yazısı da Varlık dergisinde 1939 yılında tefrika edilmişti. Dolayısıyla Varlık, gelişmekte olan edebiyatı yakından izledi. Belki modernist bir edebiyat anlayışına çok bitişik değildi, ama bu eğilimlere her zaman ilgi duymuştur ve deneysel edebiyata da elinden geldiğince yardımcı olmaya çalışmıştır."

Yakın zamanda kaybettiğimiz dostum, Türk edebiyatının usta kalemi Selim İleri de görüşlerini şöyle özetliyordu: "Varlık dergisi çağdaş Türk edebiyatımız için bir anıttır. En uzun ömürlü bir dergi olması sebebiyle değil, her dönemde edebiyatımıza yeni ve değerli yazarlar kazandırmış olması dolayısıyla..."

Yüzü Kelebeklerle Örtülü: Nilay Özer’in yeni şiir kitabı. Son yıllarda şair kadınlarla yaptığı ekofeminist söyleşilerle dikkat çeken şair yeni şiir kitabında, ayrıntılardan güç alan ve konuşkanlığıyla öne çıkan, hayli renkli ve lirik bir kaosun şiirini yazmayı sürdürüyor; ‘… ve dünyada çimler biçilirken /görünür olurum ben bir anlığına /yaşarken de bilinir /çimlerin biçilmesi bir derinliktir.’ Kitap Everest Yayınları tarafından yayımlandı.

Zaman Bir Anne: T.S. Eliot Ödülü almış, Vietnam doğumlu şair Ocean Vuong, ikinci şiir kitabında annesinin ölümü sonrası yaşadığı deneyimi şiirleştirmeyi deniyor. Ölümün olduğu kadar yaşamın da sorgulandığı, hayatta kalmanın, geride kalanların kederinin ve genç yaşta ölen yakın arkadaşlarının kayıplarının izini sürmeyi de ihmal etmiyor. Vuong’un ilk şiir kitabı Gece Göğünde Çıkış Yaraları da yine Gökçenur Ç. çevirisiyle, yine Harfa Yayınları tarafından yayımlanmıştı.

Bonus:

Hilmi Yavuz, Rüya Şiirleri (Everest Yayınları)

Güven Turan, Mono-Logos (YKY Yayınları)

Barış Pirhasan, Canbaz Duası (Ayrıntı Yayınları)

Adnan Özer, Kalbim Bir Ada Olmaz Mıydı Sana? Seçme Şiirler (Vapur Yayınları)

Salih Mercanoğlu, Pi (Kayıp Kitaplar)

Mustafa Köz, Uyandım Dünya Diye Bir Yerdeyim (Ve Yayınevi)

Engin Turgut, Hasret Dersleri (Pikaresk Yayınevi)

Emel İrtem, Turuncu Travers - Toplu Şiirler (SRC Yayınları - Bi’Dünya Şiir)

A. Bedir, Heba Mezadı (SRC Yayınları - Bi’Dünya Şiir)

Bülent Keçeli, Düş Görgüsü (160. Kilometre)

Levent Yılmaz, Afrika - Toplu Şiirler (160. Kilometre)